به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شاید شرکت‌های پخش در میان سایر حلقه‌های صنعت نشر، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. آن‌ها نهادی برای ثبت و دریافت مجوز ندارند و این مساله باعث رفتار سلیقه‌ای در عرضه کتاب توسط آن‌ها شده‌است. از طرفی همین مساله باعث شده شرکت‌های پخش، نهادی برای رسیدگی به مطالبات خود هم نداشته باشند. حامد محمدی، مدیر شرکت پخش صدای معاصر بعد از 11 سال فعالیت نتوانسته‌است شرکت پخش خود را ثبت کند، در نتیجه نمی‌تواند برای فروش، اینترنت قدرتمند داشته‌باشد یا از امکانات بانکی مانند وام و دریافت چک استفاده کند.
 
نبود الگو و استاندارد صنفی در حوزه توزیع کتاب باعث شده که شاهد رفتارهای مختلف و بعضا سلیقه‌ای از سوی مراکز مختلف باشیم. مثلا برخی از شرکت‌ها برای جذب مشتری، کتاب را با تخفیف‌های بالا به کتاب‌فروش ارائه می‌دهند یا تسهیلاتی برای پرداخت در نظر می‌گیرند. آیا این روند می‌تواند مشکلاتی برای سایر شرکت‌های پخش ایجاد کند؟
درست است. برخی از شرکت‌های پخش با ارائه شرایط متفاوت و درصد تخفیف بالاتر یا پایین‌تر، مشتری‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند و این روند ممکن است بر مسائل پخشی‌های دیگر تاثیر بگذارند، چراکه مصرف و تعداد کتاب‌فروشان تغییری نکرده‌است، ممکن است از فعالیت شرکت‌های پخش بزرگ کم شود و برای شرکت‌های پخش‌ کوچک که تازه تاسیس شده‌اند، فعالیت ایجاد شود.

این روند بستگی به کیفیت کار دارد. اگر کیفیت سرویس‌دهی، درصد فروش و کتاب‌هایی که شرکت‌های جدید می‌آورند، بهتر و بیشتر باشد، با شرکت‌های پخش قدیمی جایگزین خواهندشد، اما معمولا فعالیت به شکلی پیش می‌رود که ناشرانی که دیگر شرکت‌های پخش آن‌ها را پوشش نمی‌دهند، با شرکت‌های پخش جدید همکاری می‌کنند. فعالیت شرکت‌های پخش جدید در هر صورت روی شرکت‌های پخش قدیمی تاثیر خواهدگذاشت؛ بنابراین شرکت‌های جدید اگر بتوانند درست فعالیت کنند، رشد می‌کنند.
 
برخی از شرکت‌های پخش تخفیف‌های بالا برای کتاب‌فروشی‌ها در نظر گرفته‌اند. این تصمیم چه تاثیری بر کار آن‌ها می‌گذارد؟
طبیعی است که شرکت‌های پخشی جدید امکاناتی مانند تخفیف بالا ارائه دهند؛ چراکه اگر این کار را نکنند، کتا‌ب‌فروشان هرگز به سمت آن‌ها نمی‌روند، باید خدماتی متفاوت با شرکت پخش بزرگ ارائه دهند پس باید بازار را خراب کنند. باید در نظر داشت که شرکت‌های پخش اگر بخواهند با این روال کار کنند، قطعا ضرر می‌کنند. برای مثال شرکت پخش صدای معاصر 150 نیرو دارد، شرکت پخشی که به تازگی شروع به کار کرده تعداد نیروی کمتر و در نتیجه هزینه‌های کمتری دارد. وقتی شرکت بزرگ باشد، در حین کار حداقل روی فروش بین پنج تا 10 درصد هزینه دارند، اما پخشی‌های کوچک ممکن است سه درصد هزینه داشته‌باشند؛ به همین دلیل تا مدتی می‌تواند تخفیف بالاتر از عرف به کتاب‌فروشان بدهد، اما وقتی بخواهد شرکت را بزرگ کند، نمی‌تواند از پس هزینه‌ها برآید و باید کتاب را با درصد مانند دیگر شرکت‌های پخش ارائه دهد. 
 
آیا کتاب‌فروش‌ها از همه شرکت‌های پخش توقع تخفیف بالا دارند؟
درخواست کتاب‌فروشان بستگی به کیفیت ارائه خدمات دارد. وقتی شرکت پخش فعالیت گسترده‌ای داشته باشد، خدمات بهتری ارائه می‌کند. مثلا پخشی‌های بزرگ، تعدادی اتومبیل، تعدادی موتور و چندین پرسنل دارند. کتاب‌فروش از میان آن‌ها یکی را انتخاب می‌کند. اگر کتاب‌فروش تخفیف بالا بخواهد، شاید مجبور شود یک ماه برای رسیدن یک کتاب منتظر باشد، اما وقتی که کتاب‌فروش با شرکت پخش بزرگ کار می‌کند که پرسنل و هزینه‌های بیشتری دارد، کتاب با تخفیف کمتر در زمان کمتر به دست او می‌رسد.
 
شرکت‌های پخش ملزم به ثبت در اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان یا انجمن و صنف دیگری نیستند، آیا به این دلیل است که شاهد رفتار سلیقه‌ای در این حوزه هستیم؟

حتی بزرگان پخش، نرخ تخفیف یکسانی را رعایت نمی‌کنند. اگر هم کتاب را با مثلا ۲۵ درصد تخفیف به کتاب‌فروش بدهند، امکاناتی درنظر می‌گیرند. مثلا آخر سال از فاکتور کم می‌کنند یا مدت زمان بیشتری برای پرداخت چک در نظر می‌گیرند، روش‌های ارائه تسهیلات زیاد است، اما وقتی ارائه خدمات مشابه را رعایت نمی‌کنند، کاری نمی‌توان انجام داد.
 
