نخستین جشنواره محیط زیستی
فریدون عموزاده خلیلی، در این نشست عنوان کرد: جشنواره سپیدار نخستین جشنواره محیط زیستی است که با همکاری ارگان‌های مختلف شکل گرفته است. ایده اصلی برگزاری این جشنواره خطراتی است که محیط‌زیست را تهدید می‌کند. ما معتقدیم کودکان و نوجوانان مهم‌ترین افرادی هستند که می‌توان به آنها برای نجات کره زمین و محیط‌زیست امید بست.
دبیر جشنواره سپیدار ادامه داد: در این جشنواره سعی کردیم کودکان و نوجوانان را از طریق کتاب به عنوان مهم‌ترین پایه فرهنگ به محیط‌زیست متصل کنیم. در واقع پایه اصلی جشنواره سپیدار از سه رکن اصلی محیط‌زیست، کودکان و نوجوانان و کتاب تشکیل شده است.
کمبود آثار محیط زیستی برای کودکان
وی ادامه داد: متاسفانه در زمینه محیط زیست تابه حال کتاب‌های کمی برای کودکان و نوجوانان تالیف شده است و زمانی که ما می‌خواستیم کتاب‌های این دوره را ارزیابی کنیم مجبور شدیم برای دستیابی به آمار قابل قبول در این حوزه آثار را از سال 1380 تا به حال یعنی طی 13 سال بررسی کنیم. نکته قابل قبولی که در این آمار به چشم می‌خورد صعودی بودن آن است. چنانکه می‌بینیم از سال 1380 تا 1394 به تدریج تعداد کتاب‌های محیط‌زیستی که به وسیله نویسندگان و ناشران تولید شده افزایش یافته است.
باید از نگاه کودکان به محیط زیست بنگریم
این نویسنده و منتقد ادبی اظهار کرد: موضوع بعدی برای برگزاری این جشنواره این بود که چگونه و با چه روشی بچه‌ها را با این جشنواره پیوند دهیم. واقعیت این است که همیشه نگاه ما از بالا به کودکان بوده و همیشه توصیه‌های مختلفی در این زمینه برای بچه‌ها بیان شده است اما نمی‌توان تنها به توصیه‌های نویسندگان و بزرگترها به کودکان و نوجوانان درباره محیط زیست اکتفا کرد. باید ببینیم که نظر خود بچه‌ها چیست و با چه نگاهی به محیط زیست می‌نگرند. تلاش ما در این جشنواره بر این بود که از توانایی و وابستگی و قدرت فطری و ذهنی بچه‌ها استفاده کنیم. به این ترتیب طی فراخوانی از کودکان و نوجوانان خواستیم آثارشان را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند که با استقبال خوب بچه‌ها روبه‌رو شد و حدود 900 اثر از طرف آنها به دبیرخانه جشنواره ارسال شد.
عموزاده خلیلی بیان کرد: در مرحله بعد تلاش کردیم ارگان‌هایی که دغدغه محیط زیستی دارند را با این جشنواره آشنا کرده و از آنها درخواست همکاری و حمایت کنیم که خوشبختانه بسیاری از آنها با ما همکاری کردند. انتشارات فنی ایران از جمله ناشرانی بود که نسبت به بقیه بیشترین آثار تولیدی را در این حوزه داشت و با استقبال زیادی که از جشنواره سپیدار کرد و به عنوان بانی و بنیانگذار این جشنواره معرفی شد. به جزء این انتشارات سازمان‌های دیگری مانند محیط‌زیست، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انجمن نویسندگان کودکان و نوجوان، نشریه دوچرخه و اداره تغییرات کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش نیز با ما همکاری کردند.
