به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز-هامفری دیویس، مترجم برجسته آثار متعدد و مهم ادبیات معاصر عرب به زبان انگلیسی از جمله رمانهای نجیب محفوظ، نویسنده نوبلیست مصری و الیاس خوری، نویسنده برجسته لبنانی در سن 74 سالگی و پس از تحمل یک دوره بیماری در بیمارستانی در لندن از دنیا رفت.
دیویس، یکی از شخصیت‌های کلیدی در معرفی ادبیات نویسندگان خاورمیانه بود که با ترجمه‌های سرشار از ظرافت، حساسیت، امانتداری و دقتی منحصر به فرد، نقش مهمی در معرفی این آثار به مخاطبان انگلیسی‌زبان داشت. ترجمه‌های او منحصر به ادبیات داستانی نبود و در زمینه‌های مختلف و گسترده از جمله آثار غیرداستانی و قرون وسطی نیز آثار متعددی را ترجمه و به مخاطبان خود ارائه داد.
او بیش از 30 اثر از زبان و ادبیات عربی به انگلیسی ترجمه کرد؛ از جمله با ترجمه دو رمان موفق «دروازه خورشید» و «یالو» نوشته الیاس خوری به ترتیب در سال‌های 2005 و 2009 موفق شد جایزه معتبر ترجمه ادبی عربی بانیپال را به دست آورد و با ترجمه رمان دیگری از این نویسنده لبنانی با عنوان «نام من آدم است» در سال 2018 جایزه ترجمه انگلیسی پن را از آن خود کرد.
او همچنین آثار متعددی را از دو رمان‌نویس مشهور مصری، علا الاسوانی و محمد مستجاب و نیز رمان کلاسیک معاصر «جنگ طیبه» نوشته نجیب محفوظ را ترجمه کرد.
در سال 2008 انجمن نویسندگان بریتانیا، ترجمه آقای دیویس از رمان «عمارت یعقوبیان» نوشته علا الاسوانی را به عنوان یکی از 50 ترجمه ممتاز و برجسته در طی 50 سال اخیر معرفی و از آن تقدیر کرد.
«عمارت یعقوبیان» که مهمترین اثر علا الاسوانی، دندانپزشک و نویسنده معاصر مصری است و تاثیر به سزایی در تحولات و انقلابات اخیر مصر داشته درباره یکی از ساختمان‌‌های مشهور در قاهره و رفت و آمد آدم‌ها به آن مکان است. دیویس که بخش عمده‌ای از زندگی خود به ویژه 27 سال اخیر را در قاهره گذرانده بود در مقدمه ترجمه این رمان از اطلاعات و دانش شخصی و عینی خود برای شناساندن این شهر به مخاطبان بهره برده است.
او در مقدمه نوشته که «عمارت یعقوبیان» واقعا در مصر وجود دارد اما توصیفات ادبی از این ساختمان دقیقا مبتنی بر واقعیت موجود نیست و دارای سبک و سیاق و معماری متفاوتی از توصیفات رمان است.
گفتنی است که تا اواسط دهه 50 میلادی رمانهای عربی اندکی به زبان انگلیسی ترجمه شده بودند و موفقیت نجیب محفوظ در کسب نوبل ادبیات و نیز حملات تروریستی 11 سپتامبر موجب توجه و علاقه بیشتر جهان به متون عربی شد.
خود دیویس در خلال یک مصاحبه در سال 2011 با آندره نافیس ساهلی، شاعر و منتقد ادبی گفته بود «غرب به شکل کلی به نوعی متوجه این حقیقت شد که حالا وقت آن رسیده تا بیشتر درباره جهان عرب بدانند و بشنوند و البته که ادبیات مسیری برای این درک بیشتر فراهم می‌کرد.»
جیل اسکلمن، مدیر موسسه انتشاراتی Archipelago درباره فقدان دیویس نوشت «امروز ما نه تنها یک مترجم برجسته که مدافعی پرشور برای ادبیات عرب را از دست داده‌ایم.»
کمیته جایزه بانیپال در سال 2011 از ترجمه کتاب «من آن‌جا متولد شدم. من این‌جا متولد شدم» نوشته مرید برغوثی تقدیر کرد و در مدح دیویس، مترجم این کتاب گفت: «ترجمه‌های او از ادبیات عرب به گونه‌ای است که خواننده احساس می‌کند کتاب به زبانِ موردنظر ترجمه نوشته شده است.»
هامفری توماس دیویس در سال 1947 در لندن از پدر و مادری با حرفه کتابداری متولد شد. او در سال 1968 موفق شد مدرک مطالعات عربی خود را از از دانشگاه کمبریج دریافت کند و سال‌های بعد را در دانشگاه امریکایی مرکز مطالعات خارجی قاهره گذراند و در خاورمیانه در زمینه انتشار کتاب از جمله تدووین یک فرهنگ لغت مصری کار و فعالیت کرد؛ سپس به امریکا مهاجرت کرد و مدرک دکترای خود را از گروه مطالعات خاورنزدیک دانشگاه کالیفرنیا، برکلی در سال 1981 دریافت کرد.
او در فاصله سال‌های 1983 تا 1997 با چندین بنیاد بشردوستانه در خاورمیانه از جمله سازمان نجات کودکان در تونس و نیز بنیاد فورد در خارطوم، سودان و مصر همکاری کرد و در سال 1994 همواره با خانواده خود به این سرزمین‌ها نقل مکان کرد.
آقای دیویس حتا زمانی که بسیاری از خارجی‌ها در میانه ناآرامی‌ها و سرکوب مصر در زمانی حسنی مبارک در سال 2011 این کشور را ترک می‌کردند از قاهره بیرون نرفت و همان زمان در یک مصاحبه گفته بود غیر ممکن است که حالا خودم را کنار بکشم.
او عشق و علاقه و مراتب قدردانی خود را به این شهر با انتشار کتابی با عنوان «راهنمای میدانی اسم خیابان‌های مرکزی قاهره» در سال 2018 منعکس کرد.
سه‌شنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۰ - ۱۳:۰۶
نظر شما