جلد اول: «100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ»
جلد نخست مجموعه راهنمای بریتانیکا زندگینامه موثرترین دانشمندان، با نام«100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ» در تاریخ بشری را روایت می‌کند. راجرز کارا، سرویراستار و عضو انجمن ملی نویسندگان علوم دانشنامه بریتانیکا ویراستاری این اثر را برعهده داشته است. کتاب«100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ» با ترجمه اسکندر قربانی، زندگینامه کوتاه و شرح آثار دانشمندانی است که شکل‌دهنده دانش بشری بوده‌اند.
از سپیده دم علم تا روزگار ما
همه ما می‌دانیم که سرچشمه‌های دانش بشری حاصل تلاش و دستاوردهای علمی دانشمندانی است که شگرف‌ترین تاثیرات را در تاریخ بشر داشته و به‌گونه‌ای این تاریخ را شکل دادهاند. شناخت این دانشمندان از دوران باستان تا به امروز و از سپیده دم علم تا روزگار ما برای هر فردی می‌تواند جذاب باشد. این کتاب خوانندگان را با صد دانشمندی آشنا می‌کند که از تاثیرگذارترین افراد در تاریخ بوده‌اند.
دانشمندانی که نامشان در کتاب «100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ» آمده است، دانش بشر را شکل دادهاند و همه رشته‌های علمی، از زیست‌شناسی پایه گرفته تا سیاهچاله‌ها را پدید آورده‌اند. پاره‌ای از آنها، پرسش‌هایی درباره چیستی بدن انسان طرح کرده‌اند و نگاه برخی دیگر نیز به اجرام آسمانی جلب شده است. توجه آنها به قدری بر آزمایش و بررسی ذرات میکروسکوپی متمرکز و بینش جمعی‌شان چنان گسترده بود، که بسیاری از شگفتی‌های شگرف جهان، از قبیل گرانش، نسبیت و حتی ذات طبیعت خود حیات را برای ما آشکار کرده‌اند. زندگینامه بسیاری از چهره‌های تابناک علم، دانشمندانی چون ایزاک آسیموف، مارسل فلورکین زیست-شیمیدان نامدار، جنر، لویی پاستور، جوزف لیستر و... در این کتاب آمده است.
زنان و مردانی که شرح زندگیشان در این کتاب آمده است در قلمرو یافته‌های علمی تاثیرگذار بوده‌اند و وقتی خواننده زندگی و آثارشان را در رشته علمی و تخصصی که خود برگزیده‌اند به طور ژرف‌تری بررسی می‌کند، تاثیرگذار بودن آنها بر وی آشکار می‌شود.
علم به تایید بسیاری از گزارش‌های این کتاب، عرصه رقابت و در عین حال به طرز عجیبی زمینه همکاری است. حوزه‌ای که در آن پژوهشگران یافته‌های یکدیگر را یا ابطال می‌کنند و یا از آنها در راستای تحقیقات و بررسی‌هایشان بهره‌مند می‌شوند. کتاب «100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ» از بین دانشمندان ایرانی که در تاریخ دانش بشری بسیار تاثیرگذار بودند نام سه تن با اسامی محمدبن موسی‌خوارزمی، محمد زکریای رازی و ابوعلی سینا به چشم می‌خورد که زندگینامه و مهمترین آثار آنها را آورده است.
تغییر عدد نویسی رومی به هندی
از میان این دانشمندان محمد خوارزمی از دانشمندان بزرگی است که دارای جایگاه ویژه در ریاضی و اخترشناسی است. درمورد این دانشمند برجسته ایرانی می‌خوانیم: «خوارزمی گذشته از ریاضی و اخترشناسی، در جغرافیا و تاریخ نیز پژوهشگری چیره‌دست بود. لقب المجوسی نشان می‌دهد که خوارزمی از اخلاف مغ‌های زرتشتی بوده است. مامون، خلیفه عباسی، خوارزمی را به عنوان کتابدار خود برگزید و مسئولیت تنظیم جداول نجومی را نیز به او واگذار کرد. خوارزمی ریاضی‌دان برجسته سده‌های میانه است. از دستاوردهای علمی خوارزمی امروز هم استفاده می‌شود. بیشترین چیره‌دستی او حل معادله‌های خطی و درجه دوم بوده است.
کتاب خوارزمی با عنوان «جمع و تفریق با عددهای هندی» سبب شد تا دستگاه عددی در اروپا از عددنویسی رومی به عددنویسی هندی تغییر یابد. خوارزمی در زمان خلافت مامون، عضو (بیت‌الحکمه) – مجمعی از دانشمندان در بغداد، به سرپرستی مامون – شد. خوارزمی کارهای دیوفانتوس را در رشته جبر دنبال کرد و به بسط و گسترش آن پرداخت. در جغرافیا، آرای افلاطون را کامل، و برخی از جزئیات آن را تصحیح کرد. گروهی هفتاد نفره از جغرافی‌دانان تشکیل داده بود که همه زیر نظر وی کار می‌کردند. این گروه توانستند اطلس جهان شناخته شده خود را ترسیم کنند.»
استیون هاوکینگ دارنده مدال آزادی
همچنین درمورد زندگینامه استیون هاوکینگ فیزیکدان معاصر و حال‌حاضر دنیا آمده است: «هاوکینگ در سال‌های آغازین دهه 1960 دچار اسکلروز جانبی آمیوتروفیک نوعی بیماری عصبی - عضلانی شد. او با وجود تاثیرات به تدریج فلج‌کننده بیماری یاد شده به کار تحقیق خود ادامه داد. کمک هاوکینگ به فیزیک، افتخارات درخشان و بی‌مانندی برای او به ارمغان آورد. انجمن سلطنتی در سال 1974 او را به عنوان یکی از جوان‌ترین اعضای خود برگزید. در سال 1977 استاد فیزیک گرانشی در دانشگاه کمبریج و در سال 1979 به عنوان استاد کرسی ریاضیات لوکاس، در کمبریج برگزیده شد.
جایگاه علمی که زمانی به آیزاک نیوتون تعلق داشت. هاوکینگ در سال 1982 موفق به کسب درجه امپراطوری بریتانیا شد، عنوانی که فقط یک درجه از مقام شوالیه کمتر است. در سال 1989، به پاس خدماتش به درجه همراهی افتخار دست یافت. در سال 2006 از انجمن سلطنتی مدال کاپلی دریافت کرد. باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال 2009 مدال آزادی را که بزرگترین مدال غیرنظامی این کشور است با هاوکینگ اعطا کرد. با وجود همه‌ی این افتخارات، هنوز جایزه نوبل به او تعلق نگرفته است.»
کتاب «100 دانشمند تاثیرگذار تاریخ» در 531 صفحه، به شمارگان 200 نسخه و به قیمت 40 هزار تومان از سوی انتشارات معین روانه کتابفروشی‌ها شد.
جلد دوم: روایت سرگذشت رهبران تاریخ
زندگی رهبران و پیشوایان، همیشه برای مردم جذابیت و شگفتی خاصی داشته است. جلد دوم راهنمای بریتانیکا در معرفی تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ با نام «100 رهبر تاثیرگذار تاریخ» به زندگینامه رهبران و پیشوایان تاریخ ملت‌ها اختصاص دارد. این کتاب سرگذشت یکصد رهبر جهان از آغاز تاریخ تا سال‌های اخیر را روایت می‌کند. تنظیم جلد دوم این راهنما از سوی دانشنامه بریتانیکا هم بی گمان به دلیل همین اشتیاق جامعه به آگاهی از سرگذشت رهبران صورت گرفته است. این کتاب ویراسته مک‌کنا و ترجمه ابوالحسن تهامی به تازگی منتشر شده است.
این رهبران همه پادشاه و کشوردارها نیستند و بسیاری از رهبران سیاسی و دینی نیز که سابقه‌ای در کشورداری نداشته‌اند در این مجموعه معرفی می‌شوند. معرفی هر رهبر به صورتی بی‌طرفانه صورت گرفته و نقاط مثبت و منفی هر شخصیت بی‌پرده پوشی و جانبداری به صراحت بیان شده است.
جای خالی برخی رهبران ایرانی
ابوالحسن تهامی(مترجم) در مقدمه کتاب نوشته است: افزون بر این یکصد تن، رهبران بسیار دیگری نیز وجود داشته‌اند که این مجموعه می‌بایست جایی برای آنان اختصاص می‌داد. در میان دین آوران بزرگ جهان جای زرتشت و مانی در این کتاب خالی بود و در میان کشورداران نامدار نیز نامی از کوروش و شاه عباس بزرگ نیامده بود. این چهار رهبر تاثیرگذار ایرانی از همان منبعی که دانشنامه بریتانیکا برای تدوین این کتاب مورد مطالعه قرار داده بود؛ به این رهبران اضافه شدند و برای حفظ نظم کتاب که در عنوان، عدد 100 آمده است معرفی دو تن از پادشاهان چین باستان و دو فرد سیاسی(رژیم صهیونیستی) از کتاب حذف شده است. چراکه از کشور چین چندین رهبر بانفوذ دیگر در این کتاب معرفی می‌شوند و از سیاست‌پیشگان نیز شخصیت‌های با اهمیت‌تر وجود دارند.
