به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «بررسی تفاوت‌های بین‌ شعر خردسال، کودک و نوجوان»‌ با حضور اسد‌الله شعبانی، شاعر و نویسنده پیشکسوت‌ حوزه کودک و نوجوان‌ عصر امروز (سه‌شنبه 22 اردیبهشت‌ 94) در سرای اهل‌قلم‌ کودک و نوجوان بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
 
اسدالله شعبانی در این نشست‌ ضمن بیان سخنانی درمورد خصوصیات شعر خردسال گفت: سرودن شعر برای هر گروه سنی ویژگی‌های خاص خود را دارد‌ که اگر مورد توجه قرار نگیرد‌، نمی‌تواند در جذب مخاطب موفق باشد.‌ به عنوان مثال در زبان شعر خردسال ترتیب وجود ندارد‌. اصولا‌ شعری که دارای عبارت‌های ترتیبی باشد‌ برای خردسالان مناسب نیست‌.
 
وی با تاکید بر اینکه توجه به وزن و ریتم در شعر خردسال بسیار مهم‌تر از پیوند‌های معنایی است، گفت: اینکه بعضی از شاعران فکر می‌کنند باید‌ به وسیله شعر مطالبی را به کودکان و خردسالان آموزش دهند‌ کاملا اشتباه است‌. اگر در شعر خردسال بچه‌‌ها به موضوعات آموزشی، اخلاقی و نکات تربیتی موجود در شعر علاقه نشان دهند این توجه لزوما به معنی علاقه‌مندی کودک به نکات آموزشی شعر نیست بلکه‌ به دلیل ریتم خاصی است که پدر، مادر یا مربی در خواندن آن شعر به‌کار می‌برند.
 
ریتمیک بودن و استفاده از بازی‌های کلامی از ویژگی‌های شعر خردسال است
شعبانی یکی از ویژگی‌های شعر خردسال را ریتمیک بودن و استفاده از بازی‌های کلامی و زبانی شیطنت‌آمیز عنوان کرد و گفت: شعر خردسال باید کوتاه و مفید باشد‌ و هرچه کوتاه‌تر باشد‌ بهتر است.‌ اصولا‌ سرودن اشعار بلند‌ و پند‌آموز مناسب خردسالان نیست. این شعر‌ها بیشتر در سنین نوجوانی و جوانی کاربرد دارند. همچنین استفاده از صدا‌های طبیعت‌ و پرندگان و موجودات مختلف در شعر برای کودکان بسیار جذاب و دوست‌داشتنی است‌ و معمولا‌ شعر را آهنگین می‌کند.
 
وی با تاکید بر اینکه شعر خردسال باید دارای ریتم تند و شادی‌بخشی باشد‌، گفت: در شعر خردسال بچه‌‌ها اول به بازی‌های کلامی توجه می‌کنند سپس به دنبال پیوند‌‌های معنایی شعر می‌گردند. یعنی پیوند‌های آوایی به همراه شیطنت‌های کلامی در شعر خردسال در درجه اول اهمیت و پیوند‌های معنایی در درجه دوم اهمیت قرار دارد. اصولا هرچه هجا‌های موجود در شعر خردسال کوتاه‌تر باشد‌ شعر آهنگین‌تر شده‌ و برای خردسال مطلوب‌تر است.
 
شعبانی در ادامه به ویژگی‌های شعر کودک اشاره کرد و گفت: بین شعر خردسال و شعری که برای گروه سنی دبستان سروده می‌شود تفاوت‌های زیادی وجود دارد. باید توجه داشت که خردسالان در شنیدن شعر معمولا از گویش‌های پدر و مادر استفاده می‌کنند و اهمیتی ندارد‌ که این گویش و لهجه به چه شکلی باشد‌ اما کودکان قبل از اینکه وارد دبستان شوند باید با ساختار زبان فارسی و ساختار کامل حروف آشنا شوند. برای کودکان در این سن دیگر نمی‌توانیم شعر‌هایی مانند «اتل متل توتوله‌» بخوانیم. باید در شعر کودک از هجاهای بلند استفاده کنیم تا زمانی که کودک به سال‌های دوم و سوم دبستان می‌رسد بتواند شعر را دکلمه کند.
 
این شاعر و نویسنده ادامه داد: در دبستان باید شعر را با آرامش خواند و کم‌کم دکلمه‌ کردن را به کودکان آموخت در حالی که در شعر خردسال باید از ریتم‌های تند و شاد و آهنگین استفاده کرد. در شعر کودک همانقدر که ریتم و بازی‌های کلامی مهم است‌ به همان اندازه هم بازی‌های معنایی اهمیت دارد‌ زیرا در شعر کودک می‌خواهیم بچه‌را به فکر کردن وادار کنیم. زبان شعر کودک بیش از آنکه روایی باشد توصیفی است‌ و وزن و ریتم شعر کودک باید ملایم باشد. نه مثل شعر خردسال تند و نه مثل شعر نوجوان و بزرگسال کند.
 
نوجوانان علاقه زیادی به شنیدن شعرهای عاشقانه و احساس‌برانگیز دارند
شعبانی در ادامه به شعر نوجوان و تفاوت‌های آن با شعر کودک و خردسال اشاره کرد و گفت: باید توجه داشت که بیشتر نوجوانان علاقه زیادی به شنیدن شعرهای عاشقانه، لطیف‌ و احساس‌برانگیز دارند. اما متاسفانه در کتاب‌های درسی اثری از این شعر‌ها وجود ندارد در حالی که در ادبیات کلاسیک‌ و حکایت‌های مذهبی ما‌ عشق و محبت‌ از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
 
وی در پایان با بیان اینکه شعر نوجوان بیشتر به سمت اندیشه‌ورزی می‌رود‌، گفت: اصولا من با آموزش مستقیم در شعر مخالفم به نظر من شعر فقط برای لذت بردن است نه آموزش دادن. باید بگذاریم فرزندانمان با شعرها زندگی کنند. شعر عاشقانه برای نوجوانان جذاب‌تر است، ما نباید نوجوانان را دست‌کم بگیریم باید به آنها اجازه بدهیم که با شعرهای نوجوانانه زندگی کنند‌ و از آن لذت ببرند.