به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، سومین جلسه از سلسله نشست‌های مجازی «راه آبادی» با محوریت «دسترس‌پذیری دانش در جوامع عشایری» شامگاه سه‌شنبه 13 آبان ماه 1399 این بار با عنوان «گسترش کتاب و کتابخوانی در جامعه عشایری» و با استقبال کتابداران، مسئولان و علاقمندان به حوزه کتاب برگزار شد.
 
این جلسه که در بستر اسکای روم و به‌میزبانی شیراز، پایتخت کتاب ایران برگزار شد، با صحبت‌های سیاوش احمدی میرقائد، مدیرکل دفتر ساماندهی و هماهنگی سازمان امور عشایر کشور؛ منوچهر کیانی، نویسنده و پژوهشگر حوزه عشایر؛ علی منصوری، مدیر گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان و ارائه تجربیاتی از مناطق عشایری تمندرکوه فرسش استان لرستان و روستای جایدشت از استان فارس همراه بود.
 
ارائه خدمات کتابخوانی به عشایر در فارس آغاز شده است
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس در این دیدار با اشاره به اینکه سومین نشست از سلسله نشست‌های «راه آبادی» به موضوع تخصصی عشایر اختصاص یافته است، گفت: از دو سال گذشته فارس به عنوان پایلوت در حوزه کتابخوانی عشایر انتخاب و طرح‌هایی برای ارائه خدمات کتابخوانی به عشایر در کتابخانه‌های عمومی این استان آغاز شد.
 
روح‌الله منوچهری با اشاره به اقدامات در حوزه عشایر اضافه کرد: ویژه‌برنامه ایل هم می‌خواند، نشست کتابخوان عشایر و طرح سفیر کتاب که مهم‌ترین برنامه کتابخانه‌ها در حوزه عشایر است با استقبال بسیار خوب عشایر همراه بوده است.
 
دستگاه‌های فرهنگی در حوزه عشایر سیاست‌گذاری داشته باشند
مدیرکل دفتر ساماندهی و هماهنگی سازمان امور عشایر کشور نیز در این نشست با تأکید بر نقش جامعه عشایری در تولید و اقتصاد، گفت: جامعه عشایری ایران با جمعیت یک میلیون و صد هزار نفری از نظر فرهنگی حافظ میراث گذشته کشور است و اگر سبک زندگی این مردم نباشد، فرهنگ ملی ما هم به فراموشی سپرده می‌شود.
 
سیاوش احمدی میرقائد با بیان اینکه عشایر، 30 درصد دام، 35 درصد صنایع دستی و 25 درصد گوشت قرمز جامعه را تامین می‌کنند، توجه به امور فرهنگی، آموزشی و علمی عشایر را در رشد اقتصاد و تولید در کشور موثر دانست و گفت: علی‌رغم توانمندی‌های این بخش از جامعه و اقدامات زیربنایی که بعد از انقلاب اسلامی در راستای توسعه فرهنگی و اجتماعی صورت گرفته است، عشایر در حوزه فرهنگ آنچنان که باید مورد توجه نبوده و وضعیت آنها مطلوب نیست. عمده شاخص‌های توسعه فرهنگی عشایر زیر 10 درصد است و این برای کشوری که انقلاب آن فرهنگی بوده، مناسب نیست.
 
وی عنوان کرد: سازمان امور عشایر کشور از سال 93 طرح‌هایی را برای توسعه فرهنگی و بهداشتی و اقتصادی عشایر در دستور کار دارد که خوشبختانه طرح خدمات فرهنگی و مذهبی و ارتقای سواد و مهارت عشایر به تصویب هیأت وزیران رسیده است. در این طرح‌ها به دنبال توسعه متوازن هستیم تا اقدامات پراکنده خارج شده و برنامه عملیاتی باشد. در این برنامه، 18 دستگاه از جمله نهاد کتابخانه‌های  عمومی وظایفی دارند.
 
مدیرکل دفتر ساماندهی و هماهنگی سازمان امور عشایر کشور با بیان اینکه اقداماتی که در این حوزه انجام شده است، کافی نیست، گفت: برنامه‌هایی با موضوع عشایر در کشور برگزار می‌شود که بیشتر قائم به شخص است و هنوز دستگاه‌ها سیاست‌گذاری لازم را در این خصوص انجام ندادند.
 