از میان رهبران تاثیرگذار تاریخ دو چهره مثبت و محبوب که تاثیر شگرفی بر جامعه جهانی در عصر معاصر داشتند به چشم می‌خورد. این دو چهره سیاسی برای کشورمان حائز اهمیت است یکی از این چهره‌ها، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آیت‌الله خمینی و دیگری صدام حسین (دیکتاتور سابق عراق) است که با مطالعه آن دیدگاه جامعه جهانی نسبت به این دو رهبر سیاسی را می‌توان در کتاب «100 رهبر تاثیرگذار تاریخ» تحلیل کرد.
در قسمتی از زندگینامه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خمینی آمده است: «مهمترین خودنمایی رژیم آیت‌الله خمینی در سیاست خارجی رویگردانی کامل از غرب‌گرایی شاه و اتخاذ رویکردی خصمانه و انعطاف‌ناپذیر نسبت به دو ابر قدرت بود. افزون براین ایران کوشید که انقلاب اسلامی خود را به کشورهای مسلمان منطقه صادر کند. آیت‌الله خمینی کار دانشجویان تندرویی را که در 4 نوامبر 1979 سفارت آمریکا را اشغال کردند و کارمندانش را گروگان گرفتند تایید کرد. با دست‌اندازی عراق به ایران در 1980 جنگی میان ایران و عراق آغاز شد که هشت سال به درازا کشید. آیت‌الله خمینی سرانجام در 1988 به آتش بس به جنگ خونین هشت ساله پایان داد. اقتصاد ایران در این زمان آشفته گشت و جنگ بر پایه‌های آن آسیب بسیار رساند. اما به هر روی از محبوبیت و نفوذ آیت‌الله خمینی پس از جنگ هم کاسته نشد و او تا پایان عمر به سال 1989 رهبری سیاسی و دینی خود را بر جامعه شیعی ایران حفظ کرد.»
صدام، از زندان تا دیکتاتوری
در بخشی از کتاب درباره زندگینامه صدام حسین می‌خوانیم: «ریاست جمهوری صدام حسین در عراق از 1979 تا 2003 با خشونت و وحشی‌گری و با جنگ‌های ویرانگر و پرهزینه با همسایگانش رقم خورد. صدام حسین فرزند خانواده‌ای روستایی، از اهالی شمال عراق بود. در سال 1975 به حزب بعث پیوست و در سال 1959 در توطئه نا‌موفق حزب بعث برای کشتن نخست‌وزیر عراق عبدالکریم قاسم شرکت کرد. وی که پس از اقدام به سوی قصد زخمی شده بود از عراق گریخت و نخست به سوریه و سپس به مصر رفت. در قاهره به مدت یک سال از 1962 تا 1963 به دانشکده حقوق رفت و پس از آنکه بعثی‌ها در 1963 حکومت عراق را به دست گرفتند به عراق بازگشت و رشته حقوق را در بغداد پی گرفت. بعثی‌ها در همان سال به دنبال کودتایی از حکومت ساقط شدند و صدام نیز دستگیر شد و به زندان رفت.»
در ادامه همین بخش آمده است: «پس از حمله به برج‌های تجارت جهانی در نیویورک در یازدهم سپتامبر 2001 دولت آمریکا به تصور اینکه عراق به خرابکاران آموزش داده و سلاح‌های شیمیایی و یا هسته‌ای در اختیارشان گذاشته، کوشش تازه‌ای برای خلع سلاح عراق آغاز کرد. گرچه صدام به بازرسان ملل متحد اجازه داد به عراق بیایند، کارشکنی در بازرسی‌های آنان و خودداری از همکاری کامل با ایشان آمریکا و انگلستان را به خشم آورد و آن دو کشور برای حل مشکل عراق پایان دیپلماسی را اعلام کردند. در روز هفده مارس 2003 رئیس جمهور آمریکا جرج دبلیو بوش به صدام دستور داد که از مقام خود استعفا کند و ظرف 48 ساعت از عراق خارج شود. باقی ماندن صدام در عراق به آمریکا و انگلیس بهانه داد که در 20 ماه مارس به عراق حمله کنند.»
کتاب «100 رهبر تاثیرگذار تاریخ» در 527 صفحه، به شمارگان 200 نسخه و به قیمت 40 هزار تومان از سوی انتشارات معین به چاپ رسید.
نظر شما