رمان «سقوط گربهی وحشی» اولین اثری است که از کالین جانسون، نویسنده مشهور استرالیایی، وارد کتابفروشیهای ایران شده است. این رمان تحسین شده را شیوا قدمی ترجمه و نشر ایجاز منتشر کرده است.
هرچند برای نخستینبار است که اثری از کالین جانسون به فارسی ترجمه و در ایران منتشر میشود، ولی شهرت این نویسنده استرالیایی مرزهای کشورش را درنوردیده و در دنیا بهعنوان نویسندهای جنجالی و نامتعارف شناخته میشود. رمان «سقوط گربهی وحشی» نیز شهرتی جهانی دارد و مورد تحسین بسیاری از منتقدان واقع شده و بارها به زبانهای مختلف منتشر و تجدید چاپ شده است.
این رمان میتواند برای آنهاییکه به ادبیات «نسل بیت» و ادبیات دهههای 60 و 70 امریکا علاقه دارند، رمانی جذاب و خواندنی باشد؛ زیرا بهاعتقاد مترجم این کتاب، رمان «سقوط گربهی وحشی» را میتوان رمان نسل بیتی، آنهم از نوع استرالیاییاش، قلمداد کرد. جانسون در این اثر به مسائلی چون زندگی روشنفکران، هنرمندان و دانشجویان میپردازد و به زندگی زیرزمینی و نامتعارف جوانان استرالیایی و «بیجیها» (خردهفرهنگی متاثر از هیپیزم آمریکایی) در دهه 1960 سرک میکشد. فرهنگ بکر و رازآمیز بومیان استرالیا، نوع مواجهه حاکمیت و مهاجران اروپایی و غیربومی با آنان و تبعیض نژادی رخداده در تاریخ معاصر استرالیا نیز از جمله مضامینی است که نویسنده در این اثر به آن پرداخته است؛ پردازشی بدیع با نثری شیوا و خلاقانه.
در پایان این کتاب و در «موخرهای بر رمان»، ماری دوراک اطلاعات جالب و خواندنی درباره کاین جانسون ارائه کرده است. او با اشارههایی به وضع بومیان استرالیا و بچههای نوجوان آنها، از نحوه آشناییاش با او میگوید؛ از خلقوخو و تفاوت چشمگیری که این بومیزاده استرالیایی با دیگر هم قبیلهایهای خود داشت: «ما با اطلاعاتی که جمعآوری کردیم، فهمیدیم که کالین در یک شهر کشاورزی به نام نروگین در 120 مایلی پرت به دنیا آمده است.» دوراک از یتیم شدن کالین در بدو تولدش میگوید، از تحصیل نصفهنیمهاش، عضویتش در یک گروه بیجیز، تلاشش برای یافتن کار شهری و تحصیل شبانه در دانشگاه، هوش سرشار و علاقه وافر به مطالعه و...
بنا به گفتههای دوراک، کالین جانسون راه سختی را برای نویسنده شدن طی میکند، ولی سرانجام موفق میشود که دستنویس داستانش را برای او و فلورانس جیمز، نویسنده و منتقد ادبی، بفرستد؛ داستانی پر از ایدههای غیرمعمول و بامعنی. این همان دستنویس اولیه «سقوط گربهی وحشی» است. اثری که نویسندهاش در ابتدا به آن به چشم یک دستگرمی و یا «بهعنوان گواهی محکم برای تغییر جهت، احتمالا تغییر جهت به ریشه بومیاش» نگاه میکند. اما رمان «سقوط گربهی وحشی» چیزی فراتر از این حرفهاست. ناشری مشتاقانه انتشار آن را میپذیرد. آنهم «به دلیل کیفیت بالای ادبیاتش و هم به دلیل اینکه این اولین تلاش یک بومی بود برای داستاننویسی، که خودش را با این شکل معرفی میکرد.» این رمان منتشر میشود و شهرتی فراتر از حدتصور برای نویسندهاش به ارمغان میآورد؛ شهرتی فراتر از مرزهای استرالیا و در تعارض با تقسیمبندی انسانها به دو دسته بومی و غیربومی!
ماری دوراک، درباره رمان «سقوط گربهی وحشی» یادآور میشود که «استفاده نویسنده از راوی اولشخص و واقعگرایی او در تصویرسازی، نباید به این منتهی شود که خواننده بتواند با استفاده از جزئیات داستان درنهایت هویت شخصیت اصلی داستان را تشخیص دهد. کتاب باید بهعنوان کاری تخیلی از یک مرد جوان خوانده شود، کسی که اگرچه به سمت فرهنگ مبتذل رایج در اردوگاههای بومیان و پاتوق بزهکاران تمایل دارد، به اندازه کافی قوی است که بهعنوان شخصیت مثبتی که خواهان بیطرفی و نظم است، خودش را جا بیاندازد. صداقت گفتارش در نگاهی که به دنیای پس از جنگ جهانی داشت نوری به دنیای وحشتناک و خطرناک پس از جنگ انداخت.»
دوراک در مقام حامی و کاشف نبوغ این نویسنده نابغه و خلاق، در سال 1962 و پیش از انتشار این رمان، در ستایش از این اثر متفاوت و بیبدیل اضافه میکند: « نویسنده به خود اجازه برخورد احساساتی نداده است. او هیچ تلاش واضحی برای جلب همدردی خواننده، حتی کسانی که نگران رفاه و آرامش او هستند، با قهرمان ساختگیاش نمیکند؛ قهرمانی که سردرگم است، خشمگین است. با اینحال، داستان تلاشی بیهدف و چالشی ضروری برای جامعهای است که افرادی مثل او را پرورش داده است.»
بهعنوان نمونه، این نثر صمیمی، صداقت در نوشتار، چالش فکری و فلسفی در مواجهه با امور واقعی و روزمره، سخره گرفتن مفاهیم اخلاقی پذیرفته شده، چالش با پیرامون و دنیایی که به زندگی او شکل میدهد، تخیل بیحد و مرز و.. را میتوان به وضوح در این بخش از رمان مشاهده کرد: «هم بازیگرم و هم تماشاگر. با شخصیتی دوگانه. میتوانم از پوستم خارج شوم و خارج از بدنم به خودم نگاه کنم. حالا کنار خودم ایستادهام و با پوزخندی احمقانه همانطور که به این بدن دراز و خمیده صابون میزنم، خودم را تماشا میکنم. امروز آب حمام داغ است و آماده برای یک تغییر. دانههای آب بهنرمی روی پوست بدنم میچکند. میتوانم در خیالم دستهای مادرم را شبیهسازی کنم. صدای آب تبدیل به صدای او میشود: همه چیز درست میشود. یک راحتی تصنعی. آیا واقعا همه چیز دوباره درست خواهد شد؟»
کتاب «سقوط گربهی وحشی»، اثر کالین جانسون، با ترجمه شیوا قدمی از سوی انتشارات ایجاز در 144صفحه و با شمارگان هزار نسخه و با بهای 12هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما