به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «از کجا بدانیم احادیثی که به دستمان رسیده صحیح هستند؟» عنوان تازه‌ترین اثر مجید پورولی‌کلشتری است که در انتشارات فنجان به چاپ رسیده است. این کتاب برای پاسخ دادن به سوالات بنیادی و رفع شبهه درباره احادیث است.
در طول تاریخ اسلام كتاب یا منبعی كه همه احادیث معتبر و صحیح را جمع آوری كرده باشد نوشته نشده است. در تاریخ تدوین حدیث، شیعه از زمان پیامبر(ص) و امام علی(ع) به تدوین حدیث معصومین همت گماشت. در دوران حضور معصومین كتاب‌های فراوانی از احادیث آنان نوشته و در دسترس عالمان بود تا این كه با شروع غیبت صغری بعضی عالمان درصدد جمع آوری احادیث معتبر و باب‌بندی آنها در جوامع حدیثی برآمدند. چهار كتاب معروف كافی، تهذیب، استبصار و فقیه توسط كلینی، طوسی و صدوق نوشته شد كه به كتب اربعه شیعه معروف شدند.
علمای شیعه حتی همه احادیث كتب اربعه را صحیح نمی‌دانند. برخی از احادیث این كتب را ضعیف و غیر قابل اعتنا می‌شماریم. نویسندگان كتب اربعه و نویسنگان جوامع بعدی سعی داشته‌اند روایاتی را جمع‌آوری كنند كه از حداقل اعتبار برخوردار باشند. در همین راستا با نویسنده کتاب «از کجا بدانیم احادیثی که به دستمان رسیده صحیح هستند؟» گفت‌وگو داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
لطفا ابتدا بگویید ایده نوشتن این کتاب چطور به ذهن شما خطور کرد؟
معمولاً مهم‌ترین سوالی که مردم جامعه ما در حوزه دین و مذهب با آن روبرو هستند، این سوال مهم است که ما از کجا می‌توانیم بفهمیم این احادیثی که دیگران برای ما نقل و روایت می‌کنند، صحیح هستند! چه میزانی و چه مبنایی و چه معیاری برای سنجش این مطلب وجود دارد. جامعه ما از قدیم با مسجد و هیئت عزاداری و روضه همراه بوده و مردم معمولا سالی چند بار پای منبر عالمان و سخنرانان و خطیبان می‌نشینند و از زبان آنها احادیثی را در موضوعات مختلف می‌شنوند. یا بعضی از آنها از طریق رادیو، یا از طریق تلویزیون و امروزه از طریق پیام رسان‌های گسترده و نوین با احادیثی از کتابهای مختلف روبرو می‌شوند. این سوال همیشه وجود داشته است که من چرا باید به این احادیث اعتماد کنم؟! این احادیث چگونه از گذر تاریخ صحیح و سالم و بی نقص عبور کرده است و به دست من رسیده؟! این کتاب برای پاسخ دادن به همین سوال بنیادی و رفع شبهه درباره حدیث نوشته شده است.یعنی مخاطب پس از خواندن کتاب پاسخی دریافت خواهد کرد که او را به یقین برساند؟
بله. هدف همین بوده. بعد از مطالعه این کتاب مخاطب درمی‌یابد که احادیثی که از طریق اشخاص ثقه و محدثین به دست ما رسیده‌اند، با یک نظارت دقیق از جانب امام معصوم همراه بوده است. یعنی امام معصوم یک مجموعه کتابت حدیثی را مهندسی کرده است و با دقت نظر آن را مدیریت کرده تا احادیث نسل به نسل از دالان تاریک تاریخ عبور کنند و به مخاطبان عصر غیبت امام زمان سلام الله علیه برسند.
در عصر غیبت امام زمان چه اتفاقی برای احادیث می‌افتد؟
در آن عصر اشخاصی همچون شیخ کلینی به کتابهای مورد تایید امام دسترسی داشته است. نزدیک به هفتصد کتاب یا طبق برخی منابع نزدیک به چهارصد کتاب و رساله بودند که این‌ها مورد تایید اهل‌بیت صلوات الله علیه بودند و با صحت و سلامت رسیده بودند به عصر غیبت صغری. لذا اشخاصی مثل شیخ کلینی از روی کتابهای تایید شده و از روی کتابهای مورد وثوق شروع کردند به نگارش کتب جدید. همین کتبی که الان در دسترس ما هستند.
