نگاهی به مجموعه شعر «نیمرخ آهو» سروده هرمز علیپور
عبور از ذهنیت شاعرانه به عینیت گرایی در جهان شاعرانه علیپور
مجموعه شعر «نیمرخ آهو» سروده هرمز علیپور تلاشی است که شاعر میخواهد از سابجکتیو به ابژه برسد و در این مسیر موفق است.
شاعر در مجموعه «به حکمت مخروبه» نگاهی به اشیا داشت که در آن نوعی حرکت دیده میشد اما شاعر قصد این را نداشت که از سابجکتیو به ابژه برسد. در واقع در مجموعه شعر قبلی علیپور شاعر به عینیتگرایی پرداخته بود و حرکتی را که بین اشیاء در جریان بود زیر نگاه کاشفانه شاعرانه قرار میداد.
در مجموعه «نیمرخ آهو» اما همین حرکت به گونهای دیگر دیده میشود و شاعر سعی دارد از ذهنیات شاعرانه به عینیتها دست بیابد. کتاب، چهره، دفتر، زمین، دختر، صندلی و بسیاری از واژگان دیگر به شعر میآیند تا بتوانند بخشی از معناهای زندگی را مانند مرگ، زندگی و درد معنا بخشند. در واقع این حرکت به شکل معکوس در شعرهای علیپور رخ میدهد و شاعر میکوشد تا دست خواننده را از نخستین سطر بگیرد و تا آخرین سطر بکشاند و او را برای رسیدن به مضمونی در ذهنیت ابتدا به عینیت برساند و از عینیتها بهره ببرد.
برای نمونه میتوان شعر شماره 10 این کتاب را خواند. در این شعر کوتاه –که مانند دیگر شعرهای این مجموعه کوتاه است- با استفاده از صندلی، دریا و عکس میتوان به مفهومهایی مانند «پایان» و «تنهایی» رسید یا خیلی سادهتر با استفاده از واژه جاده، خلوتی را تجربه کرد. شعر شماره 10 این کتاب چنین است:
«این دو صندلی برای همیشه خالیاند
کنار دریا و خیس نمیشوند
اینجا ولی دیگر
عکس نیست
پایان هفته و
آغاز مدارس است که
این جاده درختی را خلوت کرده»
در عین حال برای جستوجوی نوعی حرکت در شعرهای علیپور که در اغلب مجموعه شعرهایش و در مجموعه «به حکمت مخروبه» و این مجموعه وجود دارد میتوان به شعر شماره 12 این کتاب استناد کرد:
«در آن سوی خط گفتم
چه نامهایی
در گرفتن صدایم تأثیر داشت
تا به فکر فرو روم و شروع به قدم زدن کنم
هیچگاه در تصور نیز نمیآورم
دور انداختن یکی از اعضای خانواده
شادمان شوند آنان که میمانند و بگویند
حالا میتوان با خیالت راحت زیست.»
«اندوه ریز و درشت را به دریا میریزیم» در شعر بعد نمونهای از مکاشفه شاعرانه است که در شعر شماره 15 دیده میشود. در این شعر شاعر در بهره بردن از ابژه و سابجکیتو چنان ماهر شده است که به مکاشفه میرسد:
«درست گنجشکی در باران است و
ممکن است سردش شود
موهای درخت را هم باید
زودتر خشک کنی
به فکر صبحانه کودک باش
فرض کن درخت است و ما که خانههای خود را نهاده و
اندوههای ریز و درشت را به دریا میریزیم
جنگل را نیز که در راه داریم و
غنیمنت است خودش.»
مجموعه شعر «نیمرخ آهو» در شمارگان 550 نسخه به قیمت هفت هزار تومان زمستان سال گذشته از سوی انتشارات مروارید منتشر شده است.
نظر شما