به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چینی‌فروشان، مترجم و مدرس تئاتر، درباره نگاه جشنواره تئاتر فجر در طول دوره‌های برگزاری خود به مقوله پژوهش و یا انتشار کتاب‌های تخصصی گفت: موضوع پژوهش که همواره مساله ای حیاتی برای تحول تئاتر ما طی سالیان گذشته بوده است، همواره روندی پرافت و خیز و ناهمگن داشته است. دبیرخانه‌های جشنواره‌ها و مدیران مرکز هنرهای نمایشی گاهی در این زمینه فعال عمل کرده‌اند و گاهی نیز شاید به دلیل محدودیت‌های مالی نسبت به ضرورت آن بی‌اعتنا بوده‌اند. 

وی افزود: من در دوره پیشین جشنواره تئاتر فجر در سال گذشته (1391) به دعوت دوست گرامی‌ام، آقای دکتر سقایان در ترجمه و تولید کتاب ارزنده‌ای درباره جشنواره‌های بزرگ جهان و تولید و توزیع آن در ایام جشنواره مشارکت داشتم. امسال نیز چند ماه پیش و به محض شروع مقدمات تدارک جشنواره سال 92، شخصی از دبیرخانه با من تماس گرفت و ترجمه کتابی بسیار کارساز و مفید درباره دراماتورژی را پیشنهاد و فایل pdf کتاب را نیز برایم ارسال کرد. 

چینی‌فروشان در ادامه با اشاره به این نکته که پس از شروع ترجمه، مسوولان جشنواره دیگر پی گیر این کتاب نشدند، گفت: من پس از این‌که فایل pdf کتاب دراماتورژی را دریافت کردم، کار ترجمه کتابی را که پیشتر در دست داشتم  کناری نهادم و مشغول کار شدم، اما متاسفانه علیرغم تلاش‌های من و محبت بی‌دریغ دوست رابط بسیار محترم و علاقه‌مندی که نامشان را فراموش کردم، دیگر تماسی بامن گرفته نشده و مساله عقد قرارداد، پس از ترجمه بیش از 100 صفحه آن به فراموشی سپرده شد. 

این مترجم و مدرس در ادامه به متوقف کردن اجباری ترجمه کتاب پیشنهادی از سوی جشنواره تئاتر فجر اشاره کرد و گفت: با کمال تاسف ناچار شدم ادامه ترجمه این کتاب را فعلا انجام نداده و به سراغ کتاب قبلی بروم که قول ترجمه آن را دو سال پیش به ناشر معتبری داده بودم. پس از پایان این کتاب، این‌بار با فراغ بال به سراغ ترجمه کتاب دراماتورژی پیشنهاد شده از سوی جشنواره تئاترفجر می‌روم. 

وی در ادامه با اشاره به اهمیت جشنواره‌های مهم تئاتری در جهان به امر پژوهش و چاپ کتاب‌های کلیدی در تئاتر گفت: یک مطالعه گذرا در محتوای مطالب کتاب «جشنواره‌های جهان» که سال گذشته (1391) با حمایت دبیرخانه جشنواره تولید و در جریان جشنواره فجر در تهران توزیع شد اهمیت دغدغه شما و ضرورت توجه به موضوع مورد پرسش شما، با وضوح و درخشش چشمگیری برای همه آشکار می‌شود. در همه کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت جهان سال هاست که چاپ و پژوهش کتاب‌های کلیدی در کنار و یا در جریان جشنواره‌ها به یکی از مهم‌ترین و موثرترین راهکارهای تحول بخشی به تئاتر و تبدیل آن به رسانه‌ای واقعاً کارآمد و موثر در جامعه تبدیل شده است. 

مترجم کتاب «کارگردانی تئاتر پست‌مدرن» همچنین اظهار کرد: اصولاً بدون امر مهم پژوهش- البته از نوع هدف‌گذاری شده آن از طریق شناسایی نیازهای فرهنگی و هنری جامعه از سوی متحصصان امر که به نوبه خود، ضرورت‌های مقدماتی دیگری را هم پیش می‌کشد- هر جشنواره‌ای از ارزش فرهنگی لازم خود تهی و به ابزاری صرفاً تبلیغاتی و هزینه‌بر تبدیل می‌شود؛ جشنواره‌ای بی‌هدف و بی‌تاثیر که بازخورد آن نه لذت و آرامش و رضایت، که خستگی و دلزدگی و بی اعتمادی خواهد بود. 

چینی‌فروشان در ادامه در پاسخ به این سوال که «آیا تاکنون پژوهش‌هایی نسبت به چگونگی برگزاری 31 دوره پیشین جشنواره تئاترفجر انجام شده است یا خیر؟» گفت: خیر. البته کارهای پراکنده‌ای در گذشته صورت گرفته است، اما یک پژوهش جامع و علمی، یعنی به طور مثال چیزی شبیه به فرهنگ جامع تئاتر دفاع مقدس که با حمایت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در چند مجلد تدوین و منتشر شده است، درباره تئاتر فجر هرگز منتشر نشده است. چنین پژوهشی روشنگر حقایق بسیاری خواهد بود که امروزه در هاله‌ای از ابهام و سوء تفاهم بر فراز آسمان تئاتر و جشنواره‌های تئاترفجر ما سایه انداخته است. 

چینی‌فروشان در پایان به ارایه راهکارهایی پیرامون بهتر شدن وضعیت پژوهشی جشنواره تئاترفجر پرداخت و توضیح داد: دبیرخانه‌های جشنواره باید هر پنج سال یک بار، با حمایت مالی و تشکیلاتی مرکز هنرهای نمایشی و معاونت هنری وزیر فرهنگ و ارشاد، یک کمیته تخصصی، پژوهشی جدیدی متشکل از استادان، پژوهشگران، مترجمان و منتقدان صاحب طریقت تشکیل دهند. این کمیته باید هرساله، براساس برنامه پنج ساله تدوین شده خود در ابتدای هر سال برای آثار متقاضی شرکت در جشنواره‌ها، برنامه موضوعی و ساختاری مشخصی را تدوین و پیشنهاد کند و در طی یک سال جشنواره‌ای، با جلب نظر و همیاری مترجمان و منتقدان و پژوهشگران، به انتشار آثار پژوهشی و ترجمه‌ای متناسب با برنامه پنج ساله خود بپردازد. با این روش می‌توان تمام کاستی‌های جاری تئاتر و نیازهای علمی جامعه تئاتری کشور را شناسایی و برای رفع آن برنامه‌ریزی عملی موثر انجام داد. 

صمد چینی‌فروشان، مترجم و مدرس تئاتر، عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و عضو کانون جهانی منتقدان تئاتر است. 

از ترجمه‌های منتشر شده این مترجم و منتقد پیشکسوت می‌توان به «کارگردانی تئاتر پست‌مدرن؛ آفرینش معنا در نمایش» جان ویتمور و نمایشنامه «ترکه‌ها و استخوان‌ها» دیوید ریب، اشاره کرد.