كتاب «گزيدهاي از ديدگاههاي شهيد بهشتي» نوشته حسن اردشيري لاجيمي، تهيه شده توسط مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما، از سوي موسسه بوستان كتاب تجديد چاپ شد./
از ويژگي انسانهاي بزرگ كه زندگي علمي و عمليشان جنبههاي گسترده دارد، اين است كه دستيابي به شخصيت اينگونه افراد و آگاهي از جنبههاي گوناگون زندگي فكري آنان، كاري دشوار به نظر ميرسد. در چنين شرايطي، هر فرد تنها به اندازه آشنايي خود با چنين افرادي ميتواند از جنبهاي از جنبههاي وجودي آنان آگاهي يابد.
شهيد سيدمحمد حسيني بهشتي از جمله شخصيتهاي كمنظير در دوران معاصر سرزمين ماست كه در برههاي خاص، بيشتر مردم با جنبههاي ويژهاي از وجودش آشنا شدند. شهيد بهشتي در كوران حوادث اول انقلاب، با خلق حماسهاي به يادماندني و فراموش ناشدني، راستقامتانه بر عقيده و انديشه خويش پاي فشرد و جاودانه تاريخ شد.
دريافت واقعي چهره شخصيت وي مستلزم شناخت و آگاهي همهجانبه از شخصيت و اهداف و آرمانهايي است كه او را در جاده پرفراز و نشيب زندگي به حركت درآورد تا به حيات مادي و معنوي پرثمري دست يافت.
فرهنگ اسلامي را بايد از جمله پوياترين فرهنگها دانست كه به واسطه همين ويژگيها توانسته است در دامن خويش، مرداني را بپروراند كه به تنهايي نقطههاي عطفي را در تعالي تمدنها و جوامع به وجود آوردهاند؛ انسانهايي كه هر چند كوتاه زيستهاند، ولي در همه دورانهاي تاريخ، نشاني از آنها ميتوان يافت.
در فرهنگ و تمدن اسلامي و ايران نيز چهرههاي اسطورهاي بسياري به چشم ميخورند؛ چهرههايي كه با وجود همه تاريكيها رخ كردند و چون خورشيدي درخشيدند. آنان مي دانستند كه هر چيزي را نه به «بهانه» كه به «بها» ميدهند. در نتيجه، جلوههاي دروني خويش را نشان دادند و چون «ملتي» ظاهر شدند. البته به دليل همين تجلي گسترده، قدم در وادي مظلوميت و گمنامي نهادند و تا زنده بودند، كمتر شناخته شدند و تنها با عروجشان، عظمت روحي و شخصيتيشان آشكار شد.
يكي از اين چهرهها كه «به تنهايي يك ملت بود» سيدالشهداي انقلاب اسلامي، آيتالله دكتر سيدمحمد حسيني بهشتي است كه سالهاي بسياري از عمر خويش را به تلاش، مبارزه و تحقيق گذراند. او فكري پويا و با ارزش داشت. براي آشنايي بيشتر با انديشه ايشان در زمينههاي معرفتشناسي، انقلاب اسلامي، احزاب، مديريت اقتصاد اسلامي و ارزشها، مطالبي در اين كتاب گردآوري شده اند.
كتاب حاضر در چهار بخش، گزيدهاي از ديدگاههاي شهيد بهشتي را مطرح ميكند. فلسفه، سياست و مديريت، اقتصاد، و ارزشهاي اسلامي، عناوين بخشهاي اين اثرند.
به عنوان نمونه، در بخش چهارم اين كتاب، بحثي درباره «رهبري و ولايت فقيه» از منظر شهيد بهشتي مورد بررسي قرار گرفته است. آيتالله بهشتي در اينباره مينويسد: «اظهار نظر درباره مسائل فتواي ديني مربوط به امور اجتماعي و زندگي اجتماعي امت، تنها مرجع صلاحيتدارش رهبري است. شما در مسائل فردي، آزاد هستيد. ميتوانيد از هر مجتهد عادل برجسته كه به نظر شما بهترين مجتهد است، تقليد كنيد، ولي در مسائل اجتماعي يك مقام فقط در جامعه حق دارد اظهارنظر كند و جامعه ميتواند فقط يك مقام را به رسميت بشناسد، يك مرجع، يك ملجا و اگر آن مراجعي كه در مسائل فردي مقلد اين و آن هستند، فتوايشان در مسائل اجتماعي با اين رهبر مخالفت داشته باشد، شما حق نداريد از فتواي آنها پيروي كنيد.
انقلاب و خط انقلاب را امام و امت با هم مشخص ميكنند. امت همراه با امام و امام نگران امت، امامي كه رهبرياش با توجه هر چه تمامتر به كل اين امت است. رهنمودهايش، با آگاهي هر چه گستردهتر از خواست و بينش و برداشت امت، در ارتباط با اصول عالي اسلام است. شخص امام، جاوداني نيست، ولي نقش امام و نقش امامت بايد در جامعه انقلابي اسلامي ما جاودانه بماند.
ولايت اسلامي و حكومت اسلامي، حكومتي است كه اداره كننده توده و اداره شده يكديگر را دوست دارند. ولايت به معناي "تسلط" با ولايت به معني "محبت" [همراه] با يكديگر است. آن پيوند اداري با اين پيوند قلبي با هم يكي هستند، نه اينكه ارتباط دارند، بلكه يكي هستند و از هم الهام و كمك ميگيرند.
هركسي در اظهار نظرش آزاد است، ولي نظر كسي در جامعه اسلامي و نظام اسلامي به عنوان نظر شاخص و نظر تعيين كننده و تشخيص جهت دهنده شناخته ميشود كه فقيه و مجتهد، عادل، با تقوا، شجاع و صريح و آگاه به زمان باشد.
... اصل ولايت فقيه در اسلام، تعارف نيست، [بلكه] يك اصل بنيادي در نظام اسلامي است.
جامعه ما، اگر بخواهد به راستي اسلامي بماند و اسلام اصيل بر آن حكومت كند، بايد هم رهبري فقاهتي با فقيه باشد و هم رهبري ولايتي؛ يعني بايد نبض حكومت در دست فقيه باشد.
امامت و رهبري در اين انقلاب، شكل اصلي خودش را دارد. گويي امامت و امت با هم فكر ميكنند، با هم احساس ميكنند، با هم سخن ميگويند، با هم حركت ميكنند و با هم عمل ميكنند. [اين] رابطه اصيل و نيرومندي [است] كه ميان توده مردم و ميان متن مردم، به امام و امامت و رهبري از ديرگاه وجود داشته است.
رهبري، راههاي سعادتمند زيستن را ترسيم ميكند و انگيزههاي به راه افتادن در اين راه را در انسان برميانگيزد و اوج ميدهد تا انسانها بدانند راه سعادتمند زيستن چيست و در اين راه حركت كنند.
امام و رهبر در منطق اسلام و قرآن، كسي است كه خودش پيشاپيش جمعيت حركت ميكند.
امام و امامت در نظام مديريت جامعه ما اصل است و همه چيز ديگر بايد در پرتو اين اصل پرشمول در جاي خودش شناخته شود و قرار گيرد.»
چاپ دوم كتاب «گزيدهاي از ديدگاههاي شهيد بهشتي» در شمارگان 800 نسخه، 228 صفحه و بهاي 32000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما