به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «زن در قصه‌های پریان» به قلم ماری لوئیز فُن فرانس با ترجمه ماندانا صدرزاده منتشر شد.

ماری لوئيز فُن فرانس، روانشناسی سوئيسی، همكار ديرينه‌ يونگ و از بنيانگذاران روانشناسی تحليلی به شمار می‌آيد. او در كتاب حاضر با بررسی قصه‌های پريان كه عرصه‌ خودنمايی كهن الگوها و نمادهای ناخودآگاه است، وجوه متعدد روح زنانه را با رويكرد روانشناسی يونگ آشكار می‌کند. اين اثر به يقين كمكی است شايان توجه در فرآيند خويشتن‌يابی و شكوفايی زن و توازن بخشی به حيات بشريت بر كره‌ خاكی.
 
در بخشی از مقدمه این اثر می‌خوانیم: «از روزگار کهن تا اوایل سده هفدهم، مخاطبان قصه‌های پریان را کودکان و بزرگترها به یکسان تشکیل می‌دادند. این وضعیت در محیط‌های روستایی ـ که تا دوره‌ای نه چندان دور، نقالان زن و مرد حال و هوایی به شب‌نشینی‌ها می‌بخشیدند ادامه یافت. با این وصف به تدریج گسترش جریان خردگرا و به تبع آن، نفی امور خردگریز موجب شد تا قصه‌های پریان را فقط داستان‌های بی‌معنایی بپندارند که ساخته و پرداخته ذهن پر زنان برای سرگرمی کودکان بود. دور نیست آن ایام که بیشتر بزرگسالان قصه‌ها را جدی نمی‌گرفتند و این سان مضحک به نظر نمی‌آمدند. با این حال قصه‌ها موضوع بررسی علمی و ادبی قرار گرفتند. نظریه‌هایی درباره آن‌ها شکل گرفت و در کشورهای مختلف، نشر مجموعه قصه‌های فزونی گرفت.
 
جستارهای تفسیر و رویکردهای روان‌شناختی پدید آمده، بی تردید نام آشنا هستند و خواهیم دید که روان‌شناختی، به ویژه روان‌شناختی کارل گوستاو یونگ امکان راه یافتن به معنای قصه‌ها و جان بخشی دوباره آنها را به دست می‌دهد. در ضمن، به مدد روان‌شناسی او می توانیم آموزه‌ها و تاثیرات سودمندی را بر گیریم که انتقال آنها رسالت قصه‌ها را در همه اعصار تشکیل می‌داده است.
 
پیش از پرداختن به نتایج بررسی‌های پیش رو که خاصه به چهره‌های زنانه قصه‌ها نظر دارد، نخست باید از خود بپرسید که آیا جنسیت گوینده داستان تاثیری بر داستان داشته است یا خیر؟
 
برخی ناشران برای شفافیت علمی آثار منتشر، مشخصاتی از «راویان اخبار» در کتاب‌های خود می دهند و بنابر آنچه آنان می‌گویند، این نقالان یا کشاورزند و یا افرادی کاملاً معمولی یا حتی سالخوردگانی غریب و با افرادی روان رنجور. در هر حال ممکن است روایتگران از هر دو گروه باشند.
 
نویسنده معتقد است که قصه بر اساس اینکه راوی آن زن باشد یا مرد، لحن و آهنگی متفاوت خواهد داشت. بنابراین می‌توان فرض کرد که در روایت‌های داستانی که به دست ما رسیده‌اند، گاه تاثیر زنانه بر آن غالب است و گاه تاثیر مردانه و در نتیجه، برخی از ویژگی‌های آنها، بر حسب مرد یا زن بودن راوی نهایی، برجسته‌تر یا کمرنگ‌تر است. این موضوع طبیعتا پرسش دومی را پیش می‌کشد: آیا شخصیت زن قصه به راستی نماینده زنان و وضعیت روان‌شناختی آنان است؟ در واقع اینکه چهره زنانه نقش اصلی قصه را ایفا می‌کند، به این معنا نیست که روایت به زن و مسائل زنانه به گونه‌ای می‌پردازد که زنان نیز آنها را حس می‌کنند، زیرا بسیاری از این داستان‌ها را ـ که توصیف‌گر ماجراها و رنج‌های یک زن است ـ مردان نقل کرده‌اند.

در حقیقت، این‌ها بسط و گسترش و فرافکنی خیال‌پروری مردان و ترجمان آرزوها و آمال آنان و دشواری‌هایی است که در هم زیستی با قطب مادینه درونشان و پیوند با دیگر زنان دارند. به طور مثال، این مشکلات در مضمون دیرآشنای زن وانهاده بازتاب دارد که برای بازیابی شویش باید آزمون‌های پر نشیب و فرازی را از سر بگذارند. روایت «پسیشه» در طلب «عشق» که آپوله داستان زیبای آن را در رمان خر زرین باز می‌گوید از همین قرار است. در متون عرفانی باستانی، چهره‌ «سوفیا» آشکار می‌شود که تشخص زنانه حکمت مینوی است. درباره او روایات اساطیری شگفت‌انگیزی نقل شده است. او که دختر یکی از ایزدان است، آرزوی شناخت پدر خود، ورطه نام، را دارد. این خواسته جسورانه، او را در ورطه رنج و ناملایمات فرو می‌افکند و او در دام آنها گرفتار می‌آید و بی امان از آن تنگنا به التماس، دست نجات بخشی را می‌جوید. این درون‌مایه در سنت یهودی «قبالا» نیز به شکل «شکینا» گمشده دیده می‌شود. البته می‌دانیم که این متون را مردان نوشته‌اند و این چهره‌ها از ذهن و خیال‌پردازی‌های مردانه بر آمده‌اند.

پس سوفیا یا شکینا وجوهی هستند از آنچه که یونگ در اینجا همانی است که می‌توان آن را قطب مادینه‌ی مرد نامید که در وهله نخست صفاتی چون نازک دلی، خیال‌پردازی، درون‌بینی و ... تشکیل شده است اما مرد این صفات را به دلیل تصور عموم از جنس «نرینه» واپس می‌راند. زمانی که این وجوه با غریزه‌های پرجوش و خروش در می‌آمیزند، مرد را به سوی جنس مخالف می‌کشانند و در خیالات، رویاپردازی‌های بیدار و خواب‌ها در قالب چهره‌های زنانه نمایان می‌شوند.»

کتاب «زن در قصه‌های پریان» به قلم ماری لوئیز فُن فرانس به مترجم ماندانا صدرزاده با شمارگان 300 جلد در 408 صفحه به بهای 45 هزار تومان از سوی نشر روشنگران و مطالعات زنان منتشر شد.