شنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۳ - ۰۹:۰۰
كتابشناسي قيام مسجد گوهرشاد/از خاطرات صدرالاشراف تا مهدی قلی‌خان هدایت

گزيده‌ای از كتابشناسي قيام مسجد گوهرشاد را در این گزارش مطالعه می‌کنید. در اين ميان، نام افرادي چون حسين مكي، مسعود كوهستاني‌نژاد، اسماعيل رائين و علي دواني ديده مي‌شود كه درباره اين واقعه تاریخی قلم زده‌اند.

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، 21تیرماه، سالگرد حمله قزاقان پهلوی به مسجد گوهرشاد مشهد است. حکومت پهلوی از سال 1314 و پس از بازگشت رضاشاه از سفر به ترکیه، مرحله جدیدی را در مسیر نهادینه کردن کشف حجاب و اجباری‌شدن کلاه بین‌المللی (شاپو) شروع کرد و جشن‌هایی را با حضور مقامات بلندپایه کشور به پا می‌کرد تا به این اقدام رسمیت بخشد. این امر، موجب مخالفت روحانیون و مراجع در شهرهای مختلف ‌شد. در این میان، آیت‌الله حاج آقا حسین قمی از روحانیون مشهد، به قصد مذاکره با رضاشاه به تهران می‌رود و بازداشت می‌شود. پس از آن، مسجد گوهرشاد که از چند روز قبل محل اجتماع و سخنرانی علیه اقدامات جدید رژیم بود، حال و هوای دیگری به خود می‌گیرد.

به دنبال این اعتراضات، در تاریخ 20 و 21 تیر، نیروهای رضاخان به روی مردم در مسجد گوهرشاد شلیک می‌کنند و کشته‌ها و زخميان زيادي را بر جاي گذاشتند.

«ايبنا»، به مناسبت سالگرد چنين روزي، گزيده‌اي از كتابشناسي منابعي را كه در اين رابطه نوشته شده‌اند، گردآوري كرده است.

• تغيير لباس و كشف حجاب به روايت اسناد
تهران، مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات، 1378

• چالش روحانيت با رضاخان
داود اميني، تهران، نشر سياسي، 1382

• خشونت و فرهنگ (اسناد محرمانه كشف حجاب (1322- 1313)
مديريت پژوهش و آموزش، تهران، سازمان اسناد ملي ايران، 1371

• حكايت كشف حجاب (جلد 2 و 1)
تهران، موسسه فرهنگي قدر ولايت، 1381

• علما و رژيم رضاشاه (نظري بر عملكرد سياسي- فرهنگي روحانيون در سال‌هاي 1305 تا 1320)
حميد بصيرت‌منش، تهران، چاپ و نشر عروج، 1376. 

• سياست و لباس (گزيده اسناد متحدالشكل شدن البسه 1307- 1318)
به كوشش سيد محمدحسين منظورالاجداد، تهران، سازمان اسناد ملي ايران، 1380.

• رسايل حجابيه (شصت سال تلاش علمي در برابر بدعت كشف حجاب)
دفتر اول و دفتر دوم، رسول جعفريان، قم، انتشارات دليل ما، 1380.

• قيام گوهرشاد
سينا واحد، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، چاپ چهارم 1366 

• قيام مسجد گوهرشاد به روايت اسناد
تدوين داود قاسم‌پور، تهران، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1386.

• كشف حجاب
فاطمه حيدريان، تهران، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1379.

• كشف حجاب
نشست تخصصي، با حضور مهستي ابوذرجمهري، حوريه سعيدي، مهدي صلاح، عبدالمجيد معاديخواه، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي، 1384. 

• كشف حجاب: زمينه‌ها، پيامدها و واكنش‌ها
 مهدي صلاح، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي، 1384.

• مبارزات آيت‌الله سيد يونس اردبيلي به روايت اسناد و خاطرات
تدوين رحيم نيكبخت، تهران، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1385.

• مرجعيت در عرصه اجتماع و سياست، (اسناد و گزارش‌هايي از آيات عظام نائيني، اصفهاني، قمي، حائري و بروجردي 1339- 1292 شمسي)
به كوشش سيد محمدحسين منظورالاجداد، تهران، شيرازه، 1379.

• واقعه خراسان
به كوشش مسعود كوهستاني‌نژاد، تهران، حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي، 1375. 

• واقعه كشف حجاب: اسناد منتشرنشده از واقعه كشف حجاب در عصر رضاخان
 به كوشش سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي و مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگي، تهران، 1371.

• واقعه گوهرشاد به روايت ديگر
اسماعيل رائين، تهران، نشر رائين، 1379.

• خ‍اطرات‌ س‍ی‍اس‍ی‌ س‍ی‍د م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ ش‍وش‍ت‍ری‌: خ‍ف‍ی‍ه‌ن‍وی‍س‌ رض‍اش‍اه‌ پ‍ه‍ل‍وی‌
ب‍ه‌اه‍ت‍م‍ام‌ غ‍لام‍ح‍س‍ی‍ن‌ م‍ی‍رزاص‍ال‍ح‌،‏ ت‍ه‍ران‌: ک‍وی‍ر، ۱۳۷۹،‏ ۲۶۱ ص‌، ‬۱۴۰۰۰ری‍ال‌ 

• خاطرات سیاسی بهلول با نگاهی به قیام مسجد گوهرشاد
محمدتقی بهلول؛ به کوشش احمد مقیمی؛ ویراستار علی جلالی.
‏مشخصات نشر : اصفهان: آرما‏‫، ۱۳۸۹. 