کتابخانه‌های عمومی متولی ثبت و ضبط فرهنگ عشایر شود
در ادامه این نشست، علی منصوری، مدیرگروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان، با اشاره به نقش کتاب در جامعه عشایری، گفت: اعتقاد به نیاز به کتاب و کتاب‌خوانی برای عشایر، اهمیت بسزایی در اقدام در این زمینه برای عشایر دارد. در جامعه عشایری علاوه بر کودکان باید به کتابخوانی بزرگسالان هم توجه شود.
 
وی عنوان کرد: جامعه عشایری بسیار سیار است و قالب خدمات که برای آنها در نظر می‌گیریم باید سیار باشد. در جامعه عشایری تجربیات بسیار ارزشمندی است که نسل به نسل منتقل می‌شود. نیاز هست که در این جامعه دانش عملیاتی شده و تجربیات آنها در نظر گرفته شود تا اطلاعاتی در اختیار آنها قرار گیرد که حاصل تلفیق تجرییات آنها با دانش و فناوری جدید است.
 
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه جامعه عشایری به عنوان جامعه خاص در نظر گرفته و برای آن سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شود، گفت: کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان متولی اصلی توسعه دانش و فرهنگ در کشور به‌صورت ویژه به حوزه عشایر توجه کند؛ این نهاد می‌تواند بخش ویژه عشایر را در مجموعه خود ایجاد کند و پس از شناسایی و مستندسازی تجربیات عشایر و بررسی اقداماتی که تاکنون انجام شده، برای ترویج کتابخوان در این حوزه سیاست‌گذاری کند.
 
منصوری با اشاره به اینکه روستا را نباید با جامعه عشایری یکی کرد، گفت: در این صورت توجه به جامعه روستایی بیشتر از عشایر شده و به نیازهای عشایر درست رسیدگی نمی‌شود. عشایر نیاز خاص خود را دارد و باید زیرساخت‌های قانونی را فراهم کنیم. اگر اطلاعات در اختیار عشایر قرار گیرد، از آن استقبال می‌شود و برای توسعه جامعه کمک می‌کنند.
 
کتاب لازمه عشایر به‌عنوان مردمانی خودکفاست
منوچهر کیانی،‌ نویسنده و پژوهشگر حوزه عشایر استان فارس نیز در ادامه این دیدار عنوان کرد: کتاب برای عشایر که سال‌ها به عنوان مردم خودکفا و تولیدکنندگان نیازهای مردم شهر زحمت کشیده‌اند، لازم است. آنها باید کتاب داشته باشند تا بدانند و پیشرفت کنند و خدمات را بیشتر از آنچه امروز انجام می‌دهند، برای مملکت خود انجام دهند. بچه‌های عشایر نیاز به کتاب دارند تا ذهن و باورشان عوض شود.
 
وی که سال‌ها به عنوان آموزگار در جامعه عشایری خدمت کرده است، با اشاره به محرومیت عشایر در حوزه فرهنگی، گفت: متاسفانه در حوزه توسعه فرهنگی عشایر هیچ کاری صورت نگرفته است.
 
این عضو مفاخر استان فارس با اشاره به خدمات آموزش و پرورش عشایر گفت: تعلیمات عشایر یک ابتکار بود؛ استعدادهای فراگیر کودکان عشایر تا آن زمان به هدر می‌رفت، با آمدن یک چادر سفید، معلمی زحمتکش و تخته سیاه رنگ و بویی دیگر گرفت و شکوفا شد. این ابتکار سال‌ها ادامه داشت و دستگاه آموزشی بیش از 15 هزار معلم و 10 هزار متخصص از میان مردم عشایر تربیت کرد.
 
خالق کتاب «سیه چادرها» در ادامه ضمن قددرانی از تلاش‌های کتابخانه در حوزه ترویج کتابخوانی عشایر تصریح کرد:  اگر کتابخانه‌های عمومی این حرکت بزرگ را که برای کتابخوانی در عشایر شروع کردند، ادامه دهند و این کار متوقف نشود، جامعه عشایری سپاسگزار آنها خواهد بود.
 
یادآور می‌شود، در ادامه این دیدار جابر اسدی مجری ترویج خدمات کتابخوانی در منطقه تمندرکوه فرسش استان لرستان و محمدحسین بهرامیان کتابدار کتابخانه اباعبدالله الحسین روستای جایدشت فارس به ارائه تجربیات خود در این حوزه پرداختند.