به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، مراسم اختتاميه دومين جشنواره پژوهش‌هاي تجربي ابوريحان بيروني صبح امروز (14 تير) با حضور دكتر محمدحسين يادگاري (رييس جهاد دانشگاهي)، دكتر رسول كياني (رييس مركز افكارسنجي دانشجويان ايران)، دكتر سيد محمدامين قانعي‌راد (رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران) و اعضاي جهاد دانشگاهي و برگزيدگان جشنواره برگزار شد.

در اين مراسم، دكتر سيد محمد امين قانعي‌راد، رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران با تاكيد بر اهميت پژوهش‌هاي تجربي و مطالعات اجتماعي براي برپايي جشنواره ابوريحان بيروني، گفت: ابوريحان بيروني از جمله انديشمندان و دانشمندان بزرگ ايران و بنيانگذار روش‌ تجربي هزار سال پيش محسوب مي‌شود. مجموعه مكتوبات بيروني نشانگر خلاقيت و نوآوري وي و انتخاب نامش بر اين جشنواره، كاري ستودني و شايسته بود.

وي قرون سوم تا پنجم هجري را دوران رنسانس علمي ايران به شمار آورد و گفت: ابوريحان بيروني و دانشمنداني چون ابن سينا، ذكرياي رازي و خوارزمي در دوران خود، مفاهيم تجربي را به صورت علمي و بنيادين مطرح كردند و پس از آن در قرون دوازدهم و سيزدهم هجري شاهد پايه‌گذاري علوم تجربي در غرب هستيم.

قانعي‌راد در ادامه توضيح داد: افرادي چون ابوريحان بيروني و دانشمندان هم‌عصر وي در بستر مناسب اجتماعي، فرهنگي و سياسي ظهور كردند و از قرن ششم به بعد، شاهد افول دانش تجربي و علوم انساني در ايران و رانده شدن دانشمندان به حاشيه‌ ايم.

رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران يادآور شد: بر مبناي مطالب ابوريحان بيروني براي دستيابي مجدد به توسعه علمي، بازنگري تجربي و تحول عظيم در عرصه علم و صنعت، نيازمند فضاي آزادانديشي، شكوفايي خلاقيت‌ و نوآوري در كشوريم.
 
وي با اشاره به وجود تئوري استبداد و تروريسم نظري در مباحث علوم اجتماعي گفت: استبداد نظري عامل دور ماندن افكار از واقعيت‌ها و ايجاد خفقان در جامعه مي‌شود. «سي‌رايت ميلز»، مولف و جامعه‌شناس در يكي از كتاب‌هاي خود مي‌نويسد كه در اين جوامع واقعيت‌ها توان سخن گفتن ندارند و به مفهوم و نظريات جديد توجه‌اي نمي‌شود.
 
قانعي‌راد، موانع فرهنگي چون قوم‌مداري را از جمله عوامل دور ماندن جامعه از واقعيت‌ها به شمار آورد و گفت: ايرانيان باستان معتقد به مركزيت پارس در كره زمين بودند و ساير اقليم‌هاي شش گانه را حول سرزمين پارس مي‌دانستند. اين تعصبات در ديگر ملل دنيا چون هند نيز وجود داشت و به طور مثال در كتاب «صور ابتدايي زندگي ديني» اميل دوركهايم، جامعه‌شناس نيز از تعصبات قبايل سخن به ميان آمده است.

وي با تاكيد بر مبارزه علمي ابوريحان با سلطه گرايي يوناني به ويژه درباره مباحث ارسطو، توضيح داد: بيروني يكي از بهترين منتقدان بحث‌هاي ارسطو محسوب مي‌شود و حتي يكي از آثار خود با نام «رساله الاسئلة و الاجوبة» را در نقد ارسطو و خطاب به ابن سينا نگاشته است. 

قانعي‌راد در ادامه افزود: استاد شهيد مطهري در كتاب «بررسي‌هايي درباره بيروني» مي‌نويسند كه بيروني در مبارزه با ارسطو دل شير داشته، چرا كه ارسطو استاندارد و معيار عقلانيت در آن دوران محسوب مي‌شود، با اين حال به رغم انتقاد بيروني از فيزيك ارسطو، از منطق وي حمايت و پشتيباني مي‌كند.

وي با اشاره به يكي از مطالب ابوريحان بيروني، درباره نويسندگي منصفانه اظهار كرد: وي در نگارش كتاب خود درباره سرزمين هند بدون حب و بغض و با استناد به آيات قرآن كريم، واقعيت‌هاي اين جامعه را بيان كرد.

سپس حجت‌الاسلام رضا گندمكار، مشاور عالي مركز افكارسنجي دانشجويان ايران (ايسپا) و استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تعابير برخي نويسندگان درباره پايان عصر اطلاعات و آغاز قرن مفهومي، گفت: اسلام در اين دوران بي‌رقيب مانده چراكه امروز، پارادايم‌هاي قالب جهان معرفت در برابر نظريات و كارآمدي دين اسلام بي پاسخ باقي مانده‌اند.

وي درباره بحث اصالت ماده و ذهن در فلسفه گفت: به عقيده برخي اصالت با ماده و برخي ديگر با ذهن است، اما قرآن كريم چيستي علم را مد نظر قرار داده و علم را معادل تئوري، نگاه فلسفي، هرمنوتيك و فلسفه نمي‌داند، بلكه حقيقت علم را نور الهي و وجود اهل بيت (ع) را نيز نور تعبير كرده است.

گندمكار توضيح داد: مسلمانان بايد نسبت به قرآن و معارف اهل بيت (ع) خود متعصب مستدل باشند و تعصب خود را براساس تبيين معارف اهل بيت (ع) كسب كنند.

همچنين عزت‌الله پوريان، دبير دومين جشنواره پژوهش‌هاي تجربي ابوريحان عنوان كرد: آنچه امروز به عنوان دستاورد جشنواره ابوريحان حاصل شده، نتيجه تلاش و همفكري دانشجويان و استادان در چارچوب جهاد دانشگاهي بوده است. 

وي توضيح داد: همزمان با اتمام اين دوره از جشنواره دو سالانه، فراخوان دوره سوم جشنواره براي علاقه‌مندان ارايه خواهد شد.

در پايان اين مراسم از برگزيدگان جشنواره تقدير شد.