به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چندي پيش علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از واگذاری کتابخانهها به شهرداریها خبر داده و گفته بود: «قرار است کل کتابخانههای عمومی که تحت نظر هیات امنای کتابخانهها وابسته به وزارت فرهنگ هستند، به شهرداریها منتقل شوند و شهرداریها کمک بیشتری را در اختیار کتابخانهها قرار دهند و در استانها هم زیر نظر شهرداریها باشند، البته هیات امنا هم خواهند داشت و با توجه به اینکه ما قصد داریم هرچه میتوانیم، تصدیگری دولتی را واگذار کنیم، موافق این طرح هستیم.»
حسن اسدیتبریزی، سردبیر مجله اشراق و کارشناس منابع کتابخانههای آذربایجان شرقی دیدگاههای متفاوتی در این زمینه دارد. ایبنا در گفتوگو با این کارشناس به بررسی طرح جدید میپردازد.
ـ دستاوردهای شیوه فعلی مدیریت کتابخانهها را چگونه ارزیابی می کنید؟
در دوره مدیریت نهاد کتابخانهها شاهد ایجاد مدیریت یکپارچه در کتابخانهها بودیم. همچنین سامانه مدیریت کتابخانهها شکل گرفت که همه کتابخانهها را به هم متصل میکند. طرح خوبی به نام «کتاب من» به ابتکار نهاد کتابخانهها در حال انجام است و در این طرح کتاب به درخواست اعضا به کتابخانهها ارسال میشود. ایستگاههای مطالعه در دوره مدیریت نهاد کتابخانهها شکل گرفته است.
خرید کتاب و نشریه افزایش یافت و در حوزه مشاوره کتاب، ترویج فرهنگ مطالعه و مسابقات فرهنگی گامهای خوبی برداشته شد البته در همه این حوزهها نیازمند آسیبشناسی، تکمیل و تصحیح هستیم. وضعیت کنونی نهاد کتابخانهها نیازمند بازنگری و تکمیل و تصحیح و تقویت است اما قطعا وضع به گونهای نیست که بحث انحلال یا واگذاری مطرح شود.
ـ نظر شما درباره طرح واگذاری کتابخانههای تحت پوشش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شهرداریها چیست؟
همچنانکه در یادداشتی مطبوعاتی اشاره کردهام شهرداریها ذاتا وظیفه دیگری دارند از این رو کتابخانهها در مجموعه شهرداریها در حاشیه قرار خواهند گرفت. همچنین به دلیل تعدد وظایف و مسوولیتهای شهرداریها، اگر شهرداریها بخواهند هم نمیتوانند چنانچه شایسته است به کتابخانهها، بپردازند.
مساله دیگر اهمیت و ارزش هویت مستقل کتابخانههاست. کتاب در فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی از قدمت و جایگاه والایی برخوردار است به تعبیر مقام معظم رهبری «ما ملتی هستیم که با کتاب خیلی سابقه داریم. در طول قرنهای متمادی با کتاب انس داشتهایم.» جا داشت و جا دارد که تمام مسایل مربوط به کتاب و کتابخوانی تحت مدیریت سازمان مشخصی درآید و نهاد کتابخانههای عمومی به همین منظور تاسیس شده است. تاسیس نهاد کتابخانهها از نظر فرهنگی دستاورد بزرگی برای ایران اسلامی است یعنی کتابخوانی و کتابخانه در ایران اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار است که سازمان مستقلی برای آن شکل گرفته است. این مزیتی برای کشور عزیزمان است و نباید به راحتی از این مزیت چشمپوشی کنیم.
ـ در موضوع کتابخانهها و مدیریت آن چه راهکاریی را صحیح و موثر میدانید؟
به نظر میرسد بهترین راهکار تقویت نهاد کتابخانههاست. زحمات زیادی در نهاد کتابخانهها صورت گرفته و ساختارهای مختلفی در آن شکل گرفتهاند. ادارات و کارگروههای تخصصی زیادی در نهاد شکل گرفته و دستاوردهای نهاد کتابخانهها کم نیست، اما نهاد کتابخانهها در طول سال با مشکل بودجه و مشکل پرداخت نشدن سهم نیم درصدی برخی شهرداریها روبهروست که این مشکل بیشتر خود را در حقوق و مزایای کارکنان و کتابداران و همچنین تامین نشدن هزینههای جاری کتابخانهها نشان میدهد. اگر کمک دولت به نهاد کتابخانهها افزایش یابد و شهرداریها همکاری خود را با نهاد کتابخانهها بیشتر کنند، وضعیت کتابخانهها بهتر خواهد شد.
- چنانچه شهرداریها مسوولیت کتابخانهها را بر عهده بگیرند، شاید بودجه و اعتبار بیشتری در اختیار کتابخانهها قرار داده شود. از چه رو تصور میکنید که این طرح طرح موفقی نخواهد بود؟
شهرداریها علاقهمندی خود را به کتاب و کتابخوانی و افزایش اعتبارات این حوزه میتوانند با پرداخت سهم نیم درصد از درآمدهای خود، مطابق با قانون، به کتابخانهها نشان دهند و نیازی به تصدی شهرداری به کتابخانهها نیست. مرکز پژوهشهای مجلس هم در زمینه طرح مذکور چنین نظری داده و گفته است که شهرداریها از محل درآمدهای عمومی سهم نیم درصد به کتابخانههای عمومی پرداخت میکنند و این حق تصدیگری ایجاد نمیکند. علاوه بر این، همه شهرداریها از نظر منابع مالی در وضعیت خوبی نیستند و فقط چند شهرداری کلانشهر از قدرت مالی خوبی برخوردارند.
نکته دیگر اینکه شهرداریها و شوراهای شهر مستقل از هم هستند و واگذاری مدیریت کتابخانهها به شهرداریها موجب شکل گیری مدیریتهای مختلف و سلیقههای مختلف در اداره کتابخانهها میشود.
ـ به نظر شما چگونه میتوان کتابخانهها را بهتر و تخصصیتر اداره کرد؟
در مدیریت کتابخانهها باید از دو آسیب محلینگری و تمرکزگرایی دوری کنیم. یعنی کتابخانهها نه باید صد در صد محلی و منطقهای اداره شوند، نه اینکه همه تصمیمات در تهران و در راس گرفته شود. باید رویکردی بینابین این دو در پیش بگیریم. یعنی برخی اصول و شیوهها فراگیر باشد و در همه کتابخانهها اجرا شود اما برخی موارد هم به نسبت موقعیت و اقتضائات و نیازهای مناطق مختلف اجرا شود. نباید همه کتابخانهها را به یک چشم نگاه کنیم و از همه آنها انتظاری واحد داشته باشیم.
همچنین حضور کتابدارانی از رشتههای مختلف علوم انسانی در کتابخانهها از دیگر عوامل اداره بهتر امور کتابخانههاست. البته باید دانش آموختگان رشته کتابداری در کتابخانهها جذب شوند و حضور موثر داشته باشند اما در کنار آنها به حضور دانش آموختگان رشتههای علوم انسانی در کتابخانهها نیازمندیم؛ چرا که در این صورت تلفیقی از روش و محتوا صورت میگیرد.
یکشنبه ۷ مهر ۱۳۹۲ - ۰۹:۲۸
نظر شما