دکتر سید صادق سجادی، تاریخ‌نگار، پژوهشگر و سندپژوه به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب «ایرانیان و فرهنگ و ادبیات عربی» تالیف عنایت‌الله فاتحی‌نژاد‌ که فرهنگ معاصر چاپ کرده، کتاب بسیار خوبی برای مطالعه است. نویسنده در این کتاب به تحلیل و بررسی روابط کهن ایرانیان و عرب‌ها، قبل و بعد از اسلام پرداخته و تاثیر فرهنگ و تمدن ایران در تحولات ادبی و ارتقای سطح فرهنگی عرب‌ها و نیز نقش نویسندگان و شاعران و راویان ایرانی یا ایرانی تبار در رشد و شکوفایی شعر و ادب عربی از آغاز تا عصر انحطاط را بررسی کرده است.

او افزود: از این دیدگاه که مولف به موضوع رابطه تاریخی ایران و اعراب نگاه کرده تا کنون کسی چنین کاری نکرده است. مولف قبلا در «تاریخ جامع ایران» در مقاله‌ای به این موضوع پرداخته بود. حالا در کتاب «ایرانیان و فرهنگ و ادبیات عربی» موضوع را بسط داده و منابع جدیدی را بررسی کرده است.

این تاریخ‌نگار عنوان کرد: کتاب از این لحظ اهمیت دارد که از زاویه دیگری به موضوع نگاه کرده است. در واقع تصور عموم مردم ما حتی در میان اهل فرهنگ و دانشگاهیان بر این است که اعراب در دوره فتوحات با ایران و فرهنگ ایرانی آشنا شدند. در حالی که اصلا این‌طور نیست و سابقه حضور اعراب در ایران به دوره هخامنشیان می‌رسد و قسمت‌های جنوب ایران همیشه عرب‌نشین بوده است.

صادق سجادی گفت: چون در خلیج‌فارس یا دریای پارس به تعبیر قدیم، ما با اعراب همسایه بودیم و با هم معاشرت داشتیم ، لذا ارتباط وسیعی برقرار بود. برخی از قبایل عربی اطراف خلیج فارس به خوزستان، فارس تا بالای بوشهر و قسمت‌هایی از سیستان قدیم مهاجرت کردند و این مناطق ایران عرب‌نشین شد. در واقع اعراب به سواحل جنوبی ایران آمدند به طوری که تا عراق پراکنده شدند. بنابراین رابطه ایران و اعراب ربطی به عصر اسلام ندارد و خیلی قدیمی‌تر است.

او ادامه داد: عنایت‌الله فاتحی‌نژاد در کتاب «ایرانیان و فرهنگ و ادبیات عربی» به سابقه دوستی اعراب و ایرانیان پرداخته و هم ارتباط ایرانیان با فرهنگ و زبان اعراب پیش از اسلام را بررسی کرده است، مثلا می‌دانیم در دربار پادشاهان ساسانی شاعران عرب و عربی‌سرا رفت و آمد می‌کردند. شعر می‌خواندند و صله می‌گرفتند.

این سندپژوه عنوان کرد: این ارتباط کاملا وجود داشته و دولت دست‌نشانده حیره در دوره ساسانیان یکی از مهم‌ترین محل‌های تربیت شاهزادگان ایرانی بوده است. در آنجا شاهزادگان اسب‌سواری و تیراندازی یاد می‌گرفتند. لذا مولف تمام اطلاعات مربوط به ارتباط ایرانیان و اعراب پیش از ورود اسلام را جمع کرده است و فردی که کتاب را می‌خواند به سابقه دیرینه ایرانیان و اعراب از لحاظ سیاسی و فرهنگی پی می‌برد و درمی‌یابد که این‌طور نیست که رابطه ایرانیان با اعراب منحصر به دوره اسلامی باشد که این نکته خیلی مهمی است.
   
صادق سجادی گفت: در زمان پیامبر هم کسانی در مکه بودند که داستان رستم و سهراب می‌دانستند و می‌گفتند. دو تن از پزشکان عرب پیش از اسلام مقارن زمان پیامبر در جندی‌شاپور درس خوانده بودند. به هر حال برخی از مطالب کتاب قبلا در منابع دیگر گفته شده اما به این شکل که به صورت یکجا با این نگاه و یک دیدگاه کلی و جامع ارائه شود، تقریبا وجود نداشت و فاتحی‌نژاد برای نخستین بار این کار را در کتاب «ایرانیان و فرهنگ و ادبیات عربی» انجام داده است.