به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این کتاب ویراست پنجم منبع اصلی مطالعه دانشجویان تربیت‌بدنی و رفتار حرکتی به شمار می‌آید که دکتر محمدعلی اصلانخانی، دکتر مهدی نمازی‌زاده، دکتر معصومه شجاعی، امیر شمس و پروانه شمسی‌پور دهکردی آن را به فارسی برگردانده‌اند.

پیش از پرداختن به مطالب کتاب، بد نیست اشاره شود که رشد حرکتی به فرایندی مداوم و مرتبط با سن در تغییرات و نیز تعامل محدودیت‌های میان افراد، محیط و تکلیفی که منجر به این تغییرات شده، اطلاق می‌شود. در حقیقت، افرادی که موضوع رشد حرکتی را مطالعه می‌کنند، معمولا تغییرات رشدی رفتار حرکتی و عوامل اساسی این تغییرات را مورد بررسی قرار می‌دهند. این مطالعه شامل دو جنبه از فرایند تغییر و نتیجه حرکت ناشی از آن است که هر تغییری در حرکت الزاما رشد نیست.

فصول هجده‌گانه کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» به تشریح مطالبی درباره مفاهیم بنیادین، دیدگاه‌های نظری در رشد حرکتی،‌ اصول و حرکت پایداری، نموّ جسمانی، بالیدگی و فرایند افزایش سن، رشد و فرایند افزایش سن سیستم‌های بدن، رشد حرکتی اولیه، رشد مهارت‌های جابه‌جایی انسان، رشد مهارت‌های پرتابی، رشد مهارت‌های دستکاری، رشد حسی ـ ادراکی، ادراک و عمل در رشد، محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی در رشد حرکتی، محدودیت های روان‌شناختی در رشد حرکتی،‌ رشد استقامت قلبی ـ تنفسی، رشد قدرت و انعطاف‌پذیری، رشد ترکیب‌بدنی و نتیجه‌گیری می‌پردازند. 

گردهمایی بزرگان تربیت‌بدنی در قاب کتاب

یکی از نکاتی که به این کتاب ویژگی خاصی می‌بخشد، تلاش دو نویسنده متخصص برای نگارش آن و همچنین چند تن از بزرگان حوزه تربیت بدنی و به ویژه شاخه رشد حرکتی برای برگردان این اثر مکتوب به فارسی است. 

گچل و هی‌وود، متخصصان حوزه رفتار حرکتی، این کتاب را به رشته تحریر درآورده‌اند، افرادی که نامشان همواره جزو پیشتازان این حوزه تخصصی قرار داشته است. همچنین کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» را دکتر نمازی‌زاده، پدر علم تربیت‌بدنی ایران، دکتر اصلانخانی، پدر علم رفتار حرکتی ایران و دکتر شجاعی عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه الزهرا(س) به فارسی برگردانده‌ و انتشارات علم و حرکت؛ یکی از ناشران تخصصی ورزش ایران آن را به روانه بازار کتاب کرده است و در مجموع، می‌توان این کتاب را از لحاظ دخالت متخصصان برای نگارش، ترجمه و تولید و انتشار، اثری قابل تامل در نظر گرفت.

از دیگر ویژگی‌های این کتاب می‌توان به طرح روی جلد آن اشاره کرد. طرح روی جلد کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» تصور روشنی از رشد حرکتی را به مخاطبان ارایه می‌دهد. این طرح همچنین تفاوت سنی در فرآیند رشد حرکتی را به خوبی تشریح می‌کند و تفات جنسیت در فرایند رشد حرکتی را یادآور می‌شود.

آنچه در مقدمه این اثر آمده است، می‌کوشد درک درستی از رشد حرکتی را ارایه دهد، آن هم با به تصویر کشیدن کلامی چگونگی تغییرات در طول عمر و سپس تعیین علت این تغییرات اساس مطالعه رشد حرکتی. البته در ویراست پنجم کتاب رشد حرکتی در طول عمر تاکید اصلی بر استفاده از دانش رشد حرکتی زندگی واقعی است. 

با توجه به فراگیری موضوع کتاب، می‌توان مخاطبان این اثر را علاوه بر دانشجویان تربیت‌بدنی و مربیان ورزشی در همه سطوح، فیزیوتراپ‌ها و درمانگرها در نظر گرفت.

البته آخرین ویرایش کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» از تخصیص ویژگی‌های مهمی نظیر رشد حرکتی در دنیای اقعی، اهداف فصل، واژه‌نامه مداوم، سوالات کاربردی، نکات کلیدی، عناصر ارزیابی، خلاصه و جمع‌بندی، تقویت محتوای بحث و همکاری در پیوستن به استانداردهای ملی هم بهره می‌برد. 

درباره نقاط ضعف کتاب هم باید گفت که گنجاندن تصویرهای مرتبط و کاملا گویا، از جمله ویژگی‌های یک کتاب در حوزه رشد حرکتی در طول عمر است. با تورق این اثر، تصاویر سیاه و سفیدی به چشم می‌خورند که به نظر می‌رسد اگر آن‌ها به شکل رنگی کار شده بودند، بسیار مفیدتر و چشم‌نوازتر می‌شدند. شاید هم بتوان وجود چنین تصاویری را به بسته بودن دست ناشر در استفاده از تصاویر کتاب اصلی مرتبط دانست.