آیا ثبت شرکت‌های پخش می‌تواند رفتار سلیقه‌ای را در این صنف کاهش دهد؟
به نظرم شرکت‌های پخش نمی‌توانند قیمت یکسان را رعایت کنند؛ چراکه همه با هم رقیب هستند. قسمت کمتری از فعالیت شرکت‌های پخش به کتاب‌های عمومی اختصاص دارد و بیشتر در پخش کتاب‌های کمک درسی فعال هستند. همه شرکت‌های پخش با هم رقابت دارند، برای همین حتی اگر در جلسه‌ای تخفیف یکسان برای فعالیت شرکت‌های پخش درنظر گرفته‌شود، بعد از آن جلسه هر کدام به فعالیت خود بدون توجه به تخفیف تصویب شده، ادامه خواهندداد. تنها فشار بر شرکت‌های پخش می‌تواند از سمت ناشران باشد؛ به این شکل که همه کتاب را با ۳۰ درصد تخفیف بفروشند. در این صورت شرکت پخش مجبور می‌شوند تخفیف مشابهی را رعایت کنند، اما نمی‌توان منتظر ماند که شرکت‌های پخش با هم متحد عمل کنند.
 
برای پررنگ بودن بخش تجاری فعالیت شرکت پخش است که این اتفاق می‌افتد؟
هر شرکت پخشی که توانایی مالی بهتری دارد، بهتر کار می‌کند. روابط هم تاثیر دارد اما اقتصاد تاثیر بیشتری دارد. شرایط به صورتی است که ناشران فشار را بیشتر می‌کنند، برخی شرط فروش سه ماهه و برخی شرط فروش پنج ماهه گذاشته‌اند. قطعا شرکت‌های پخش کوچک نمی‌توانند به این صورت ادامه دهند؛ چراکه کتاب‌فروش هنوز هم چک‌های هشت ماهه پرداخت می‌کند. خیلی کم پیش می‌آید که کتاب‌فروش چک کم‌مدت بدهد و درصد بیشتری بگیرد.
 
شرکت‌های پخش همان‌طور که نهادی برای ثبت و نظارت بر فعالیتشان ندارند، نهادی برای رسیدگی به مشکلاتشان هم ندارند. به نظر شما چه باید کرد؟
افرادی که در این حوزه کار می‌کنند، عموما نگاهی سنتی دارند و به هیچ وجه راضی نمی‌شوند که با تکنولوژی و وسائل روز فعالیت کنند. همه بزرگان پخشی با ناشران بزرگ و هم دوره خود کار می‌کنند، وقتی فرد جدیدی به بازار می‌آید و فکرهای نو دارد، به هیچ شکلی نمی‌تواند رشد کند؛ چراکه اجازه این کار را به او نمی‌دهند.

در حوزه پخش ۱۱ سال است که فعال هستم، اما هنوز نتوانستم مجوز کار دریافت کنم. بزرگترین سایت فروش آنلاین کتاب را دارم اما مجوز کار ندارم. هنوز فیبر نوری ندارم. برای دریافت اینترنت قدرتمند باید 20 میلیون تومان هزینه کنم. به مخابرات رفتم، از من مجوز خواستند. با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارائه برگه جواز کار برای گرفتن اینترنت و رد کردن مالیات هیچ اقدامی نمی‌کند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اطلاع می‌دهد که برگه‌ای به عنوان مجوز نمی‌تواند بدهد و ای‌نماد –نمادی است اعتباری که به وسیله آن کالا در اینترنت به فروش می‌رسد- کافی است، اما مخابرات برای ارائه خدمات اینترنت ای‌نماد قبول نمی‌کند. بانک برای چک و وام دادن مجوز کار می‌خواهد. شرکت‌های پخش هیچ چیز ندارند و همه کار خود را با روابطی که با افراد مختلف دارند، پیش می‌برند یا پول خرج می‌کنند، همه کار ایراد است و کسی پاسخگو نیست.

اتحادیه ناشران و کتابفروشان  اطلاع داده‌است، برای گرفتن مجوز باید در مکان اداری فعالیت کنید، دفتر نشر دارم و ناشران می‌توانند در مکان مسکونی فعالیت کنند. کدام پخش در مکانی تجاری یا اداری فعالیت می‌کند؟ همه در ساختمان مسکونی هستند. دو سال است که می‌خواهیم شرکت ثبت کنیم، برای ثبت شرکت می‌گویند که باید جواز نشر یا مجوز داشته‌باشیم که ما هیچ کدام را نداریم. می‌خواهم مالیات رد کنم، نمی‌توانم. اصلا کسی خبر ندارد که اگر شرکت پخش را ثبت کنند از مالیات معاف می‌شود یا نمی‌شود، خیلی از نشرهای بزرگ مانند پارسه و معین شرکت داشتند اما شرکت را منحل کردند. یک وکیل از اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان هم نیست که ما را راهنمایی کند. این صنف آدم بزرگ خیلی دارد که وارد این مسائل نمی‌شوند یا اگر کسی بخواهد وارد شود، برایش مشکلاتی ایجاد می‌کنند که نتواند رشد کند وگرنه چرا تا به امروز کسی نتوانسته رشد کند؟