وی در ادامه سخنانش به استمرار جشنواره سپیدار اشاره کرد و گفت: اعتبار همه جایزه‌ها و جشنواره‌ها به ماندگاری آنهاست. ما معتقدیم که بحث مخاطرات محیط زیست بسیار جدی است و اعتقاد داریم بچه‌ها باید در مبدا آن باشند و همچنین معتقدیم که هرچقدر دیرتر برای این قضیه اقدام کنیم ضربه بیشتری به محیط زیست وارد می‌شود. در نتیجه تصمیم داریم این جشنواره همچنان ادامه داشته باشد. این تداوم در حوزه کودک و نوجوان به صورت سالانه و در حوزه بزرگسال به صورت دوسالانه یا چهارسالانه خواهد بود. البته دبیرخانه جایزه سپیدار یک دبیرخانه دائمی خواهد بود و به آموزش و حمایت از کودکان و نوجوانان فعال و منتخب در این حوزه اقدام خواهد کرد.
بچه‌های سنین پایین‌تر علاقه بیشتری به مسائل محیط زیستی دارند
عموزاده خلیلی همچنین درباره گروه‌های مختلف سنی شرکت کننده در این جشنواره گفت: در ارزیابی‌های گروه‌های سنی مختلفی که در این جشنواره شرکت کرده‌اند به این نتیجه رسیدیم که بیشترین تعداد کودکان و نوجوانان شرکت کننده به ترتیب در گروه‌های سنی 11 تا 13 سال، 7 تا 10 سال و 14 تا 17 سال بوده که نشاندهنده این است که بچه‌های سنین پایین‌تر آمادگی و علاقه بیشتری نسبت به مسائل مختلف محیط‌زیستی دارند و باید برای آنها که عمدتا نوجوان هستند برنامه‌ریزی کنیم.
دبیر جشنواره سپیدار ادامه داد: در مجموع 370 کتاب منتشر شده از سوی ناشران مختلف در زمینه محیط زیست در طی 13 سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت که از این تعداد 190 عنوان داستان، شامل 121 داستان تألیفی و 68 داستان ترجمه؛ 74 کتاب شعر شامل 73 عنوان تالیفی و 1 عنوان ترجمه و 106 کتاب غیرداستانی شامل 33 عنوان کتاب تالیفی و 73 عنوان ترجمه بود.
وی افزود: ما در این جشنواره بخشی هم به عنوان آثار چاپ نشده داشتیم که در این حوزه 280 اثر در بخش بزرگسال شامل 90 شعر و 190 داستان و 447 اثر در حوزه کودک و نوجوان داشتیم.
عموزاده خلیلی درباره داوران جشنواره سپیدار گفت: داوران بخش داستان بزرگسال و کودک و نوجوان فرهاد حسن‌زاده و شهلا انتظاریان بوده‌اند. داوران بخش شعر آتوسا صالحی و حدیث لزرغلامی، داوران محیط زیستی مرتضی تفرشی و حمیدرضا میرزاده، داوران کتاب‌های غیرداستانی فریبا همتیان، مریم محمدخانی و شیوا حریری و داوران تخصصی بخش کودک و نوجوان هدی حدادی، مناف یحیی‌پور و حمیدرضا میرزاده بودند و داوران بخش مطبوعات لیلا رستگار، نازیا ملک‌محمودی و مرتضی تفرشی و داوران نهایی جشنواره سپیدار دکتر محمود امانی، مدیرکل دفتر تالیف کتاب‌های درسی آموزش و پرورش، مناف یحیی‌پور معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آتوسا صالحی شاعر و نویسنده، فرهاد حسن‌زاده نویسنده، ساناز صنایع گلدوز رئیس انجمن ارزیابی محیط‌زیست، سیدهادی خاتمی رئیس گروه ارزیابی پروژه‌های توسعه سازمان حمایت محیط‌زیست، کریم نصر تصویرگر و گرافیست بودند.
این نویسنده ادامه داد: در مجموع 21 کتاب داستان شامل 12 عنوان ترجمه و 9 عنوان تالیف و 7 کتاب غیر داستانی به مرحله نهایی رسیدند و در زمینه شعر هم هیچ کتابی به مرحله نهایی نرسید. همچنین در خصوص آثار منتشر شده در مطبوعات کودک و نوجوان نیز 14 اثر به مرحله نهایی رسیدند در خصوص داستان‌های چاپ نشده بزرگسال 12 داستان و در زمینه شعر بزرگسال هم 7 شعر به مرحله نهایی رسیدند. در زمینه آثار چاپ نشده کودک و نوجوان هم 72 نفر با 86 اثر به مرحله نهایی رسیدند.
