به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، دویستمین سالگرد تالیف کتاب «دیوان غربی - شرقی» ولفگانگ فن گوته، شاعر و فیلسوف آلمانی همزمان با آغاز هفته فرهنگ آلمان در شیراز برگزار شد.

میشاییل کلور برتشولد سفیر جمهوری فدرال آلمان در ایران، در آغاز هفته فرهنگ آلمان به میزبانی آرامگاه حافظ، با خواندن این شعر لسان‌الغیب که «بیا تا گل بر افشانیم و می‌ در ساغر اندازیم/ فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم»، برگزاری دویستمین سالگرد تالیف دیوان غربی – شرقی را جشنی بین دو ملت آلمان و ایران دانست که موضوع آن فراتر از مرزهای سیاسی و جغرافیایی است.

کلور برتشولد با بیان اینکه حافظ در سده چهاردهم میلادی دنیایی شاعرانه از دوستی و عشق خلق کرده است، گفت: حافظ و گوته تنها ادیب و شاعر نبودند بلکه آزاده به شمار می‌روند.

سفیر آلمان دور اندیشی و رواداری این شاعران را شامل تمام جوامع دانست و افزود: آنها به جای مرزبندی‌های رایج، صخره‌های فرهنی را شکافتند.

به گفته کلور برتشولد، جایی که آزاداندیشی حاکم باشد، جایی برای ساختارهای تنگ تحمیلی وجود ندارد و این دقیقاً نقطه تلاقی این دو شاعر است.

وی با تصریح اینکه گوته از کنار گذاشتن تکبر و سختگیری و وسواس سخن می‌گفت، افزود: اینها به طور مشترک خصایصی است که شامل ایرانی‌ها و آلمانی‌ها نیز می‌شود.

تفاهم دو جانبه راه حل گذر از چالش‌های کنونی است
سفیر آلمان تفاهم دو جانبه را راه حل گذر از چالش‌های کنونی برشمرد و گفت: بر اساس اندیشه گوته و آنچه از اندیشه حافظ می‌شناسیم، شرق و غرب دیگر دشمن نیستند.

وی در ادامه بیان کرد: من به ویژه از شور و شوق شیرازی‌ها بسیار خوشحالم و از پیمان دوستی میان شهرهای شیراز و وایمار خرسندم که این امر در راستای ایده همزاد و دوقلو بودن این شهرهای فرهنگی است.

شهردار شیراز نیز در آیین دویستمین سال تالیف دیوان غربی – شرقی، گفت: خداباوری، انسان دوستی، عشق، صلح، مدارا و زندگی نقطه تلاقی حافظ و گوته است.

حیدر اسکندرپور با بیان اینکه شیراز در گذر زمان زادگاه فرهیختگان و بزرگانی بوده که شهره جهان هستند، افزود: شیراز شهر فلسفه، عشق، اندیشه، عرفان و معنویت است.

گوته خود را همزاد حافظ می‌پنداشت
به گفته شهردار شیراز، گوته خود را همزاد حافظ می‌پنداشت و اندیشه عارفانه خود را در او می‌یافت.

وی در ادامه با تبیین اندیشه‌های مصلحانه حافظ و گوته، اظهار کرد: آنچه این دو شاعر بزرگ جهان را بهم پیوند داد خداباوری، انسان دوستی، عشق، صلح، مدارا و زندگی است.

شهردار شیراز در آرامگاه لسان الغیب تصریح کرد: ما همه به حافظ و گوته به خاطر آفرینش زیبایی ادبی، به پاس آموختن حکمت، عشق و زندگی مدیونیم.

وی اضافه کرد: ما به حافظ و گوته مدیونیم که مسلمانی را ارج گذاشتند و در آن همدلی، مدارا و دوستی را دیدند.
همچنین در این مراسم که با حضور نمایندگانی از جامعه ادبی، دانشگاهی و هنری کشور آلمان برگزار شد، رئیس شورای اسلامی شهر شیراز، گفت: تحقیق، تفحص و تأمل در راستای شناخت شخصیت‌های مؤثر در میان ملت‌ها می‌تواند میزان و معیاری قابل اعتنا برای شناخت هر چه بهتر آنان باشد و در این میان با قیاس این شخصیت‌ها و تأثیرات متقابل مستقیم و یا غیرمستقیم آنها بر یکدیگر، فارغ از بُعد مکان و زمان، می‌توان قضاوتی نسبتاً عادلانه پیرامون زبان مشترک ملت‌ها داشت.

وی عنوان کرد: صحبت پیرامون شخصیت رفیعِ «گوته» به عنوان یک اندیشمند، متفکر، هنرمند و شاعر بزرگ غربی که ابتدا از طریق آیات قران کریم با فرهنگ شرق آشنا شد و سپس با ابیات سعدیِ شیرین‌سخن و بعدتر و بیشتر حافظ لسان‌الغیب این آشنایی را عاشقانه به یک ارتباط معنوی و روحانی مبدل ساخت، آنقدر آسان نیست که در این زمان اندک و البته با مطالعاتی سطحی بتوان به آن پرداخت.

به گفته رییس شورای شهر شیراز، با نگاهی گذرا هم می‌توان تاثیر شگرف حافظ علیه‌الرحمه را بر این بزرگ‌مرد آلمانی به وضوح مشاهده کرد؛ آنجا که ایشان پس از مطالعه چندین ترجمه از دیوان حضرت حافظ به اولین دیوان کامل دست پیدا کرد و فریاد تحسین سر داد و به گفته‌ خود ناگهان دریافت که با اثری مواجه است که تا آن روز مانند آن را ندیده است و این تحیر تا آنجا ادامه یافت که گوته، در از همه به روی خود بست، برای آنکه با حافظ شیرازی به خلوت نشیند.

وی ادامه داد: قرابت و دلداگی گوته به حافظ و ادبیات شرق تا آنجا عمق یافت که در سن 65 سالگی دیوان شرقی را نوشت که در رابطه با تاثیر شعر ایران بر ادبیات آلمان از بهترین نمونه‌هاست.

حافظ و گوته کمال مطلق یعنی خدا را می‌جستند
موسوی اضافه کرد: دو اندیشمند با چندین قرن فاصله زمانی و هزاران کیلومتر فاصله مکانی، یکی در شرق و دیگری در غـرب عالم، با تشابهاتی چون اوضاع نابسامان اجتماعی و سیاسی، تعصبات خشک و تاریک اندیشانه‌ی زمان خود در ستیز بودند زیرا هر دو دوستدار جمال و حقیقت بودند و کمال مطلق یعنی خدا را می‌جستند.

موسوی با یادآوری دو نکته ضروری دانست که با تمام تحقیقات صورت گرفته پیرامون این دو شخصیت سُتُرگ، هنوز ابعاد زیادی از وجوه شخصیتی آنها و تاثیرات‌شان بر محیط پیرامون و متأخرین خود، یا ناشناخته مانده است و یا به قدر کافی تبیین نشده است. این رسالت فرهیختگان علمی، فرهنگی و ادبی دو کشور است که بر روی این موضوع متمرکز شوند.

وی افزود: دوم اینکه در زمانه‌ای که صدای شلیک گلوله‌های سُربی، گوش جهان را پُر کرده است، باید از اندک فرصت‌ها نیز برا گفتگو و نزدیک‌شدن انسان‌ها به همدیگر کمک بگیریم؛ اما مگر حوزه‌های مشترک فرهنگی، اجتماعی، علمی و به طور خاص ادبیات و آثار فاخر این دو شاعر بزرگ ایران و آلمان، فرصت اندکی است.

رییس شورای شهر شیراز، ادامه داد: به نظر می‌رسد ما تاکنون از این ظرفیت بزرگ، برای تبدیل یونیفرم‌های جنگ و ستیز به دست دوستی و محبت، به قدر کافی بهره نبرده‌ایم. بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و تبدیل سربازخانه‌های جنگی به اتاق‌های گفتگو نیز از رسالت‌های مشترک فرهیختگان دو کشور است.

وی در پایان ابراز  امیدواری کرد که در آینده با درک بهتر از اندیشه‌ والای حافظ شیرازی و گوته‌ بزرگ، گام‌هایی بهتر برای تقریب ملت‌ها و دولت‌ها، علی‌الخصوص دو ملت بزرگ شرق و غرب، ایران و آلمان برداشته شود.

در ادامه برنامه‌های آغازین هفته فرهنگ آلمان، یک پرفورمنس توسط محسن حسینی، هنرمند ایرانی با همراهی مروارید مهر در آرامگاه حافظ اجرا شد سپس با حضور میشاییل کلور برتشولد، سفیر جمهوری فدرال آلمان از همراهی شهردار و رئیس شورای اسلامی شهر شیراز تقدیر شد.

در نخستین شب از هفته فرهنگ آلمان که مورد استقبال شهروندان شیراز و فرهیختگان آلمانی قرار گرفت، کوارتت موسیقی «کلنکه» با هنرنمایی هنرمندان شهر وایمار آلمان در تالار حافظ برگزار شد.

در این کوارتت، قطعاتی زهی شماره 8، 110 شامل 5 قطعه از دیمیتری شوستاکوویچ و 4 قطعه از لودویگ فن بتهوون اجرا شد.

یادآور می‌شود، در ادامه برنامه‌های هفته فرهنگ آلمان، ساعت 16 با حضور کارگردان برگزیده اسکار، فیلم «زندگی دیگران» در سینما فرهنگ با گفت و گوی اختصاصی پیرامون این فیلم پخش می‌شود.

همچنین برنامه‌های هفته فرهنگ آلمان، روز یکشنبه 12 آبان ماه جاری با حضور خانم دکتر انکه هلگا بوسه استاد زبان و ادبیات آلمانی در دانشگاه شیراز پیرامون حافظ و گوته در قالب نشستی ادبی ادامه خواهد یافت.