به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، علاوه بر دستاورد‌های پاسکال در جوانی، وی در سال 1653 رساله‌ای به نام «در باب مثلثات حساب» نوشت و در آن یک صورت جدولی برای ضرایب دوجمله‌ای شرح داد که امروزه مثلث پاسکال نام گرفته است. هرچند سال‌ها قبل از پاسکال، حکیم عمر خیام به این مثلثِ حسابی اشاره کرده بود. بعدها این بسط دو جمله‌ای به نام «مثلث خیام – پاسکال» معروف شد.
زبان برنامه نویسی و قانون پاسکال و واحدفشار در سیستم SI به افتخار ابداعات علمی این دانشمند به نام «پاسکال» نام گرفته‌اند، اما مثلث پاسکال مبدا ابداع شیوه‌های دیگر در راستای نظریه اعداد بوده است. دنباله اعداد مصور، نظریه چوب چوگان و ویژگی هندسی فانگ و سری فیبناچی از جمله آن‌ها است.
با توجه به این‌که بسط دو جمله‌ای پیش از پاسکال توسط خیام انجام گرفته بود و بعدها به دلیل مطالعات پاسکال درباره نظریه به مثلث خیام – پاسکال معروف شده اما آنچه بیش از همه امروزه در محافل علمی نمایان است حذف نام دانشمند ایرانی از این نظریه ریاضی است. به عنوان نمونه در صفحه 46 فصل دوم کتاب ریاضی پایه چهارم مدارس فرانسه نام خیام به عنوان ایده‌پرداز مثلث حذف و فقط به نام پاسکال همراه با عکسی از این ریاضیدان اشاره شده است.
رییس انجمن ریاضی ایران دراین‌باره به ایبنا گفت:رسم غربی‌ها بر این است که همیشه سعی در حذف دانشمندان مسلمان از حوزه‌های علمی دارند، اما دانشمندان مسلمان و ایرانی باید در مجامع علمی جهانی حضور خود را به آن‌ها ثابت کنند.
محمد‌علی دهقان با بیان این‌که «مثلث خیام – پاسکال» واژه‌ای است که غربی‌ها وضع کرده‌اند در حالی‌که مثلث حسابی حاصل تلاش‌های حکیم عمر‌خیام است گفت: در دو صورت می‌توان نام افراد را در یک نظریه به‌کار برد، اول این‌که دو دانشمند همزمان باهم نظریه‌ای را پایه‌گذاری کنند یا این‌که نظریه‌ای توسط شخصی پایه‌گذرای و سپس توسط شخص دیگری کامل شود، در حالی‌که مثلث حسابی را حکیم عمر‌خیام به تنهایی و به‌طور کامل ساخته و پرداخته است.
وی با اشاره به تالیف کتاب «مثلث عددی خیام پاسکال و مثلث‌های شبیه به آن» و استفاده مولفان ایرانی این کتاب از عنوان مثلث خیام پاسکال بیان کرد: انجمن‌های علمی ریاضی در کشورهای دیگر هر ساله در جلسات و نشست‌های خود واژه‌هایی را تصویب می‌کنند که واژه «مثلث خیام – پاسکال» نیز یکی از آن واژه‌ها است و نمی‌توان آن را تغییر داد.
کتاب «مثلث عددی خیام پاسکال و مثلث‌های شبیه به آن» توسط جواد بهبودیان، مرتضی بیات و حسین تیموری به رشته تحریر درآمده و از سوی انتشارات دانشگاه صنعتی شریف به چاپ رسیده است.
چهارشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۲ - ۱۳:۵۷
نظر شما