به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، وحشت‌زدگی (پانیک)، نوعی اختلال روانی از گروه اختلالات اضطرابی است که با هجوم ناگهانی وحشت به بیمار و ترس شخص از وقوع مجدد آن‌ها همراه می‌شود. این حملات که معمولا بیش از چند دقیقه طول نمی‌کشند، با علائمی همچون تپش قلب، عرق کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در قفسه سینه، لرزش، احساس از دست‌دادن تعادل یا گیجی همراه است. این علائم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر می‌کنند دچار سکته قلبی شده‌اند و می‌ترسند که بمیرند. این حملات به‌صورت بسیار اتفاقی و طوری رخ می‌دهند که عامل تحریک‌کننده اصلی آن مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب بیشتر جوان هستند. مبتلایان به اختلال حمله پانیک، بیشتر حمله‌های وحشت‌زدگی با زمینه موقعیتی نیز دارند. حمله‌های پانیک وابسته به موقعیت، یعنی آن‌هایی که تقریبا همیشه و بلافاصله با قرار گرفتن در معرض یک عامل راه‌انداز موقعیتی ظاهر می‌شوند، می‌توانند روی دهند، اما شیوع کمتری دارند.
 
روش‌های درمانی اصلی این بیماری، شامل دارو درمانی و روان‌درمانی است؛ استفاده از هیپنوتیزم و گیاهان دارویی نیز به‌عنوان مکمل درمان توصیه می‌شود. پرهیز از مواد غذایی که موجب تحریک و افزایش اضطراب بیمار می‌شود نیز به کاهش حملات کمک می‌کند.
 
کتاب «اختلال وحشت‌زدگی (پانیک) و درمان شناختی - رفتاری آن» تالیف مشترک حسین آقازاده، راحله طرماحی و مریم صدیق‌پور به‌تازگی از سوی نشر اختر راهی بازار نشر شده است. این کتاب در سه بخش تدوین شده است. نویسندگان در بخش نخست به مقدمات بحث از جمله چیستی و ماهیت اختلال وحشت‌زدگی و دانستنی‌هایی درباره این بیماری می‌پردازند. بخش دوم به مساله تشخیص و ملاک‌های تشخیص اختصاص دارد و در بخش پایانی به مباحث مربوط به درمان همچون گزینه‌های درمان، بالا بردن سطح آگاهی، رویارویی با موقعیت‌های ترسناک، رویارویی با علایم جسمی، حذف رفتارهای امنیتی و تغییر سبک زندگی به منظور کاهش استرس و فشارهای روانی اشاره دارد.
عوامل ایجادکننده اختلال پانیک
واقعیت این است که اختلال وحشت‌زدگی در نتیجه تعامل پیچیده و متقابلی ایجاد می‌شود که بین عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و عوامل روان‌شناختی وجود دارد. اما مشخص کردن یک عامل ویژه که باعث ابتلا به این اختلال باشد، تقریبا غیرممکن است. باید این نکته را نیز درنظر بگیریم که عوامل تاثیرگذار در ایجاد یک اختلال ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است در یک فرد عوامل محیطی برجسته‌تر باشند. لزومی ندارد که مراجعان تمام علل معرفی شده را یک به یک در مورد خودشان تعمیم بدهند. چون این عوامل ممکن است در مورد برخی افراد وجود داشته باشد. برای غلبه کردن بر اختلال وحشت‌زدگی لازم نیست که فرد حتما بداند که چه علت‌هایی سبب بروز این اختلال شده‌اند.
 
