گزارش 25 سال فعالیت انجمن شعر زنان شیراز که به عنوان سند افتخار زنان شاعر شیراز به شمار می‌رود، دوهفته پیش رونمایی شد. این سند که مورد تأیید بخش فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری و معاونت فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قرار گرفته و قرار است به‌زودی ازسوی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس برای صدور مالکیت معنوی به کتابخانه ملی ایران برود.
نجاتی در این مصاحبه به شکل‌گیری نخستین انجمن زنان شاعر شیراز و چگونگی ایده ثبت مالکیت معنوی اسناد این انجمن می‌پردازد.
ابتدا درباره انجمن شعر زن شیراز توضیح دهید که چگونه شکل گرفت؟
انجمن شعر زنان شیراز تا پیش از اینکه ثبت رسمی شود، عنوان «انجمن شعر پروین اعتصامی» را داشت؛ با اینکه از سال 1373 انجمن بانوان شاعر را دارم اما پس از اینکه ناچار به ثبت آن شدم، با عنوان انجمن شعر زنان شیراز به ثبت رسمی رسید.
از ابتدا با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این انجمن آغاز به‌کار کرد؛ طوری که افزون بر دادن مکان به انجمن، در دوره‌ای به شکل هفتگی هزینه‌ای برای انجمن در نظر گرفته شد که بتوانیم از اعضا پذیرایی کنیم و مخارج خرید لوازم از جمله صندلی و قفسه‌های کتابخانه انجمن را پرداخت کردند؛ اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس تا مدت‌ها به‌هرصورتی از ما حمایت می‌کرد.
پس می‌توانیم بگوییم انجمن شعر زنان شیراز 25 سال قدمت دارد؟
بله، قطعاً. تفاوت انجمن ما با دیگر محافل شعری که معتقدم به عنوان یک میراث معنوی در استان فارس باید حفظ شود، نیازمند بیان نکاتی است؛ انجمن شعر زنان شیراز به‌عنوان تنها انجمن شعر تک‌جنسیتی است که شناخته شده و اینگونه نیست که مانند سایر انجمن‌های شعر نگران تعداد اعضا باشد. من با توجه به اینکه شاید ما نیاز نداشته باشیم آقایان در جلسات‌مان باشند، انجمن را شکل دادم. دومین نکته اینکه کسانی به عضویت انجمن شعر زنان شیراز درمی‌آیند که ثبت نام کنند، در حالی‌که دیگر انجمن‌ها به ندرت چنین روندی را طی می‌کنند. ممکن است که دفتر و ساز و کاری داشته باشند که صورتجلسه‌ای بنویسند، اما روند کار انجمن شعر زنان شیراز به این گونه است که افراد در هنگام ثبت نام نمونه اثر خود را با دستخط صاحب اثر تحویل می‌دهند و مدارک شناسایی و هزینه‌ای دریافت می‌کنیم و مانند یک موسسه آموزشی همه موارد لازم از جمله سوابق اعضا ثبت می‌شود.
در حال حاضر انجمن چه تعداد عضو دارد؟
اگر بخواهم بر اساس سندی که جهت ثبت مالکیت معنی تدوین شده بگویم، تعداد اعضا بیش از 400 نفر است زیرا در طول سال‌های متمادی عضو داشته‌ایم و اینگونه نیست که عضوی را که مثلاً ازدواج کند یا بچه‌دار شود یا به خاطر دوران دانشجو ناچار به رفتن از شیراز شود، محسوب نشود زیرا هرگاه بخواهد می‌تواند دوباره برگردد و ادامه بدهد.
آیا از شهرستان‌ها هم عضوی در انجمن شعر زنان شیراز وجود دارد؟
از شهرستان‌ها عضوی که بخواهد هر هفته در جلسات انجمن شرکت کند، 4 نفر داریم که یک نفر از کوار، یک نفر از لپویی است و 2 نفر از داریون هستند که سالهاست عضویت دارند. اما دیگر خدمت انجمن این است که نقد شعر برخی کسانی را که علاقه‌مند باشند، به انجمن پست می‌کنند و ما اقدام به تحلیل و نقد شعر آنان می‌کنیم. این جریان شامل خارج از استان هم شده و از کهگیلویه و بویراحمد هم عضو داریم.
