حجت‌الاسلام دکتر محمد بهشتی ــ دانشیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ــ درباره انگیزه تألیف کتاب «تعلیم و تربیت فلسفه اشراق» که جلد نخست آن از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است، به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: مضامین تربیتی در برخی نوشتههای شیخ شهید، سرشار از نوآوری است و همین امر، ما را بر آن داشت تا از این فلسفه، بخش تربیتی آن را احصا کنیم.
وی افزود: فلسفه اشراق و آثار سهروردی مجموعه‌ای ارزشمند و دارای نکاتی بدیع و بی‌بدیل است که پرداختن به بخش تعلیم و تربیت آن در این کتاب پررنگ شده است و نپرداختن به آن می‌توانست بسیاری را از این نکات بی‌بهره سازد.
بهشتی توضیح داد: به عنوان نمونه، مجموعه چهارجلدی «المصنفات» شیخ اشراق مملو از اندیشه، فرهنگ، تعلیم و تربیت و اخلاق است.
وی با تذکر این نکته که فلسفه اشراق علاوه بر خاستگاه عقلی، فلسفی و اشراقی دارای استنادهایی از آیات قرآنی است، به وجود حدود هزار آیه قرآنی و بیش از دویست حدیث در جلد سوم و چهارم «المصنفات» شیخ اشراق اشاره کرد و توضیح داد: در این دو مجلد، موضوع‌های قرآنی و دینی، معرفت قلبی، تهذیب نفس، تعالی روح و دیدار با خدا و فرشتگان به چشم می‌خورد که این موضوع یکی از دلایل پرداختن من به فلسفه اشراق بود.
مؤلف «حکومت در اسلام» در بیان دلیل دیگر تألیف این کتاب به خلأهای موجود در عرصه تعلیم و تربیت از دیدگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اشاره کرد و گفت: متون موجود در فلسفه تعلیم و تربیت مبتنی بر فرهنگ و اندیشه غرب است که امروزه نیز در دانشکده‌ها تدریس می‌شود. اما اگر ما هویت خودمان را در زمینه تعلیم و تربیت بازیابی کنیم، متوجه این امر می‌شویم که باید متنی را برای تدریس آماده کنیم که مبانی دینی و بومی داشته باشد.
بهشتی فلسفه اشراق شیخ شهاب‌الدین سهروردی را دارای این شرایط دانست و تأکید کرد: فلسفه اشراق دارای خاستگاه دینی و بومی است. به عبارتی، فلسفه اشراق، نقطه اجتماع حکمت ایران باستان و حکمت مصر و بابل است و در عین حال خاستگاه دینی اسلامی نیز دارد.
مشخصه تربیتی فلسفه اشراق
مصصح کتاب «اوراد فتحیه» در پاسخ به این پرسش که: «مشخصه روش تعلیمی و تربیتی در مکتب اشراق چیست؟»، پاسخ داد: مبانی فلسفه اشراق، تربیتی است و اساس و پایه آن بر سیر باطنی قرار دارد، چنان که خود شیخ در نوشتههای خویش به این نکته اشاره کرده است که بدون ریاضت و سیر باطنی، دریافت معارف اشراقی ممکن نیست.
بهشتی درباره مسئله اصلی تفکر در ایران گفت: موضوع بسیار قابل توجه، این است که در ایران، بنیان‌های متون علوم انسانی به طور عام و متون فلسفی به طور خاص برگرفته از متون غربی است و وظیفه ماست که آن را با آموزه‌های دینی و بومی خود منطبق کنیم.
وی افزود: در این کتاب تلاش کرده‌ام تا نکات تربیتی را به زبان روز و ساده بنویسم تا فلسفه تعلیم و تربیت اشراق با ساختاری نو در اختیار خوانندگان قرار بگیرد.
علاقه‌مندان می‌توانند برای تورق صفحات ابتدایی کتاب «فلسفه تعلیم و تربیت اشراق» اینجــــا را ببینند.
یکشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۴ - ۰۹:۰۷
نظر شما