به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین پنجاه و چهارمین سالگرد شورای کتاب کودک با حضور احمد مسجدجامعی، مهدی محقق، نوش‌آفرین انصاری، فریده فرجام، ایران گرگین، نویسندگان، مترجمان، شاعران و  اعضای شورای کتاب کودک عصر یک شنبه (8 اسفندماه 1395) در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
 
انصاری در آغاز این مراسم از سوی اعضای هیات مدیره شورای کتاب کودک از حمایت همه‌جانبه مدیران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تشکر و اظهار امیدواری کرد: سال 1396 شاهد ارایه و عرضه فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌های کانون باشیم.
 
وی در ادامه به تعدادی از اعضای شورا که درگذشته بودند اشاره کرد و گفت: علی پازوکی حشره‌شناس برجسته ایرانی و ایران‌شناس که بیش از 3هزار مقاله فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را خواند و درباره‌شان مطلب نوشت و همچنین آزیتا شرف‌جهان از نویسندگان فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و توران میرهادی بنیانگذار مدرسه فرهاد، شورای کتاب کودک، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و موسسه پژوهشی آموزش‌های پویا در بین ما نیستند اما یادشان همواره زنده است و بسیار خوشحالیم که با همت خانواده توران میرهادی کلیه آثار وی تهیه و عرضه شده و همچنین کتابشناسی آثار میرهادی نیز تهیه شده است. نسلی که میرهادی را از نزدیک نشناخته است باید تشویق شود آثار او را بخواند و ما باید مسیریاب‌های مطالعاتی را برای آثار وی تعریف کنیم تا بیشتر با آثار میرهادی آشنا شوند.
 
دبیر شورای کتاب کودک در ادامه به گزیده‌ای از دستاوردهای شورای کتاب کودک در سال 1394 اشاره کرد و گفت: لوح فشرده شورای کتاب کودک شامل بررسی هزار و 911 کتاب در سال‌های 92، 93 و 94 همراه با کتابشناسی و کلیدواژه آثار را تهیه و ارایه کرده‌ایم تا حرکت برنامه‌ریزی نشده در نمایشگاه‌های کتاب را کنار بگذاریم و با استفاده از این فهرست‌ها، براساس طبقه‌بندی و برنامه‌ریزی به کتابفروشان مراجعه کنیم.
 
ویرایش نهایی جلد 18 فرهنگ‌نامه کودکان و نوجوانان
 
انصاری همچنین درباره فرهنگنامه کودکان و نوجوانان توضیح داد: امسال شماره جدیدی از  فرهنگنامه نداریم اما ویرایش جلد هفدهم جریان دارد. همچنین نگارش جلد هجدهم که آغاز شده بود مرحله ویرایش نهایی است. در سال 1394 روزآمدسازی در حوزه فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نیز به جریانی سازمان‌یافته تبدیل شد و امیدواریم هم در قسمت اصلی فرهنگنامه و هم در قسمت روزآمد به زودی حامل خبرهای خوب باشیم. البته کماکان در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان با مشکلات مالی فضای کوچک و نامناسب کاری مواجهیم.
 
وی ادامه داد: با این‌که تابه‌حال 150 دوره فرهنگنامه به شکل‌های مختلف به سراسر ایران سفر کرده است و این اتاق بسیار خوبی است اما این سوال مطرح می‌شود که آیا وجود، نشانه استفاده است و آیا این فرهنگنامه شناخته شده است؟ ما باید به دنبال راه‌هایی باشیم که فرهنگنامه شناخته شود و حرکت کند چرا که فرهنگنامه کتاب آزادی است و باید به راه‌های جدید فکر کنیم که در بند نباشد.
 
انصاری در ادامه به حضور اعضای شورا در مدرسه طبیعت دماوند اشاره کرد و گفت: اعضای شورای کتاب کودک، نویسندگان و دست‌اندرکاران این حوزه در مراکز مختلف در کنار کودکان و نوجوانان حضور دارند اما در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی همچنان به روی شورای کتاب کودک بسته است امیدوارم سال آینده شاهد بازشدن در این مراکز به روی اعضای شورا و ترویج‌گران باشیم.
 
 دبیر شورای کتاب کودک در ادامه سخنانش به برگزاری دومین همایش ادبیات کودکان و لذت خواندن و همچنین پژوهش‌های تاریخی شورا که در دل آرشیو این موسسه و نهاد مدنی وجود دارد، اشاره کرد.

تجهیز 500 مدرسه با فروش 20 هزار فرهنگ‌نامه 

علیرضا میرفخرایی نیز در این مراسم به شرکت فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و حامیان این مجموعه اشاره کرد و گفت: در سال 1384 به همراه مرحوم محمد زهرایی و تقی الهام‌پور شرکت فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را برای فراهم‌آوردن آسودگی خیال توران میرهادی و دغدغه‌های او برای چاپ فرهنگنامه راه‌‌اندازی کردیم. در فرهنگنامه گروه‌های داوطلب بدنه اصلی را تشکیل می‌دهند که یا به‌صورت وجوهات نقدی یا کار داوطلبانه برای تالیف فرهنگنامه مشارکت می‌کنند.
 
مدیر شرکت فرهنگنامه ادامه داد: بخش عمده کار شرکت فرهنگنامه، روزآمد شدن مجلدات یک تا 16 فرهنگنامه است و ما تمام تلاش خود را برای کمک به اهداف تالیف این مجموعه انجام می‌دهیم. ازجمله این اهداف اجرایی شدن طرح کارآمد است که در سال گذشته بخش تصویر و بخش آماده‌سازی فعال شد و طول زمان آن از 3 ماه به 15 روز رسید. همچنین طرح یونیفورم برای طرح جلد کتاب برای جلدهای جدید با طراحی جدید منتشر شد. تایپ، نمونه‌خوانی و نسخه‌پردازی 11 جلد فرهنگنامه صورت گرفت و برای نخستین بار نقشه‌های موردنیاز فرهنگنامه در شرکت فرهنگنامه تهیه شد و همچنین خروجی کاغذی و خروجی الکترونیکی فرهنگنامه را انجام دادیم. در مورد سایت فرهنگنامه نیز مراحل نهایی کار را پیش می‌بریم و سعی می‌کنیم این سایت پاسخگوی همه خواسته‌های مخاطبان باشد.
 
میرفخرایی درباره روزآمدسازی فرهنگنامه نیز توضیح داد: در هر جلد از فرهنگنامه حدود 400 تصویر وجود دارد و ما برای روزآمدسازی 5 جلد نیاز به روزآمدسازی 2هزار تصویر داریم و تلاش کردیم در 6 ماه نخست سال این کار را انجام دهیم. در سال گذشته حدود 20هزار جلد فرهنگنامه فروخته و 500 مدرسه مجهز شد که همه این فرهنگنامه‌ها از سوی یاران شورای کتاب کودک خریداری و به این مراکز اهدا شده بود. باید به مرحله‌ای برسیم که هر دانش‌آموزی بتواند راحت، بدون دردسر و رایگان روی گوشی موبایل خود به فرهنگنامه دسترسی داشته باشد.
 
خانه کتابدار کودک و نوجوان فضایی برای بازی و آموزش
 
ندا موحدی‌پور نیز در ادامه این آیین به ارایه گزارشی از خانه‌ کتابدار پرداخت و گفت: خانه کتابدار کودک و نوجوان یک کتابخانه است. امروز این کتابخانه فقط محل کار، بازی و آموزش نیست اما فضایی شده برای کار، بازی، آموزش و ملاقات و فعالیت کودکان، مادران، مربیان و فعالان و برگزاری کارگاه‌ها و ساماندهی کتابخانه‌ها، تولید محصولات متفاوت و ویژه برای برگزاری نشست‌ها و طرح‌هایی که از تعاملات این جمع ناهمگون تعریف می‌شود، عملیاتی می‌شود و در چرخه‌ای خود را تفسیر و بازتعریف می‌کند.
 
به گفته این کتابدار، خانه کتابدار اهدافی تعریف نکرده تا در مقطعی زمانی یا مکانی به آنها دست یابد و با ارایه آماری مطمئن شود به آن اهداف رسیده است. بلکه همیشه به همت همین جمع نقاط تمرکزی را به عنوان افق را در نظر گرفته و به همین دلیل روی مرزی از قطعیت و عدم قطعیت قدم برداشته است. هم می‌تواند از آمار کارگاه‌ها، بازدید و پروژه‌ها حرف بزند و هم می‌تواند به آثار بپردازد.
 
وی درباره افق سال پیش‌رو نیز بیان کرد: ما می‌خواهیم به روایت‌ها و سناریوهای شخصی بپردازیم. قصه مادران و پدران، که می‌خواهند با بچه‌هایشان چه کنند؟ قصه مربیان، که می‌خواهند با خودشان چه کنند؟ و بچه‌ها، از این کلاس به آن کلاس چه قصه‌ای برای خودشان می‌سازند؟ در هر گوشه‌ای از خانه کتابدار خبری هست و عده‌ای مشغول فعالیتند و ما می‌خواهیم در هر فعالیتی که سامان می‌دهیم به این پرسش بپردازیم که این فعالیت‌ها کجای قصه شخصی زندگی ما قرار دارند.
 
به گفته موحدی‌پور، اگر می‌پذیریم کتابخانه نهادی است مشاهده‌گر و جریان‌ساز، خانه‌ کتابدار می‌تواند به چگونه ساخته شدن سناریوهای فردی بیندیشد.

بررسی 1109 کتاب در شورای کتاب کودک 

ناهید جباری نیز در این مراسم به ارایه گزارش گروه‌های بررسی مختلف در شورای کتاب کودک پرداخت و گفت: امسال توانستیم هزار و 109 کتاب چاپ شده سال 1394 را در گروه‌های مختلف شورای کتاب کودک مورد بررسی قرار دهیم. در بخش ادبیات کهن در سال 94 توجه به قصه‌های قومی در گروه‌های سنی الف و ب، گردآوری ادبیات شفاهی توسط مربیان کانون در شهرستان‌ها و روستاها، برجسته‌شدن نقش زن در برخی آثار، عدم ذکر نام منابع مورد استفاده و نداشتن مقدمه و روش آفرینش در آثار ادبیات کهن مواردی بود که دیده شد.
 
این عضو شورای کتاب کودک ادامه داد: در بخش داستان تالیفی نیز رو‌ی‌آوردن به مجموعه‌سازی در آثار داستان‌های تالیفی به چشم می‌خورد و در بخش داستان ترجمه بازنویسی جدید از ادبایت کلاسیک به شکل کمیک‌استریپ، ادامه روند نشر آثار در دنیای وحشت به بهانه استقبال نوجوانان و ترجمه‌های تکراری و وجود مجموعه‌های بسیار دیده می‌شود. در حوزه شعر نیز استفاده از قالب‌های تکراری و کلیشه‌ای چهارپاره کاهش یافته همچنین انتشار کتاب‌های شعر در قالب مجموعه نیز کمتر شده است، ولی سرودن شعر شعاری همچنان ادامه دارد.
 
وی در ادامه درباره کتاب‌های مرجع نیز گفت: برخی ناشران با استفاده از امکانات اینترنتی در این حوزه اقدام به کتابسازی کرده‌اند که فاقد اعتبار علمی است. همچنین در بخش فلسفه نیز مفاهیم فلسفی چه در بخش تالیف چه در بخش ترجمه بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است. در حوزه کتاب‌های دینی نیز باید بگوییم بیشتر آثار دینی در حوزه داستانی است و ساختار مناسبی دارد اما بی‌دقتی در پرداختن به شخصیت پیامبران و امامان دیده می‌شود. در بخش علمی نیز شاهد افزایش کتاب‌های مناسب راه‌یافته به فهرست شورای کتاب کودک به میزان 80درصد بودیم اما کماکان میزان آثار تالیفی کم است.
 
جباری همچنین بیان کرد: در بخش هنر، بازی و سرگرمی نیز کتاب‌های باکیفیتی از سوی نشر «با فرزندان» منتشر شده است اما کماکان در حوزه خردسال با کمبود بسیار کتاب‌هایی برای گروه سنی 2 سال مواجهیم. در بخش تصویرگری این حوزه نیز حضور اندک تصویرگران نام‌آشنا و ناشران معروف و تولید اندک آثار تعاملی پاپ‌آپ، کتاب‌های پارچه‌ای و کم‌توجهی به سایر گونه‌های ادبی چون افسانه، متل و ترانه به چشم می‌خورد. در حوزه رمان نوجوان نیز بیشتر کتاب‌های نشر ماهی مطابق با سلیقه نوجوانان بوده است. در بخش نشریات نیز نشریات مجله رشد روشن نوآموز و نوجوان به خط بریل خوب بوده است.
 
وی در ادامه به نگاه کلی با رویکرد مثبت و منفی شورای کتاب کودک اشاره کرد و گفت: رشد کیفی در جایگاه کتاب‌های گروه خردسال، ادبیات کهن، داستان تالیفی و شعر نسبت به سال گذشته دیده می‌شود. همچنین کمرنگ بودن و گاه دیده‌نشدن تنوع فرهنگی، مذهبی و قومی کودک ایرانی و تنها در اندک آثاری به تنوع زبانی و گویشی توجه شده است. از سویی عدم تطابق گروه سنی درج‌شده در اطلاعات کتابشناسی فیپا با مخاطب و نظر بررسی در حدود 10 درصد از آثار دیده می‌شود. نداشتن ویراستار و مدیرهنری در بسیاری موارد و حتی در برخی از آثار وجود این دو عامل هم تاثیری در بهبود کیفیت نداشته است. همچنین در بیشتر آثار ترجمه شده به جزء تعداد اندکی حق کپی رایت رعایت نشده است.
 
در ادامه این مراسم از هما جدی‌کار برای همکاری عمیق در بررسی آثار نمایشی کودکان و نوجوانان در شورای کتاب کودک، فاطمه چای‌کار برای همکاری 5 ساله با کارگاه آموزشی در شورای کتاب کودک، شکوه حاج‌نصرالله برای همکاری با گروه تدوین کتابشناسی جهت ساماندهی گزارش پایانی، زهره فرمانی برای تلاش در تولید کتاب‌های حسی و لمسی با استفاده از ادبیات همراه با خلاقیت و نوآوری، حسین شیخ‌رضایی دبیر علمی دومین همایش ادبیات کودک در ایران تقدیر شد.