دکتر جعفر آقایانی چاوشی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بیان کرد: کتاب‌های دانشمندان ایرانی قرن‌های گذشته اساس مقالاتی خواهند بود که به همایش «نقش دانشمندان اسلامی ایرانی در کشف رازهای کره ماه» فرستاده می‌شوند و یکی از اهداف همایش این است که پژوهشگران ایرانی تشویق شوند تا مانند اندیشمندان کشورمان در قرن‌های گذشته، پرده از رازهای جهان هستی بردارند و توانایی‌های خود را بروز دهند.

دبیر علمی این همایش، توجه نکردن به داشته‌های علمی دانشمندان گذشته و احساس خود کم‌بینی نسل جوان و دانشجویان ایرانی را از دلایلی دانست که سبب شده تولید علم در کشور کم شود و افزود: زمانی که بحث کشفیات کره ماه و فرود انسان بر سطح آن به میان می‌آید تمام توجهات به سوی پژوهش‌های دانشمندان غربی جلب می‌شود اما فراموش کرده‌ایم که علم به‌تدریج پیشرفت کرده و دانشمندانی در طول تاریخ درباره موضوعی مانند نجوم کار کرده‌اند که بسیاری از آن‌ها ایرانی و مسلمان هستند.

وی برگزاری همایشی با عنوان «نقش دانشمندان اسلامی ایرانی در کشف رازهای کره ماه» را در راستای تشویق پژوهشگران و دانشمندان ایرانی دانست و اظهار کرد: امسال برای سومین بار است که همایش‌هایی با موضوعات مختلف برگزار می‌کنیم و هدف ما سوق دادن دانشمندان ایرانی به انجام کارهای تحقیقی است. نگاهی به تاریخ به ما یادآوری می‌کند که هزار سال پیش دانشمندان ایرانی کتاب‌ها و مقاله‌های علمی زیادی نوشته‌اند اما بعد از این همه سال  هنوز به مانند قدیم نتوانسته‌ایم در حوزه‌ای مانند نجوم صاحب نظر باشیم.

استاد تاریخ علم و ریاضیات افزود: برخی گمان می‌کنند اگر فقط یک عنوان مقاله بنویسند در برابر فعالیت‌های متعدد دانشمندان غربی اهمیتی ندارد در حالی‌که پژوهش در هر مرحله‌ای باب پژوهش را به روی اندیشمندان دیگر می‌گشاید و سبب پیشرفت‌های بعدی می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف درباره محورهای این همایش که در اسفندماه سال جاری  برگزار می‌شود گفت: برخی از محورهای این همایش حول محور آثار اندیشمندان مسلمان و همچنین دانشمندان معاصر ایرانی می‎چرخد تا بهانه‌ای باشد برای یادآوری فعالیت‌های ارزشمند این افراد و همچنین نگاهی دوباره به کشفیاتی که دانشمندان ایرانی و اسلامی در گذشته و با چشم غیرمسلح انجام داده‌اند.

چاوشی با تاکید بر نقش آثار اندیشمندان ایرانی و اسلامی در همایش «نقش دانشمندان اسلامی ایرانی در کشف رازهای کره ماه» ادامه داد: در دوره اسلامی سالی پیدا نمی‌شود که دانشمندی به نتایج علمی قابل‌توجهی دست نیافته باشد و هدف ما این است که از یافته‌های این اندیشمندان در پیشبرد علم امروز استفاده کنیم. البته یکی دیگر از اهداف ما این است که از اندیشمندان غربی هم بهره بگیریم و مقاله‌های ارایه شده را بر اساس استانداردهای روز مقاله‌نویسی داوری کنیم.

دبیر علمی این همایش از دانشمندان مانند ابوالوفای بوزجانی، ابوریحان بیرونی، حبش حاسب، خواجه نصیر، عبدالرحمان خازنی، شمس‌الدین محمد وابکنوی، شیخ بهایی و محسن هشترودی نام برد و افزود: متاسفانه ما تحقیقات زیادی بر یافته‌های علمی این اندیشمندان انجام نداده‌ایم اما برای مثال در قرن نوزدهم میلادی در آکادمی علوم فرانسه، دانشمندان مطرحی به بحث درباره یافته‌های ابوالوفای بوزجانی، نویسنده کتاب «نجارت» و نظریه بی‌نظمی سوم ماه (واریاسیون) که از سوی وی مطرح شده بود پرداختند و حدود 33 سال تلاش کردند تا نخستین فردی که این نظر را مطرح کرده بود شناسایی کنند.

وی از ابن هیثم به عنوان یکی از منجمان مطرح دیگر نام برد و افزود: نظر وی درباره نور ماه راه‌های جدیدی را به روی علم گشود و وی با آوردن استدلال‌هایی قانع‌کننده فرضیه‌های دانشمندان پیشین درباره سطح کره ماه را تغییر داد.

چاوشی افزود: اغلب موضوعاتی که قرن‌ها پیش از سوی دانشمندان ما مطرح شد امروزه در غرب مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته و آثار زیادی بر اساس آن‌ها منتشر شده‌اند. از سویی برخی پژوهشگران، یافته‌های دانشمندان ایرانی را بسط داده‌اند و آثار جدیدی منتشر کرده‌اند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف اظهار کرد: در کشور دو مجله با عناوین «نجوم» و «آسمان شب» منتشر می‌شد که چاپ عنوان دوم مدتی است متوقف شده و یکی از دلایل آن کم‌‌توجهی به پژوهش و تحقیق در کشور است. بیشتر مقاله‌هایی هم که در این حوزه منتشر می‌شوند ترجمه مقالات غربی هستند و این ضعف‌ها نشان می‌دهند که باید بکوشیم آثار علمی بیشتری را در کشور با چاپ برسانیم.

همایش «نقش دانشمندان اسلامی ایرانی در کشف رازهای کره ماه»، اوایل اسفندماه سال جاری (1391) در مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم (ع) شهرری برگزار می‌شود و اطلاعات تکمیلی آن به زودی اعلام می‌شود.