مهم‌ترین شاخصه این کتاب چیست؟!
مهم‌ترین شاخصه این کتاب، اگر محتوای ارزشمند آن را کنار بگذاریم، نثر و ادبیات نگارشی آن است. بعنوان نویسنده کتاب تمام سعی و تلاشم در این بوده است که متن کتاب بسیار بسیار روان و ساده باشد تا به راحتی مطالعه شود و مخاطب از خواندن آن خسته نشود. متاسفانه بسیاری از مواقع مطالعه کتابهای تاریخی خسته کننده هستند، این کتاب هم درباره حدیث بود و هم درباره تاریخ کتابت حدیث، بنابراین باید طوری نوشته می‌شد که مخاطب از آن فراری نشود و بتواند مطالعه آن را به دیگران توصیه کند.
مخاطبان کتاب چه رده سنّی هستند؟
این کتاب طوری نوشته شده است که در مرحله ابتدایی، مخاطبان عام، یعنی افرادی که مطالعه تخصصی در حوزه دین و حدیث ندارند بتوانند به راحتی با این کتاب ارتباط برقرار کرده و از مطالعه آن لذت برده و به دریافتی درست از محتوای تخصصی آن برسند. موضوع کتاب تخصصی است اما بیان و شکل روایت و نثر طوری پیاده شده است تا مخاطبان عام بتوانند استفاده کامل داشته باشند. از زن خانه‌دار گرفته تا راننده تاکسی و دانشجو و دانش‌آموزان متوسطه می‌توانند به قدر خود از این کتاب بهرمند شوند و اتفاقاً دوستانی که مطالعات مذهبی و حدیثی دارند نیز اگر فرصت و شرایط مطالعه کتب اصلی تاریخ حدیث را ندارند، می‌توانند از این کتاب استفاده مفید داشته باشند.
این اثر اولین اثر غیر داستانی شماست؟
خیر. کتاب دیگری به نام «خانه ای را آتش زدند» نیز دارم، درباره مصائب و رنج‌های حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، که این کتاب نیز در قالبی غیر از ادبیات داستانی نوشته شده است. البته هنوز تمرکزم بر نگارش داستان بلند و رمان و فیلمنامه و نمایشنامه است، اما به هر حال گاهی نیاز جامعه و دغدغه های اعتقادی خودم، کار را به جایی می‌رساند که مشغول نوشتن این نوع کتاب‌ها می‌شوم و البته هدفم از ورود به این سبک کار، این است که مبانی اعتقادی و معارفی را با ادبیاتی ساده و با زبان و نثری روان به دست مخاطب برسانم. چون داستان نویس‌ها با نثر روان و صمیمی آشنایی دارند، لذا می‌توانند به راحتی کتابهای دشوار و سخت تاریخی را به ادبیاتی دوست داشتنی و صمیمی تبدیل کنند. با این شیوه مخاطب دیگر نیازی ندارد که به آن کتب قطور و حجیم مراجعه کند.
درباره ناشر کتاب بگویید. گویا اولین کار شما با این ناشر است.
بله. این اولین کتابی است که انتشارات فنجان کتاب چاپ کرده است و به نوعی تولد این انتشارات با این کتاب است. البته من کتاب بعدی‌ام را نیز که درباره غدیرخم است و به فضائل امیرالمومنین صلوات الله علیه می‌پردازد نیز با همین انتشارات کار کرده‌ام، که عنوان آن «آفتاب در مرداب» است. از شاخصه‌های انتشارات «فنجان و کتاب» این است که این انتشارات دغدغه اوّل و آخرش معارف اهل‌بیت صلوات الله علیهم و مباحث مربوط به حدیث و امامت است.
در آخر درباره مشخصات این کتاب بگویید.
این کتاب در زمستان ۱۴۰۰ تالیف و تمام شد و در بهار ۱۴۰۱ توسط انتشارات «فنجان کتاب» به چاپ رسید. چاپ اول آن در ۹۶ صفحه با قیمت ۳۶ هزار تومان وارد بازار کتاب شد و الحمدالله تاکنون بازخورد خیلی خوبی از آن دریافت کرده‌ام.
نظر شما