رابطه اختلال وحشت‌زدگی با افسردگی
بسیاری از اختلالات روان‌شناختی ممکن است همزمان با هم اتفاق بیفتند. علاوه بر اختلالات اضطرابی، مشکلات یا اختلالات روان‌شناختی دیگری نیز وجود دارد که احتمال هم‌آیندی آن‌ها با اختلال وحشت‌زدگی بسیار زیاد است. آگاهی نسبت به این مشکلات یا اختلالات، هم برای خود مراجع و هم برای درمانگر بسیار حائز اهمیت است. بی‌توجهی نسبت به این اختلالات می‌تواند کیفیت فرایند درمان را به شدت تحت‌تاثیر قرار دهد. یکی از این اختلالات، اختلال افسردگی است. بسیاری از افراد بعد از اینکه متوجه می‌شوند به یک اختلال روان‌شناختی جدی همچون اختلال وحشت‌زدگی مبتلا هستند، ممکن است دچار افسردگی شوند. این حالت معمولا بعد از مراجعه به روان‌شناس روی می‌دهد. البته بسیاری از افراد ممکن است بسیار قبل‌تر از اینکه به روان‌شناس مراجعه کنند، برخی علائم افسردگی را داشته باشند. زندگی افراد مبتلا به اختلال وحشت‌زدگی، محدودیت‌های خاص خودش را دارد: آن‌ها همواره نگران وقوع حمله وحشت‌زدگی هستند، نمی‌توانند به هرجایی که دلشان می‌خواهد بروند چون می‌ترسند دچار حمله شوند، با افراد معدودی رفت‌و‌آمد می‌کنند و ... هیچ شکی وجود ندارد که اختلال وحشت‌زدگی، کیفیت زندگی افراد را پایین می‌آورد و آن‌ها را با محدودیت‌های متعددی مواجه می‌کند... درصورتی‌که نشانه‌های افسردگی شدید باشد، شاید درمانگر تصمیم بگیرد که ابتدا روی افسردگی کار کند و بعد از بهبود نشانه‌های افسردگی، به مقوله درمان وحشت‌زدگی بپردازد.
رویارویی هدفمند با موقعیت‌های ترسناک
رویارویی با موقعیت‌های ترسناک، یک فرایند زمان‌بر است که به تلاش و پشتکار زیادی نیاز دارد. برای اینکه اجرای این تکنیک سودمند واقع شود، مراجع باید حداقل چند بار در هفته با موقعیت‌های ترسناک (موقعیت‌هایی که فکر می‌کند در آن‌ها دچار حمله وحشت‌زدگی خواهد شد)، روبه‌رو شود و این کار حداقل به مدت چند هفته یا چند ماه ادامه دهد. هرچه این کار با تمرکز و دقت بالا انجام شود، نتایج درمانی بیشتری نصیب مراجع خواهد شد.
 
رویارویی با علائم جسمی
رویارویی با علایم جسمی به نوبه خود از اهمیت زیادی در درمان اختلال وحشت‌زدگی برخوردار است. تقریبا تمام افراد مبتلا به اختلال وحشت‌زدگی، از تجربه برخی علائم جسمی (مثل افزایش ضربان قلب، تعریق، تنگی نفس و ...) دچار ترس و وحشت می‌شوند. این ترس و وحشت عمدتا به دلیل رابطه‌ای است که افراد بین علائم جسمی و حملات وحشت‌زدگی برقرار می‌کنند. آن‌ها فکر می‌کنند که هر موقع علائم جسمی خاصی را تجربه کنند، دچار حمله وحشت‌زدگی خواهند شد. این موضوع نیز باعث تداوم یافتن اختلال وحشت‌زدگی آن‌ها می‌شود. در برنامه درمانی، باید به مراجعان آموزش دهیم تا بتوانند علائم جسمی ویژه‌ای را که باعث ایجاد احساس ترس و اضطراب در آن‌ها می‌شوند، شناسایی کنند و روش رویارویی هدفمند با این علائم را یاد بگیرند. در اینجا هدف از رویارویی این است که مراجع با علائم جسمی که همیشه از آن‌ها ترسیده است مقابله کند و این نکته مهم را یاد بگیرد که می‌تواند با کاهش اضطراب خود در مورد علائم جسمی، کنترل بیشتری بر بدن خود داشته باشد و متعاقبا احتمال وقوع حملات وحشت‌زدگی را کاهش دهد.

نخستین چاپ کتاب «اختلال وحشت‌زدگی (پانیک) و درمان شناختی - رفتاری آن» در 222صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 32 هزار تومان از سوی نشر اختر به بازار نشر عرضه شده است.