عبدالله ناصری، مترجم کتاب «تاریخ تکه تکه» میگوید: این کتاب به قلم «فرانسوا دوسه» یکی از مشاهیر مکتب آنال در فرانسه تالیف شده است و تلاش میکند به تاریخنگاری فراتر از رویکرد سنتی آن بپردازد.
وی با اشاره به سنتشکنی این نویسنده فرانسوی افزود: دوسه معتقد است که در پژوهشهای تاریخی امروز نمیتوان با رویکرد سنتی و حتی با دغدغههای بعضی آنالیستهای قدیمی که بیشتر متمرکز روی تاریخ اجتماعی و اقتصادی بودند، پژوهشهای تاریخی را دنبال کرد بلکه حوزه مطالعات تاریخی آنچنان متنوع است که هر حوزه عینی و ذهنی خود موضوع پژوهشهای تاریخی است. از اینرو عرصه ذهنیات مادی، فرهنگی و حوزه تخیلها نیز موضوع حوزه مطالعات تاریخ در روزگار کنونی است.
مترجم کتاب «تاریخ تکه تکه» با اشاره به متن کتاب عنوان کرد: در این نگاه زمان تاریخی دیگر یک زمان کوتاه نیست بلکه میتواند بازده زمانی و مطالعاتی تاریخی طولانی هم باشد. در بخشی از کتاب آمده است: «در مکتب اسنادی فون رانکه مطالعه از گذشته به حال میرسد اما در مکتب آنال حال را به گذشته میرساند.» مارک بلوخ (از تاریخ نگاران مکتب آنال) میگوید: «روند طبیعی تحقیق تاریخی اقتضا میکند بررسی از آنچه شناختهتر است آغاز شود و به سوی آنچه ناشناختهتر است برود و به آنچه مبهم است، دست یابد.»
ناصری با تاکید بر تلاش نویسنده در بررسی تاریخ در مکتب آنال که فراتر از اندیشهها و روشهای سنتی این مکتب است، بیان کرد: نویسنده کتاب سیر تحول اندیشه تاریخنگاری مکتب آنال را بررسی میکند. وی در کتابش سعی کرده فراتر از تاریخ سیاسی یا تاریخ متعارف در نظر مورخان که به جنگ و سیاست محدود است، بپردازد و عرصههای عمومی زندگی مردم را با توجه به جنبههای رنگارنگ زندگی مردم که مورد غفلت قرار گرفته را مدنظر قرار بدهد.
استاد دانشگاه علوم و تحقیقات با اشاره به ظهور رسانهها و نقش آن در تاریخنگاری ادامه داد: در عصر جدید ظهور رسانه مردم را با تاریخ کلان (ماکرو) در برابر تاریخ خرد (میکرو) قرار داده است و لزوم پژوهش در عرصههای کوچک باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد، همچنین سیر تحول زندگی مردم بررسی شود. به نظر میرسد دوسه نیز تلاش میکند که این مظاهر جدید تا حدودی در تاریخنگاری آنال ورود پیدا کند و نقش رسانهها بهویژه در عصر حاضر و در زندگی مردم بررسی شود. این تاکید نویسنده میتواند همان تغییرات جدی مکتب آنال در لزوم ورود مطالعات میان رشتهای به تاریخنگاری باشد.
ناصری با معرفی بزرگان مکتب آنال در فرانسه گفت: در فرانسه سه نفر تلاش کردند تا مواردی را به مکتب تاریخنگاری آنال بیفزایند و آن را توسعه بدهند یا به عبارتی آن را بازبینی کنند. این سه نفر لوسین فور، مارک بلوخ و ژاک لوگوف، استاد تاریخ دانشگاه سوربن هستند که آنها وحدت تاریخ را منتفی دانستند و «تاریخ تکه تکه» را مورد توجه قرار دادند. از اینجا شکاف تاریخنگاری بین مورخان پیرو مکتب آنال بیشتر آشکار میشود و به دو دسته مورخ کلنگر و جامعهنگر یا جزیینگر تقسیم میشود البته در مکتب آنال مورخان جامعهنگر بیشتر به چشم میآیند.
مترجم کتاب با اعلام انتشار کتاب «تاریخ تکه تکه» در تونس و آفریقا زودتر از ایران و همچنین انگیزهاش از ترجمه این کتاب در ایران اظهار کرد: کتاب دوسه در تاریخنگاری عرب زودتر شناخته شده است و محققان تونسی آن را زودتر ترجمه و چاپ کردهاند اما در جامعه تاریخنگاری ایران به این کتاب کمتر پرداخته شده است. به همین دلیل من احساس کردم نیاز است این کتاب ترجمه شود تا تاریخنگاران ایرانی با عرصههای جدید تاریخنگاری اروپا آشنا شوند و با نگاهی مورخانه حوزههای دیگر تاریخ مانند تاریخ فرهنگی، مردمشناسی، تاریخ جغرافیایی و تاریخ جامعهشناسی را کشف کنند.
ناصری با اشاره به فصلهای کتاب افزود: این کتاب در سه فصل اصلی با عنوانهای «زمینههای شکلگیری مکتب آنال»، «ظهور فرناند برودل، تحولات در مکتب آنال» و «تاریخ تکه تکه برآمده از مکتب آنال» فصل بندی شده است. ضمن این که فرنان برودل یکی از مورخانی است که نقش اصلی را در توسعه و تحول مکتب آنال ایفا کرد که در فصلی از کتاب به وی پرداخته شده است. در پایان باید یادآوری کنم دوسه «تاریخ تکه تکه» و اقسام این نوع تاریخ را با نگاه رویکردی بررسی کرده است.
درباره دکتر عبدالله ناصری:
عبدالله ناصری، عضو سابق هیات علمی گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه الزهراء است و پس از بازنشسته شدن از دانشگاه الزهراء در گروه تاریخ دانشگاه علوم و تحقیقات مشغول به تدریس است. حوزه تخصصی ناصری در تدریس تاریخ اسلام در قرون میانه است. وی در حال حاضر عضو انجمن مطالعات جنگهای صلیبی و شرق لاتین در آمریکا، عضو همکار در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، عضو موسس موسسه بینالمللی گفتمان توسعه انسانی، عضو هیات مدیره و نایب رییس مرکز بینالمللی اسلام و جهانی شدن و عضو شورای تحریریه و سردبیر بین المللی العلوم الانسانیه (دانشگاه تربیت مدرس) است.
«علل و آثار جنگهای صلیبی»، «نقش اسماعیلیان در جنگهای صلیبی»، «تاریخ جنگهای صلیبی، فاطمیان در مصر»، «دولت سلجوقیان» و «هفت قلم از تاریخ و گاهشماری ایران و اسلام» عنوان برخی از کتابهای ناصری است.
نظر شما