تولیدات علمی، سنجه تعیین سطح علمی مراکز پژوهشی جهان است
دکتر نرگس نشاط، عضو هیأت علمی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران در ابتدای این نشست با اشاره به جایگاه تولیدات علمی در جهان گفت: به‌رغم این‌که تولیدات علمی به‌تنهایی ملاک تعیین سطح علمی موسسات علمی و پژوهشی نیست، اما در تمام کشورهای جهان به‌عنوان یک سنجه مطرح شده است.
وی افزود: طی تحقیقی که در مرکز اسناد و کتابخانه ملی انجام شد، به جایگاه این مرکز پژوهشی در میان سایر مراکز مشابه و نقاط قوت و ضعف آن پرداخته شد.
نشاط در ادامه اظهار کرد: تدوین دایره‌المعارف کتابداری از سوی کتابخانه ملی، باعث همکاری پژوهشگران کشور شد که این امر افزایش تولیدات علمی در سال 85 و 86 را در پی داشت. جلدهای بعدی این دایره‌المعارف اکنون در حال تدوین است.
پژوهش، میراثی برای آموزش نسل آینده
زهرا عالمی، کارشناس مستند لاتین در کتابخانه ملی ایران نیز در ادامه با اشاره به موضوع پایان‌نامه خود که در قالب تحقیقی به مقایسه تولیدات علمی اعضای هیأت علمی موسسات پژوهشی انجام شده بود، به سخنرانی پرداخت. وی با اشاره به اهمیت پژوهش و تولید علم، آن را در دو مبحث آموزش که در واقع میراث پژوهش گذشتگان است و پژوهش که نتایج پژوهش‌های نسل حاضر است که برای آموزش نسل آینده از خود به‌جا می‌گذارند، دسته‌بندی کرد.
این پژوهشگر عنوان کرد: متاسفانه نبود ملزومات پژوهشی تولید علم باعث شده تا سطح تولیدات علمی در ایران بسیار اندک باشد و در این راستا باید اعضای هیأت علمی مراکز پژوهشی به عنوان تولیدکنندگان علم مورد تشویق و توجه بیشتری قرار گیرند.
بیشتر اعضای هیات علمی پژوهشگاه‌ها مربی هستند
وی ادامه داد: در تحقیق یادشده میزان تولیدات علمی اعضای هیأت علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی در قالب کتاب، مقاله و پژوهش‌های منتشر شده، مشاوره پایان‌نامه و راهنمای پروژه در طی هفت سال اخیر بررسی شد. در این راستا از طرح پرسشنامه، مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و نظر متخصصان حوزه علم سنجی استفاده شد.
عالمی گفت: با تعریف باروری علمی به‌عنوان تعداد تولیدات علمی اعضای هیأت علمی مراکز پژوهشی در طی یک‌سال متوجه شدیم که 62.5 درصد از هیأت علمی پژوهشگاه‌ها دارای درجه مربی، 29.2 درصد استادیار، 2.2 درصد دانشیار و 2.2 درصد نیز تمام استاد هستند.
کتابخانه ملی ایران در جایگاه دوم تولید علم در کشور
این کارشناس مستند لاتین اظهار کرد: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بیشتر اعضای هیأت علمی موسسات پژوهشی در ایران دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند، در حالیکه بیشترین افراد دارای مدرک دکترا در مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران مشغول به فعالیت هستند.
وی با انتقاد از سطح تولیدات علمی کتابخانه ملی افزود: با توجه به این‌که بیشتر اعضای هیأت علمی کتابخانه ملی ایران، دارای مدرک تحصیلی در مقطع دکترا هستند، اما تولید علمی و مشارکت در تولید علم در این کتابخانه کمتر از سطح انتظار است.
ISC بیشترین و پژوهشگاه فرهنگ اسلامی بدون تولید علمی
عالمی در ادامه به ارائه آماری در زمینه تولیدات علمی مراکز پژوهشی در قالب کتاب، مقاله و پژوهش پرداخت و گفت: در بازه زمانی هفت ساله، مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فنون شیراز، در زمینه تولید کتاب و مقاله بیشترین تولید را به خود اختصاص داده و این در حالی است که مرکز اسناد و کتابخانه ملی در جایگاه دوم تولیدات علمی و فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، کمترین میزان تولید را داشته و پژوهشگاه فرهنگ اسلامی نیز در طی هفت سال گذشته هیچ تولیدی در زمینه کتاب و مقاله نداشته است.
این پژوهشگر اظهار کرد: طی این تحقیق مشخص شد هر یک از اعضای هیأت علمی مراکز و موسسات پژوهشی در کشور، سالیانه به‌طور متوسط دو تولید علمی دارند که این خود مسئله قابل توجهی است و باید با تشویق پژوهشگران، اراءه بودجه و آموزش به آنان، به سطح تولیدات علمی داخلی افزود.
در پایان این نشست عالمی با اشاره به تولیدکنندگان برتر علم در مراکز پژوهشی کشور گفت: در طول هفت سال گذشته دکتر جعفر مهراد، عضو هیأت علمی مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فنون شیراز با 197 عنوان تولید علمی دارای بیشترین تولید علمی در این مراکز در کشور است.
نشست «عملکرد پژوهشی موسسات پژوهشی کتابداری و اطلاع‌رسانی و جایگاه کتابخانه ملی در میان آنها با تاکید بر باروری علمی اعضای هیئت علمی این مراکز» ظهر امروز (دوشنبه 15 دی‌ماه) در محل اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
نظر شما