به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «نقد دانشنامه فاطمی» عصر روز گذشته شنبه 16 اسفندماه با حضور آیت الله سید مصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم ایران و استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، حجت‌الاسلام علی اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت‌الله محمد هادی یوسفی غروی، پژوهشگر تاریخ، صادق آیینه وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، حجت‌الاسلام ابوالقاسم مقیمی حاجی، رئیس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجت‌الاسلام حسن طارمی استاد حوزه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام رشاد در ابتدای این مراسم توضیحاتی را درباره تدوین دانشنامه امام علی (ع) ارائه کرد و گفت: در سالی که به نام مبارک حضرت علی (ع) از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شد، پیشنهادی مبنی بر جمع‌آوری مجموعه مقالات درباره ایشان از سوی آیت‌الله جوادی آملی مطرح شد که بر این اساس 100 مقاله از 100 دانشمند عرضه شود.

وی ادامه داد: پس از آن پیشنهاد تالیف دانشنامه امام علی (ع) از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به من داده شد و به دلیلی که دغدغه این کار را داشتم با حمایت این شورا وارد این کار شدم که البته در آغاز کار نام این اثر «اندیشنامه امام علی (ع)» بود و تا جایی پیش رفت که برخی اندیشمندان تاکید کردند نام آن به «دانشنامه امام علی(ع)» تغییر پیدا کند.

وی افزود: دانشنامه امام علی (ع) طی 22 ماه در 13 جلد تدوین شد و با عنایت خاص حضرت علی (ع) همراه با امکانات محدود و در فقر مطلق کار به سرانجام رسید.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به این که پس از آن‌که نسخه اولیه این اثر به آیت‌الله جوادی آملی تحویل داده شد یادآور شد: ایشان پس از مشاهده دانشنامه، ضمن مقایسه آن با مجموعه الغدیر تعابیر مبالغه آمیزی در سخنرانی‌های متعدد خود بیان کرد که البته هضم آن برای ما سخت است. پس از آن ایشان پیشنهاد تدوین دانشنامه‌ای درباره حضرت زهرا (س) را مطرح کردند. اما متاسفانه از تالیف دانشنامه پیشین، بدهی‌هایی داشتیم و به همین دلیل اظهار عجز از تدوین این اثر کردیم اما کار به جایی رسید که با سفارش مقام معظم رهبری و با مشکلات ناشی از کمبود بودجه جرقه تولید این کار زده شد.

وی در ادامه برخی مشکلات موجود در تالیف دانشنامه حضرت زهرا (ص) را برشمرد و گفت: فقدان منابع علمی کافی درباره حضرت زهرا (ص)، فراوانی اختلافات کلامی، فقر مطالعاتی در جهان اسلام، رسوخ عادات غلط درباره زنان میان متشرعین، رواج و رونق نگرش‌های فمنیستی و تعدد جریانات و مراکز ناکارآمد از جمله مسائل پیش روی تدوین این اثر بود که در نامه خود به رهبر معظم انقلاب به این موارد اشاره کردم.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان سخنانش اظهار کرد: دانشنامه فاطمی اثری فاخر و ارزشمند و نتیجه 10 سال تلاش است. در این اثر به نحوی غیر مستقیم سبک زندگی حضرت زهرا (ص) تبیین و ارائه شده و به همین دلیل عنوان آن در ابتدا «فرهنگ فاطمی» انتخاب شده بود که پس از مدتی نام آن به «دانشنامه فاطمی» تغییر یافت که سه جلد از این اثر به شخصیت و حیات آن حضرت و سه جلد دیگر به مباحث مربوط به زن و خانواده به پیشنهاد آیت الله جوادی آملی اختصاص یافته است.

دانشنامه علوم قرآن در راه است
حجت‌الاسلام مقیمی حاجی، معاون علمی دانشنامه فاطمی نیز در بخش دیگری از این نشست توضیحاتی را درباره این دانشنامه ارائه کرد و افزود: ما در سال 1388 که پژوهشکده دانشنامه‌نگاری دینی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به دنبال تدوین چنین کارهایی بودیم. دانشنامه فاطمی در 6 جلد تدوین شده که 68 مقاله سه جلد اول را در برمی‌گیرد که جلد نخست آن از تولد تا شهادت حضرت، جلد دوم معرفی فضائل و شخصیت حضرت و سیره آن از نگاه دیگران، جلد سوم آثار برجای مانده اعم از خطبه‌ها، ادعیه، اشعار، احادیث و حکمت‌های علمی و نظری برگرفته از آثار ایشان را در بر می‌گیرد.

وی با بیان این‌که سه جلد دوم نیز به مباحث حقوقی و اجتماعی زن و خانواده می‌پردازد گفت: این بخش نیز شامل 117 مقاله است که توسط 96 نویسنده بدون تکرار نگارش شده است. این بخش از دانشنامه شامل دو هزار و 857 صفحه بوده و به دوهزار و 300 منبع در آن استناد شده است.

به گفته وی، شورای علمی شامل 9 نفر از استادان برجسته شامل آیت‌الله استادی، حجت‌الاسلام رشاد، بهجت پور، پیشوایی، رحمان ستایش، سید کاظم طباطبایی و.. است و آیت الله یوسفی غروی همراه با 40 تن ویراستار در چهار کارگروه تخصصی در تدوین این اثر همکاری کردند.

مقیمی حاجی در بخش دیگری از سخنانش از تدوین دانشنامه علوم قرآن خبر داد و گفت: نگارش 6 جلد اول این مجموعه نیز به پایان رسیده و در حال بازنگری برای انتشار است.