در این سال‌ها انجمن شعر زنان شیراز افتخاری هم کسب کرده است؟
مدرکی دارم که موید افتخاراتی است که اعضای انجمن تا سال دوازدهم کسب کردند؛ دو نفر از اعضای انجمن در المپیاد ادبی و جشنواره خوارزمی مقام آوردند و بدون کنکور به دانشگاه راه پیدا کردند. اینها از اعضای دانش‌آموز بودند که از دوران ابتدایی به عضویت انجمن شعر زنان شیراز درآمدند. همچنین اعضای انجمن در مسابقه‌های شعر استان و کنگره‌های شعر فراوان کسب مقام داشتند و تقریباً سالی چند مورد داریم که موفق به جوایز و کسب مقام شدند. خودم نیز افتخارات فراملی دارم و چندین بار در خارج از کشور به آلمان، بلغارستان، تاجیکستان و... برای شعرخوانی دعوت شدم.
برنامه‌ها و جلسات انجمن چگونه برگزار می‌شود؟
در این 25 سال، هر هفته جلسات انجمن بدون وقفه تشکیل شده است؛ همه جلسات بدون تعطیلی بوده و از سال 1374 چهارشنبه‌ها عصر میزبان اعضا بودیم. به این شکل که جلسات کارگاهی هر هفته برگزار می‌شود و برنامه‌های جنبی را خارج از جلسات هفتگی انجمن برگزار می‌کنیم.
جلسات انجمن حاوی چه برنامه‌هایی است؟ آیا شعرخوانی و نقد شعر هم دارید؟
اول در جلسه حتماً قرآن می‌خوانیم و از آنجا که خودم تفسیر قرآن می‌کنم، اگر نکته‌ای در قرآن کریم باشد، مطرح می‌کنیم و تفسیر می‌شود، سپس تفسیر اشعار حافظ می‌کنم که دست کم 40 دقیقه طول می‌کشد و به این شکل است که تفاسیر دیگر از دیوان حافظ را بررسی کرده و تفسیر به رای از اشعار لسان الغیب انجام می‌گیرد. پس از این، به شادی‌افزایی بانوان می‌پردازیم یعنی با توجه به اینکه مربی سبک زندگی هستم، ممکن است با استفاده از شعر حافظ، دَمی و ذکری و آوازی سنتی اجرا و حال اعضا را خوب می‌کنیم؛ به فراخور مناسبت‌ها شادی افزایی می‌شود. پس از این شعرخوانی و نقد سروده‌ها انجام می‌گیرد. اعضا شعرهایشان را می‌خوانند و ما نظرات مان را درباره شعر افراد می‌گوییم.
این در حالی است که تاکنون 6 کتاب از گزیده اشعار بانوان چاپ شده است. سال گذشته ششمین جلد از آثار اعضا به چاپ رسید و رونمایی شد؛ این آثار موضوعی بودند و دسته ندی شده، اما اکنون به سبک آزاد و رمانتیک پیش می‌رویم زیرا دِین‌مان را به شعر کلاسیک ادا کرده‌ایم.
نخستین کتاب با عنوان «عطر یاس» با موضوع حضرت زهرا (س)، سپس «کبوترانه‌ها» که با موضوع امام رضا (ع) بود، «فرشته و عطش» که بیشتر حول محور امام حسین (ع) است و بعد کتاب‌های «دلتنگی‌های هوا»، «قرار چهارشنبه» و «بقچه کلمات» با موضوع شعر آزاد به چاپ رسید. امسال نیز برای چاپ کتاب، فقط دلنوشته و شعرهای رمانتیک را مورد نظر قرار دادیم و می‌خواهیم منتشر کنیم.
