کتاب « شهرها و سینما» نوشته باربارا منل با ترجمه مشترک نوید پورمحمدرضا و نیما عیسیپور منتشر شده است. این کتاب از سوی نشر بیدگل روانه بازار شده و در ششمین آیین کتاب سال سینما هدهد زرین را از آن خود کرده است.
پیوند شهر و سینما عمری طولانی دارد. قدمتی شاید همپا با تاریخ سینما. قدمتی که اولین جرقه این پیوند را تا به شاهکار فریتس لانگ امتداد میدهد؛ که به نام متروپولیس داستانش را در یک ابرشهر روایت میکرد. این پیوند طولانیمدت بین شهر و سینما، اما، با شیوههای گوناگونی قابلیت حصول یافته؛ که در این کتاب با استفاده از منابع و روشهای مختلف مطرح در مطالعات سینمایی و شهری به بحث و بررسی گذاشته شده است. مطالعات شهری، البته، بنا به ذات چنین کتابی، که بیتردید از مظاهر عمیق مطالعات پردامنه سینمایی قلمداد میشود، در اولویت دوم نهاده شده؛ و نویسنده کتاب با برجسته کردن مطالعات سینمایی در برقراری پیوند میان شهر و سینما تمرکز و تأکیدش را بر اهمیت سینما در فهم و درک چگونگی تصویر و تصور شهرها گذاشته است.
داستان یک فیلم سینمایی در ناکجاآباد نمیتواند رخ دهد. مکان و فضا برای روایت داستان لازم است. این فضا و مکان، البته میتواند کل یا گوشهای از شهری واقعی باشد (چون شهرهایی مانند پاریس یا نیویورک که از بس بهعنوان لوکیشن اصلی فیلمهای گوناگون استفاده شدهاند، بدل به تصاویری آشنا برای کسانی شدهاند که در عمرشان این شهرها را از نزدیک نیز ندیده)، یا شهری خیالی و سینما ساخته (چون گاتهام سیتی مجموعه فیلمهای بتمن و نظایر چنین شهرهایی).
کتاب شهرها و سینما از این منظر به بررسی شهرهای خیالی و واقعی میپردازد که در بستر مقولاتی چون ملی و جهانی، مدرنیسم و پستمدرنیسم، تولید و بازتولید قدرت در پیوند با نژاد، طبقه، جنسیت و مهاجرت خود بدل به کاراکتری در روایتهای سینمایی شدهاند. بگذارید اینگونه بگویم که نگاه نویسنده در این کتاب به فیلمها، نه ناظر به تبیین و بازتاب مسائل شهری، که اتفاقاً در سطحی فراتر از چنین نگاهی، در پی شکل بخشیدن به تصویر و تصوری سینمایی از شهرها بوده است. اینکه چگونه در برخی آثار مهم، شهرها تبدیل میشوند به موجودیتی خاص و ورای هر آنچه در زندگی روزمرهمان تجربهاش میکنیم.
شهرها و سینما در پی این هدف در ادامه نگاهی که در فصل آغازین کتاب به اسطوره پیدایش سینما و نقش شهر از همان اولین فیلمهای مستند تاریخ سینما که ورود قطار به ایستگاه و... را به نمایش گذاشته بودند، داشته، در فصولی مجزا به بررسی شهرهای سینمایی مهم از طریق بازبینی آثار مطرح تاریخ سینما دست زده است. مدرنیته و فیلم شهری: برلین، شهر تاریک و فیلن نوآر: لوسآنجلس، شهر عشق: پاریس، صنعت فیلم شهری: هنگکنگ، شهر ویرانشده و دوپاره: بلفاست و برلین و بیروت، اوتوپیا و دیستوپیا: شهرهای فانتزی و مجازی، گتوها و محلههای فقیرنشین، شهر جهانی و شهرها در فرآیند جهانیشدن و از افکت قطار تا افکت فاولا- پژوهشهای آتی فصول گوناگون این کتاب جذاب هستند که گامبهگام خواننده را به ضیافت رنگ و نور و سینما از منظر نگاه و نگرش شهرشناسی نویسنده میبرند.
نویسنده کتاب شهرها و سینما، باربارا منل، استاد مطالعات سینمایی است. نکتهای که اما در کتابش وجود دارد، این است که این کتاب فقط و فقط از منظر مطالعات سینمایی حائز اهمیت نیست. باربارا منل در شهرها و سینما نگاهی انداخته به فیلمها و تصاویر فیلمها از منظر پیوند این تصاویر با تحولات، پیشرفتها، پیچیدگیها و البته مسائل مبتلابه شهرهای معاصر.
ازاینروست که شهرها و سینما نه تنها برای علاقهمندان، عشاق و دلسپردگان سینما، که میتواند برای دانشجویان و محققان عرصه معماری و شهرسازی و حتی جامعهشناسی و مردمشناسی نیز مفید و روشنگر باشد.
ناشر این کتاب، نشر بیدگل، در ماههای اخیر علاوه بر شهرها و سینما، کتابهای سینمای اگزیستانسیالیستی و سینمای فانتزی را به خوانندگان ادبیات سینمایی ارائه کرده است.
نظر شما