• بهلول شگفتی زمانه
کاظم مقدم، قم: پیام جلال‏‫‏‏، ۱۳۸۴، ‏‫‏‏‏‏‏۳۶۷ ص، ‏‫‏۲۱۰۰۰ ریال

• تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه
‏ مشهد: کتابخانه جامع گوهرشاد‏‫، ۱۳۶۳، ‏‫۳۰۰ ریال

• اعجوبه عصر بهلول قرن چهاردهم: شرح حال عالم مجاهد شیخ‌الساکلین حاج شیخ‌محمدتقی بهلول
مولف عباس موسوی‌مطلق، قم: پیام جلال‏‫‏، ‏‫۱۳۸۴،‏ ‏‫‏‏۲۰۷ ص

• خ‍اطرات‌ و درگیری‌های ب‍ه‍ل‍ول‌ در زم‍ان‌ رض‍اش‍اه‌: وق‍ای‍ع‌ م‍س‍ج‍د گ‍وه‍رش‍اد، زن‍دان‍‌‌‌‌ه‍ای‌ اف‍غ‍ان‍س‍ت‍ان‌
م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌ ب‍ه‍ل‍ول‌؛ ب‍ا پ‍ی‍ش‍گ‍ف‍ت‍اری‌ از م‌. ح‍ی‍دری‍ان‌، م‍ش‍ه‍د: ن‍ش‍ر ن‍ون‍د، ۱۳۷۸،‏ ۳۴۵ ص‌.

• خاندان اسدی و قیام گوهرشاد
پژوهش و تحقیق علی کریمیان، شیروان: شیلان‏‫، ۱۳۸۸، ‏‫۳۵۰ ص

• زندگینامه آیت‌الله علامه محمدتقی بهلول‌گنابادی
علی‌اکبر باصری، تهران: کتاب آراد، ۱۳۸۶، ۹۶ ص

• ضربه دوازدهم
تالیف محمدجواد میری؛ [به همت] دبیرخانه بزرگداشت قیام گوهر‌شاد؛ [برای] شهرداری مشهد، سازمان فرهنگی و هنری فرهنگسرای بهشت، مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر‏‫، ۱۳۸۷،‏ ‏‫۵۹ ص.‬‬‬‬‏‬

• کشف حجاب از کشف حجاب: مجموعه مقالات همایش بزرگداشت قیام مسجد گوهرشاد
[برگزارکننده شهرداری مشهد سازمان فرهنگی و تفریحی فرهنگسرای بهشت]؛ویراستاران امیر سعادتی، مریم قربان‌زاده،‏ مشهد: آهنگ قلم، ‏‫۱۳۸۷،‏ ‏‫۲۱۵ ص.‬‬

• مرثیه‌های زندان قصر
گردآوری علیرضا اباذری، تهران: موزه عبرت ایران‏‫٬ ۱۳۹۱، ‏‫۱۲۰ ص، ‏‫۲۴۰۰۰ ریال‬‬‏‫‬‭

• مسجد گوهرشاد و وقایع مهم آن
تالیف ابراهیم زنگنه ؛ ویراسته فرشته زنگنه، مشهد: خورشید شرق، ‏‫‏۱۳۹۰، ‏‫۲۳۲ ص
‏ ‏‫‬۳۵۰00 ریال‏‫

• واقعه مسجد گوهرشاد به روایت آیت‌الله شیخ‌محمدتقی بهلول‌گنابادی
به کوشش علی طالبیان، مشهد: نی‌نگار، ‏‫۱۳۸۹، ‏‫۶۴ص

• هفتاد سال خاطرات از بدلا
مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، 1378

• نهضت روحانیون ایران 
دوانی، علی، جلد ( 1و2 )، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران ، 1377

• ملکوتی خاک‌نشین
موسوی مطلق، سید عباس، هنارس، قم، 1384 

• حديقه الرضويه
محمدحسن اديب رضوي، مشهد، شركت چاپخانه خراسان، 1326

• تاريخ بيست‏ ساله ايران 
حسين مكي، ج 6، تهران، نشر ناشر، 1362، ص 252. 

• علما و رژيم رضاشاه
حميد بصيرت‏منش، تهران، موسسه چاپ و نشر عروج، 1376، صص 122 ـــ 128. 

• مركز اسناد انقلاب اسلامي، آرشيو، پرونده وقايع مسجد گوهرشاد
شماره بازيابي 422
 
• پيامدهاي واقعه گوهرشاد در اسناد نويافته
علي كريميان، تاريخ معاصر ايران، كتاب هشتم، تهران، موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگي، 1374

• رضاشاه و بریتانیا بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا
محمد قلی مجد، مترجم مصطفی اميری؛ ویراستار علی‌اكبر رنجبركرمانی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی‏‫‏‫، ۱۳۸۹، ‏‫۵۱۰ ص.‭‬ 

 • عطارد دانش (جشن نامه عزیزالله عطاردی) 
به کوشش و ویرایش عبدالحسین طالعی، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1390. 

• مبارزات آیت‌الله سید یونس اردبیلی به روایت اسناد و خاطرات
 تدوین رحیم نیکبخت، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،‌1385، سند شماره 3، ص 48 

• خاطرات و خطرات
مهدى قلى‏خان هدایت، ‏‫‬‬تهران: ماهی، ‏‫‏‏‏۱۳۸۷، ‏‫‏‏۵۶۸ ص.

• اطلاعات در یک ربع قرن
عباس مسعودى، ت‍ه‍ران‌: اطلاعات‏‫، ۱۳۲۹، ‏‫[۴۶] ص 

 • خاطرات صدرالاشراف
 م‍ح‍س‍ن‌ ص‍در، تهران: موسسه فرهنگی ‌انتشاراتی وحید‏‫،۱۳۶4 ،۵۶۲ص.‬

• تاریخ معاصر ایران
پيتر ‏آورى، ترجمه رفیعى مهرآبادى، ج‏2، تهران: عطايي، 1368 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط