برپایی اولین جلسه نقد مینیمال نیاوران با جواد مجابی/با ظرفیتهای ادبیات ایرانی میتوان داستانکهایی نو ساخت
اولین جلسه خانه مینیمال نیاوران با حضور جواد مجابی برگزار شد. این نویسنده و هنرمند معتقد است که با استفاده از ظرفیتهای ادبیات ایران میتوان داستانکهایی نو ساخت.
مجابی نخستین سخنران این جلسه بود که ابتدا گزارشی درباره کارهای منتشرشده یا در حال انتشار خود ارائه داد و گفت: من کارهای خودم را مینی مال نمیدانم؛ بلکه آنها تمثیلهای ایرانی هستند.
وی در ادامه درباره «مثل» گفت: مثل، عصاره یک واقعه است که یا اتفاق افتاده و به صورت خلاصه تبدیل شده به ضربالمثل، یا اینکه خود این ضربالمثل ساخته شده است و تبدیل شده به یک قصه در ذهن مردم. اولین کسی که به طور جدی درباره «مثل» کار کرده، سنایی بوده است. سنایی داستانهایی دارد که در چند سطر مطرح شده و یک نکته اخلاقی یا فلسفی یا فرهنگی یا دینی در آن مشاهده میشود. البته تمام نکات معطوف به جهتی اخلاقی هستند.
وی با اشاره به این نکته که قبل از سنایی، شاعرانی مانند مولوی و عبید نیز در این زمینه کارهایی داشتهاند، از سعدی به عنوان نویسندهای یاد کرد که کوتاهترین شکل داستانک را ارائه کرده است. او با اشاره به یکی از داستانهای این شاعر معروف ایرانی با نام «مار خفته» گفت: شرط اصلی تمثیلهای ایرانی این است که از آغاز تا پایان داستانی باشد و بعد به یک نتیجه برسد.
مجابی همچنین گفت: تمثیلهای غربی در آغاز معطوف به نتیجهگیری است و آنها با این تفکر که دنیا جای بینتیجهای است، از نتیجهگیری در پایان کارهایشان صرف نظر کردهاند. به نظر من میشود براساس تمثیلهای باستانی خودمان طرح یک داستانک را بریزیم. خود من بیشتر علاقه دارم داستانها با واقعیت کشور ما، زمان ما و آدمهای ما در ارتباط باشند و نمیخواهم چیزی بنویسم که خوشمزه باشد، خوب باشد و اصولی باشد اما به هیچ جایی مرتبط نباشد. عادت ذهنی من این است که نوشتههایم معطوف به هدفی باشد که در طول زندگی تکرار شده باشد. این سنت از مشروطه شروع شده و ما نیز همچنان تحت تاثیر آن هستیم. البته ماجرای به پایان رسیدن این سنت در دوره کنونی، بحثی دیگر است.
وی در ادامه درباره داستانکهایش گفت: من سعی کردهام به پایههای باورها و خیالات برسم. داستانک به نحوی جراحی یک وضعیت است تا قصهگویی. اعتقاد دارم میشود از تمثیلهای ایرانی که در متونهای داستانی ما هست استفاده و آنها را به روز کرد.
مجابی همچنین گفت: داستانکهای گذشته نباید صرفا به دلیل قدیمی بودن، از نظرها دور بماند. زبان و ساختار این داستانکها بسیار هوشمندانه است. البته من داستانکهایی با شکل و مایه طنز را بیشتر میپسندم، چرا که در طنز به ریشهها توجه میکنیم و برای تغییر پایهها در مسیر بهبود جامعه میکوشیم. ضربالمثلهایی که مردم روزمره استفاده میکنند، حاصل اندیشه طولانی آنهاست. سازندگان این ضربالمثلها به زبانی عالی رسیدهاند. بعد از مطالعه این ضربالمثلها بود که من به این نتیجه رسیدم که شاید بشود با کنار هم قرار دادن ضربالمثلها داستانی از دل آنها بیرون بیاورم. زبان این ضربالمثلها، زبان مردم است و نه نویسنده. من در حین کار متوجه شدم که زبان مردم اصلا با زبان مکتوب ما قابل مقایسه نیست، زبانیاست بسیار تند و تیز و صریح، دقیق فشرده و حاصل صدها سال تجربه طولانی.
پس از آنکه مجابی چند داستانک خود را خواند، سید عباس سجادی، مشاور هنری معاون وزیر و مدیر بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران نیز گفت: تاکنون استفاده مناسبی از ظرفیتهای این فرهنگسرا در حوزه ادبیات نشده بود. برگزاری این گونه جلسات اتفاقی مبارک است که میتواند باعث پیشرفت و شکوفایی حوزه ادبیات و داستاننویسی شود. ما به دنبال آفرینش آثار هنری هستیم و امیدواریم بتوانیم کتاب سال مینیمال نیاوران را با مقالاتی از صاحبنظران و داستانکهای نویسندگان ایرانی به چاپ برسانیم.
در ادامه این جلسه سینا بهمنش، ابراهیم اسماعیلی، آرش نصیری و آسیه جوادی چند نمونه از آثار خود را خواندند که همگی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
جلسه خانه مینیمال نیاوران آخرین چهارشنبه هر ماه در فرهنگسرای نیاوران با حضور استادان و فعالان این سبک از داستاننویسی از ساعت 17 تا 19 برگزار میشود.
نظر شما