به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ششمین نشست از سلسله نشست‌های «مطالعات قرآنی، وضعیت حال، چشم‌انداز و آینده» روز گذشته 17 تیر با حضور دکتر محمدعلی لسانی فشارکی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

لسانی در ابتدای این نشست با اشاره به هفت سرفصل سخنانش گفت: طرح جامع آموزش زبان قرآن کریم، روش تحقیق موضوعی قرآن کریم، سوره‌شناسی: قرآن‌شناسی تفسیری، قصص قرآن: بازخوانی، تحقیق و آسیب‌شناسی، مطالعات قرآن در سیره نبوی، تفسیر سوره‌شناختی‌ آثار قرآن کریم و تفسیر ترتیبی قرآن از جمله این مباحث است.

وی با بیان این‌که طرح جامع آموزش زبان قرآن کریم طرحی روزآمد و با آرایه‌ای نوین بود افزود: قرار بود نتایج این طرح در قالب کتاب منتشر شود که تاکنون متاسفانه انجام نشده اما به صورت‌های دیگر راه خودش را طی کرده و خروجی‌های آن در قالب چندین کتاب منتشر شده که از جمله آن می‌توان به کتاب «آموزش زبان قرآن کریم» منتشر شده از انتشارات مزین اشاره کرد.

وی ادامه داد: متاسفانه چندین گروه در این باره کارهایی انجام داده‌اند با این وجود هنوز کاری پیش نرفته است و راهکار، بازگشت به شیوه‌های اسوه حسنه که همان تعلیم و ترویج قرآن کریم است خواهد بود. ما باید برگردیم و شاگردانه در مکتب پیامبر  و ائمه اطهار ببینیم که آن‌ها چگونه با مسایل مواجه می‌شدند که موفق بودند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در توضیح روش تحقیق موضوعی قرآن کریم اظهار کرد: تا زمانی که ما راه مستقیم به قرآن در اختیار نداشته باشیم و موضوعی برایمان تعریف نشود که به سراغ آن برویم دچار مشکلات بسیاری خواهیم بود. پیش از این روش‌های موجود بسیار کند پیش رفت و تا 15 سال نخستین وضعیت به همین منوال بود تا این‌که در 15 سال دوم بارقه‌های موفقیت پدیدار شد و اکنون پس از 30 سال می‌توانیم شاهد نتایج موفقیت‌آمیز آن باشیم. 

به گفته وی، درباره این روش کتابی با عنوان «روش تحقیق موضوعی قرآن کریم» توسط بوستان کتاب منتشر شده است. همچنین پس از چند سال پیگیری کارگاه‌های متعددی در دانشگاه امام صادق (ع) درباره این روش برگزار شد و مخاطبان نشست‌ها توانستند از کتاب روش تحقیق موضوعی قرآن کریم استفاده کنند و این کتاب در محافل رسمی و غیررسمی قرآنی استفاده می‌شد.

لسانی فشارکی به دستاوردهای دیگر روش تحقیق موضوعی قرآن کریم اشاره کرد و گفت: تدارک پایان‌نامه‌های متعدد تخصصی و بین‌رشته‌ای در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا و چاپ و نشر پایان‌نامه‌های قرآنی در قالب کتاب از جمله دستاوردهای دیگر این روش است.

وی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به «سوره‌شناسی: قرآن شناسی تفسیری» توضیح داد: در این روش شخص قرآن را نه به عنوان یک کتاب یا مجموعه‌ای از آیات بلکه به عنوان سامانه‌ای متشکل از سوره‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و از جایگاه، اهداف و ویژگی‌های خاص یکایک سوره‌ها بحث می‌کند.

وی تاکید کرد: این سوره‌شناسی راه‌های بسته گذشته را باز می‌کند و یکی از رشته‌های نوپدید علوم قرآنی به شناخت یک یک سوره‌ها در راستای تبیین تفاوت آن‌ها با دیگر سوره‌های قرآن کریم می‌پردازند.

به گفته وی سوره‌شناسی برخلاف علم تفسیر در پی شناسایی چیستی و دلیل سوره‌ها و حصارهایی که به دور مجموعه‌ای از آیات کشیده شده است و از جایگاه و اهمیت سوره‌ها بحث می‌کند.

وی با بیان این‌که متاسفانه هنوز کتابی درباره سوره‌شناسی نداریم گفت: بخش زیادی از این موضوع به این دلیل است که هنوز نسبت به پاسخگویی چنین کتابی به مخاطبان اطمینان حاصل نکرده‌ایم اما امیدواریم که به زودی کتابی با موضوع سوره‌شناسی منتشر شود.

لسانی فشارکی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به مبحث «قصص قرآن: بازخوانی، تحقیق و آسیب‌شناسی» گفت: برای این بخش 40 قصه را در نظر گرفتیم و آن‌ها را بازخوانی و آسیب‌شناسی کردیم. متاسفانه قصه‌های قرآنی دچار آسیب‌های متعددی هستند که نتایج آن را امروز در اشکال مختلف مشاهده می‌کنیم. در حالی که ما باید در این باره نقش حاکمیت قرآن را دوباره برقرار کنیم و اجازه بدهیم تا قصه‌های قرآن به روایت قرآن بیان شوند.

وی در ادامه سریال یوسف پیامبر را نقد کرد و توضیح داد: این سریال سه نسل از مخاطبان را ویران کرد. متاسفانه با وجود این‌که سریال با تلاوتی از آیات سوره یوسف آغاز می‌شد اما کوچکترین اشاره‌ای به روایت قرآن از این سوره نشد و ما امیدوار بودیم تا این سریال به روایت قرآن کریم از سوره یوسف بپردازد در حالی که به تمام روایت‌ها و تفاسیر موجود جز روایت قرآن کریم اشاره شد.

وی گفت: ما بزرگترین مصیبت‌ها را از چنین مواردی می‌بینیم و متاسفانه قصص قرآنی به روایت قرآن بیان نمی‌شوند.

عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به سرفصل «تحقیق سیره نبوی در قرآن کریم» افزود: در این باره نیز کار خاصی انجام نشده و متاسفانه سیره از تفسیر و تفسیر از حدیث جدا شده و این جدایی آسیب‌های بسیاری را به این حوزه زده است.

وی اضافه کرد: ما درباره این موضوع 10 کارگاه را برگزار کردیم که نتیجه‌اش در کتابی با عنوان «آموزش قرآن در سیره نبوی» سامان یافته‌ است.

وی در بخش پایانی سخنانش توضیحاتی را درباره تفسیر سوره‌شناختی آیات و تفسیر ترتیبی قرآن کریم کرد و گفت: قرآن دارای دو ترتیب است که ترتیب نخست آن برای ارایه قرآن به صورت کتاب است و ترتیب دوم نیز برای مباحث آموزشی، پژوهشی و کاربردی به کار گرفته می‌شود و البته این از اعجاز قرآن کریم است که همزمان می‌توان دو تفسیر ترتیبی داشته باشد.