وی یادآوری کرد: به دلیل اینکه انتشارات فنی ایران برگزارکننده این جشنواره بود و همچنین تعداد آثار منتشر شده در حوزه محیط زیست این ناشر بیشتر از بقیه بود ارزیابی کتاب‌های این انتشارات به صورت جداگانه انجام شد. در این ارزیابی از مجموع کتاب‌های منتشر شده انتشارات فنی ایران 5 کتاب داستانی و 7 کتاب علمی به مرحله نهایی رسیدند.
عموزاده خلیلی در پایان به جوایز این جشنواره اشاره کرد و گفت: تندیس سپیدار طلایی بهترین جایزه این جشنواره است که به اثری اعطا می‌شود که به صورت مشترک هم از سوی داوران کودک و نوجوان و هم از سوی داوران بزرگسال برگزیده شود. همچنین در بخش بهترین تالیف و بهترین ترجمه نیز به هر کدام از آثار یک تندیس سپیدار نقره‌ای و در بخش داستان چاپ نشده بزرگسال 2 تندیس سپیدار سبز، در بخش شعر چاپ نشده بزرگسال یک تندیس سپیدار سبز، در بخش شعر مطبوعات یک تندیس سپیدار نقره‌ای، در بخش داستان ترجمه یک تندیس سپیدار نقره‌ای، در بخش کتاب‌های علمی ترجمه 1 تندیس سپیدار نقره‌ای، کتاب‌های علمی تالیفی هم یک تندیس سپیدار نقره‌ای به برگزیدگان اعطا می‌شود. همچنین کتابی که از سوی بچه‌ها بعنوان کتاب برگزیده انتخاب شود یک تندیس سپیدار بلورین دریافت خواهد کرد.
سیدرضا کروبی، مدیر انتشارات فنی ایران نیز در این نشست گفت: نخستین کتاب‌هایی که در حوزه محیط زیست برای کودکان و نوجوانان منتشر کردیم از سری کتاب‌های سبز بود که با هدف اشاعه فرهنگ زیست محیطی در سال 1374 تولید شد. متاسفانه این کتاب با شکست کامل روبه رو شد و سال‌ها در انبار باقی ماند اما فروش ناموفق این کتاب ما را ناامید نکرد بلکه به تصمیم گرفتیم تلاشمان را در زمینه اشاعه فرهنگ زیست‌محیطی در بین کودکان و نوجوانان بیشتر کنیم. در نتیجه کم کم این کتاب‌ها با استقبال روبه‌روشدند. در حال حاضر 300 عنوان کتاب در این حوزه منتشر کرده‌ایم و توانسته‌ایم جایزه‌های متعددی را مانند جایزه شورای کتاب کودک و جشنواره رشد دریافت کنیم.
وی اظهار کرد: روز به روز توجه به محیط زیست در حال افزایش است و چون هدف اصلی ما آموزش کودکان و نوجوانان است، سعی داریم آموزش‌هایی را که در قالب کتاب‌های سبز ارائه می‌دهیم به محیط مدارس ببریم.
کروبی همچنین به جشنواره سپیدار اشاره کرد و گفت: تعداد بالای شرکت‌کنندگان در این جشنواره نشان می‌دهد که در بچه‌ها علاقه‌مندی زیادی به محیط زیست وجود دارد. فقط باید آنها را تشویق کنیم. تلاش کردیم از بین آثاری که در حوزه کودک و نوجوان به دبیرخانه جشنواره رسیده بود، بهترین آثار را که شامل 72 نفر بودند انتخاب کرده و از این افراد بخواهیم به عنوان داور سایر آثار با ما همکاری کنند و می‌خواهیم با تشکیل کلاس‌های مربوطه، آموزش‌های لازم را به آنها ارائه دهیم.
مراسم اختتامیه جشنواره سپیدار، شنبه چهارم مهرماه 1394 از ساعت 14 و 30 دقیقه در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، واقع در خیابان حجاب تهران برگزار می‌شود.
نظر شما