به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مریم پهلوان‌شریف، پژوهشگر و مردم‌شناس که در نشست تخصصی پژوهشکده مردم‌شناسی در هفته پژوهش سخن می‌گفت، به بررسی آمار پراکندگی جغرافیایی و میزان حضور زرتشتیان ساکن در ایران و کشورهای خارجی پرداخت و با اشاره‌ به چگونگی و میزان مهاجرت‌های زرتشتیان در ابعاد درون مرزی و برون مرزی گفت: با توجه به اینکه میراث‌فرهنگی ناملموس، نقش مهمی در گفت‌‏و‏گوی‌ بین ‌فرهنگ‌ها و اقوام مختلف ایفا می‌کند از این رو میراث ناملموس در فرهنگ زرتشتیان ساکن در ایران بسیار حائز اهمیت است که خوشبختانه در مطالعات مردم شناختی پژوهشکده مردم شناسی مورد توجه واقع شده و پژوهش‌های بسیاری نیز در این حوزه به ثمر رسیده است.

او با بیان‌اینکه در طبقه‌بندی آیین‌های گوناگون، یکی از مهم‌ترین عناصر فرهنگی ناملموس، آیین‌های شادمانی و بزم است و زرتشتیان همگام با برپایی مراسم و جشن‏‌های خود، آیین‏‌های بسیاری را به اجرا می‌کنند افزود: این جشن‌ها ارتباط مستقیمی به نحوه گاهشماری و تقویم زرتشتی داشته و دارد که در سه بخش؛ جشن‌هایی که جنبه دینی دارند مانند گاهنبارها، جشن‌هایی که ریشه‌هایی طبیعی و ملی دارند: نوروز، مهرگان، سده و جشن‌های تقویمی که از تطبیق نام ماه و روز با نام جشن‌های نامروزی یا ماهیانه شناخته می‌شود مانند جشن‌های فروردینگان، مردادگان، آبانگان، تیرگان، مهرگان به ترتیب اسامی تمامی ماه‌های دوازده‌گانه سال تقسیم‌بندی می‌شوند.

این مردم‌شناس، با اشاره به برخی از طرح‌های پژوهشی که در این حوزه انجام شده بیان کرد: شناخت این آیین‌‏ها به عنوان میراث معنوی کشور در حفظ هویت ملی، تاریخ و همچنین انتقال فرهنگ ایرانی به نسل آینده از ارزش و اهمیت والایی برخودار است و می‌‏تواند در هویت بخشی برای نسل‏‌های بعدی بسیار موثر واقع شود و از این رو انجام این پژوهش، در راستای اولویت مردم‌‏نگاری و مستندسازی میراث در حفظ و بررسی مردم‏‌شناختی حافظه فرهنگی و تقویت آن ضرورت داشته است.



مطالعه مردم‌شناسی جایگاه اسب در میان ترکمن‌های ایران
شاهپور قجقی‌نژاد، عضو هیأت علمی و مدیر گروه زیست محیطی پژوهشکده مردم‌شناسی نیز در این نشست با بیان گوشه‌ای از طرح پژوهشی «مطالعه مردم‌شناسی جایگاه اسب و نقش ورزش سوارکاری در میان ترکمن‌های ایران» به معرفی اقوام ترکمن و سیر تطور شیوه زیست آن ها پرداخت و جایگاه و نقش اسب در میان اقوام ترکمن، شیوه‌های مراقبت ار اسب، پوشش‌های اسب ترکمن، اسب در مقام‌های موسیقی ترکمن، اسب در ادبیات شفاهی و نقش اسب در هویت فرهنگی و تاریخی اقوام ترکمن را مورد بحث قرار داد.

او در ادامه با ارائه تصاویری از اقوام ترکمن و شیوه‌های مراقبت و پرورش اسب در نزد این قوم به بیان مواردی دراین باره پرداخت.

حفاظت موثر از حاملان میراث‌فرهنگی
در ادامه فریده مجیدی خامنه عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه امروزه حفاظت موثر از حاملان میراث‌فرهنگی یکی از دغدغه‌های اصلی نهادهایی مانند یونسکو و میراث فرهنگی است تصریح‌کرد: این امر اهمیت تدوین و اتخاذ راهکارهای اساسی برای پاسداری و حفاظت از این افراد را نشان می‌دهد.

او افزود: از پژوهش‌های اخیر در این زمینه می‌توان به میدان تحقیق در کرمان اشاره کرد که به‌طور عمیق به مسائل و مشکلات حاملان کهنسال میراث‌فرهنگی در شهر کرمان پرداخته است.

این پژوهشگر بیان کرد: نتایج این بررسی بیانگر این امر است که در ایران مسئلۀ حفاظت از حاملان کهنسال میراث‌فرهنگی با توجه به روند رو به رشد سالمندی و مسایل مترتب بر آن که تهدیدی جدی برای از دست رفتن گنجینه‌های دانش بومی محسوب می‌شود باید با همکاری نهادهای گوناگون و میراث‌فرهنگی پیگیری و راهبردهای مؤثر اتخاذ گشته و تهدیدها به فرصت بدل شوند.



شواهدی از استخراج و استحصال فلز روی در دوران کهن
امین‌الله کمالی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست تخصصی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی به ارائه گوشه‌ای از پژوهش شواهدی از استخراج و استحصال فلز روی در دوران کهن(مطالعه موردی معدن روی نیوک یزد) پرداخت و گفت: ذوب فلز روی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین فناوری‌ها در تمدن باستان در نظر گرفته می‌شود، با توجه به اینکه کوره‌های معمولی برای استحصال فلز روی مناسب نیست، ایرانیان باستان برای حل این مشکل از کوره‌های دو طبقه استفاده می‌کردند.

او گفت: ذوب فلز روی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین فناوری‌ها در تمدن باستان در نظر گرفته می‌شود زیرا دمای کاهش کانسنگ‌های اکسید روی بسیار نزدیک به نقطه جوش روی فلزی است، بنابراین هنگامی که سنگ معدن شروع به ذوب شدن می‌کند بلافاصله تبخیر و به محض تماس با هوا دوباره اکسید می‌شود.

این پژوهشگر افزود: با توجه به اینکه کوره‌های معمولی برای استحصال فلز روی مناسب نیست، ایرانیان باستان برای حل این مشکل از کوره‌های دو طبقه استفاده می‌کردند؛ در کوره‌های تولید توتیا، سنگ‌های دارای روی را برای حرارت در قسمت پایینی قرار داده و آن را حرارت می‌دادند (حدود 900 درجه) و در قسمت بالای کوره یک صفحه مشبک بوده که در آنها میخ‌های سفالین می‌چیده‌اند.

 این عضو هیأت علمی پژوهشگاه تصریح‌کرد: در اثر حرارت بخارهای روی متصاعد می‌شده و روی میخ سفالین می‌نشسته و در نهایت ماده جامد نهایی که از سطح میخ‌های سفالین‌ تراشیده و جدا می‌شده همان توتیا بوده، باقیمانده این کوره‌ها بیشتر در استان‌های یزد، کرمان و اصفهان و.. قابل مشاهده است که ما به طور موردی معدن روی نیوک یزد را مورد مطالعه قرار دادیم.

در ادامه نشست اصالت تابلو نقاشی منسوب به پیکاسو از منظر تکنیکی و فنی متعلق به بخش دوران اسلامی موزه ملی ایران توسط فتح‌الله نیازی کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی بررسی شد.

او تصریح‌کرد: در این پروژه با توجه به یک داده مجهول با عنوان یک اثر نقاشی منسوب به پابلو پیکاسو نقاش معروف اسپانیایی که در گنجینه موزه دوران اسلامی موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، روش‌های شناخت و اصالت سنجی آثار نقاشی به خصوص اثر یاد شده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نیازی با بیان‌اینکه این پژوهش به بررسی روشهای اصالت سنجی و چالش‌های پیش‌روی این روش‌ها و چگونگی شناخت آثار جعل و اصلی می‌پردازد و با توجه به فرضیه اثر منسوب به پیکاسو به معرفی این هنرمند مشهور و آثار و تکنیک‌های هنری و بررسی آثار معروف او می‌پردازد که شناخت بیشتری برای بررسی دقیقتر اثر منسوب به وی به دست بیاید .

این پژوهشگر گفت: این پروژه در ادامه به بررسی روش‌های اصالت سنجی آثار نقاشی سه پایه‌ای و چگونگی شناخت فنی لایه‌های مختلف نقاشی و نمونه‌های موردی مطالعاتی در ایران پرداخته و در پایان برای اصالت سنجی اثر مورد مطالعه روش‌های لازم از قبیل مستند‌نگاری و عکاسی پیشرفته و تحلیل های میکروسکوپی و آزمایش‌های دستگاهی مورد بررسی و انجام قرار گرفته و نتایج این آزمایش‌ها منجر به اصالت سنجی دقیق این اثر شده که نتایج این بررسی منجر به این شد که اثر مورد مطالعه یک چاپ دستگاهی بر روی کرباس در حدود 50 سال پیش بوده است.

در ادامه ملیحه مهدی‌آبادی عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، به مواردی در خصوص طرح «آسیب‌شناسی و ارایه طرح پیشنهادی حفاظت از کتیبه سردر حمام علی آباد قم موجود در انبار موزه ملی ایران» پرداخت و گفت: این اثر بر روی سنگ معروف به مرمر حجاری و ده سطر شعر با خط نستعلیق بروی آن نگاشته شده است.

این پژوهشگر با بیان‌اینکه به دلیل تخریب جای اصلی اثر( حمام علی آباد) مرمت آن برای نصب منتفی است به ارائه مبانی نظری پیشنهاد شده با کمترین دخالت در اثر نظیر تهیه یک جعبه برای نمایش اثر  همخوان با ویترین موزه ملی یا موزه‌های قم پرداخت.