همچنین در متن این اثر 536 صفحه‌ای کادرهایی به ارایه نکته‌های کلیدی، ارزیابی‌ها و سوالات اختصاص داده شده‌اند. در این کادرها سوالاتی مطرح شده است که ذهن را آماده دریافت مطالب می‌کند. اگر این‌گونه مطالب را به پایان شگفت‌آور آن هم در یک کتاب کاملا علمی ورزشی به شمار آوریم، توجیه بهتری خواهند داشت اما واقعیت این است که در کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» پاسخی به این سوالات داده نمی‌شود، در حالی که مخاطب با اشتیاق مطالب را می‌خواند اما جوابی در متن برای آن دریافت نمی‌کند!

نگاهی گذرا به 18 فصل پرمحتوا

نخستین فصل کتاب حاضر به مبانی درباره «تعریف رشد حرکتی»، «محدودیت‌ها»، «چگونه تغییر در رشد حرکتی را می‌فهمیم؟»، «یک تناقض رشدی: عمومیت در برابر تغییرپذیری» و «خلاصه و جمع‌بندی» می‌پردازد.

در فصل دوم آن سخن از بالیدگی،‌ دیدگاه پردازش اطلاعات، دیدگاه بوم‌شناختی و خلاصه و جمع‌بندی به میان می‌آید. همچنین در سومین فصل به مباحثی درباره درک اصول پایه حرکت و پایداری، کاربرد حرکت و پایداری برای تشخیص و اصلاح خطاها و خلاصه و جمع‌بندی توجه شده است.

در چهارم و پنجمین فصل ویراست پنجم کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» رشد مباحث پیش از تولد، رشد پس از تولد، رشد اسکلتی، رشد سیستم چربی، رشد سیستم عضلانی، رشد سیستم غدد درون‌ریز، رشد دستگاه عصبی و خلاصه‌ و جمع‌بندی عرضه شده‌اند.

در ششمین فصل به سوالاتی نظیر اطفال چگونه حرکت می‌کنند؟، هدف بازتاب‌ها، چرا اطفال این حرکات را انجام می‌دهند؟، حرکات پایه: راهی به سوی حرکات ارادی و رشد کنترل قامت و تعادل در دوره طفولیت پاسخ داده می‌شود.

مخاطبان این اثر در فصل هفتم با مضامین تلاش‌های اولیه برای جابه‌جایی ارادی، راه رفتن در طول عمر، سایر مهارت‌های جابه‌جایی، دویدن در طول عمر خلاصه و جمع‌بندی آشنا می‌شوند.

پرتاب از بالای شانه، ضربه زدن با پا، ضربه هوایی با پا، ضربه با دست از کنار بدن، ضربه از بالای شانه، چنگ زدن و دستررسی، دریافت کردن،‌پیش‌بینی و خلاصه و جمع‌بندی مضامینی‌اند که در فصل‌های هشتم و نهم به آن‌ها پرداخته شده است. 

در چهارمین بخش ویراست پنجم کتاب «رشد حرکتی در طول عمر» مباحث رشد بینایی، رشد حسی حرکتی، رشد شنوایی، یکپارچگی ادراکی، نقش عمل در ادراک، کنترل قامت و تعادل،‌ تاثیرات اجتماعی و فرهنگی به عنوان محدودیت‌های محیطی، جامعه و اجتماعی شدن به عنوان یک محدودیت محیطی، عزت نفس، انگیزش و خلاصه و جمع‌بندی تحلیل می‌شوند.

در پانزدهمین فصل کتاب حاضر، پاسخ‌های فیزیولوژیکی به تمرین کوتاه‌مدت و پاسخ‌های فیزیولوژیکی به تمرین بلندمدت بررسی و ارزیابی شده‌اند.

در فصول شانزدهم و هفدهم به محتوای رشد قدرت، رشد انعطاف‌پذیری، ترکیب‌بدنی و تمرین در کودکان نوجوانان، ترکیب بدنی و تمرین در بزرگسالان و خلاصه و جمع‌بندی پرداخته شده‌ است.

در آخرین فصل هم سخن از به کارگیری محدودیت‌ها برای افزایش یادگیری در محیط‌های انجام فعالیت بدنی، تعامل محدودیت‌ها: مطالعه موردی و خلاصه م جمع‌بندی به میان می‌آید.

در بخشی از این اثر نوشته شده است: «الگوی محدودیت‌ها برای افرادی که به مطالعه رشد حرکتی می‌پردازند اهمیت دارد، زیرا نشان می‌دهد که چگونه نمو جسمانی و فرآیند افزایش سن، تعاملات افراد با محیط و تکلیف برای تغییر حرکتی که از فضای حرکتی خاص حاصل می‌شود را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این امر در تمامی بخش‌های مختلف بدنی و به شکل منظم رخ می‌دهد. بر این اساس، اندازه و نسبت همه اندام‌ها و سیستم‌های بدن از قبیل سیستم اسکلتی، سیستم عضلانی و سیستم غدد درون ریز تغییر می‌کند.»

کتاب رشد حرکتی در طول عمر با شمارگان یک هزار نسخه، در 536 صفحه و به بهای 175 هزار ريال از سوی نشر علم و حرکت با همکاری پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری منتشر شده است.