آیا انجمن به عنوان یک NGO ثبت شده است؟
انجمن شعر زنان شیراز به عنوان یک خیریه فرهنگی با شماره 840 ثبت شده است و در تشکل‌های غیردولتی ایران هم به ثبت رسیده‌ایم و دارای مجوز هستیم.
در این ربع قرن فعالیت انجمن شعر زنان شیراز، وابستگی مالی به نهادی و سازمانی نداشته‌اید و خودگردان هستید؟
بله؛ جلسات در منزل شخصی من برگزار می‌شود و پارکینگ خانه را به‌وسیله پارتیشن‌بندی آماده استفاده اعضا کردیم، البته هدیه گرفته‌ایم و یک نمونه آنکه بابت اینکه در سال 88 شعرخوانی موفقی داشتم، جایزه آن را به انجمن اختصاص دادم.
خردسال‌ترین و مسن‌ترین اعضای انجمن چند سال دارند؟
خردسال‌ترین عضو انجمن شعر زنان شیراز، دانش‌آموز کلاس سوم ابتدایی است و مسن‌ترین عضو انجمن هم با نام نیره خاتون حسینی از دنیا رفت، اما اکنون خانم صفازاده 83 سال سن دارد و همچنان با انجمن همراه است.
آیا این پیشنهاد شما بود که گزارش و اسناد انجمن شعر زنان شیراز به ثبت مالکیت معنوی برسد یا پیشنهاد از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بود؟
این پیشنهاد از سوی معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس مطرح شد؛ من به عنوان یک سند دوست داشتم گزارش 25 سال فعالیت انجمن شعر زنان شیراز که به عنوان سند افتخار زنان شاعر شیراز به شمار می‌رود و دوهفته پیش رونمایی شد، در مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس ثبت شود. اما اکنون به پیشنهاد مهدی امیدبخش، معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، برای ثبت مالکیت معنوی گفته شد به وزارتخانه سپرده شود.
قطعاً انجمن شعر زنان شیراز در طول این سال‌ها دستاوردهایی هم داشته است. آیا چشم اندازی هم برای سال‌های آینده این انجمن دیرپا در نظر دارید؟
هرگاه دستگاه‌ها و سازمان‌ها فعالیت بیشتری داشتند، انجمن هم فعالیت‌های گسترده‌ای نشان داده است، نمونه آن نشست هم‌اندیشی بانوان استان فارس به مناسبت شب یلدا و شب‌های شعر است. هرجا که به تشکل‌های غیردولتی اهمیت داده‌اند، ما هم پابه عرصه گذاشتیم. در آینده هم هر کس به ما اعتماد کند دریغ نخواهیم کرد.
به این نتیجه رسیدم که کنار شعر اگر حال شاعر را خوب کنیم، بیشتر اهمیت دارد؛ پس از 25 سال همچنان انجمن شعر زنان شیراز فعالیت می‌کند چراکه در جلسات نقد و بررسی شعر فقط اگر تلاش شود از شعرها ایراد گرفته شود، در ذوق افراد تاثیر منفی می‌گذارد؛ اما هرجا سعی کردیم هوای دل شاعر را هم داشته باشیم، آنها با انجمن مانده‌اند. شاعرانی در عضویت انجمن وجود دارند که از سال دوم با ما همراه هستند؛ ورودی 1374 انجمن هنوز هست و تصویرش در میان ترین‌های انجمن قرار دارد، زیرا ما 10 نفر را به عنوان ترین‌های انجمن در گزارش 25 سال فعالیت معرفی کردیم.
انجمن شعر زنان شیراز تعاملی با انجمن‌های شعر دیگر نقاط ایران دارد؟
یکی از برنامه‌های انجمن برپایی ضیافت‌هایی است که به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌کنیم؛ مثلاً 20 مهمان تاجیکی که از کشور تاجیکستان به دعوت استانداری فارس به شیراز آمده بودند، یک شب مهمان انجمن بودند که برایشان نشست تفسیر دیوان اشعار حافظ برگزار کردیم. همچنین اعضای انجمن ادبی کرمان هم در این ضیافت‌ها حضور یافتند.
نظرات