به گزارش خبرگزرای کتاب ایران‌(ایبنا)، همه ارکان کشور، از‌جمله حوزه فرهنگ، سال 1400 را متاثر از دو موضوع آغاز کردند؛ فضای انتخابات ریاست جمهوری و تداوم آسیب‌‌های اقتصادی شیوع ویروس کرونا بر کسب‌و‌کار‌‌ها.

فعالان حوزه نشر، سال 1400 را با کوله‌بار سنگین تجربه یک‌سال کسب‌و‌کار بیمار و گرفتار ویروس کرونا سپری کردند. این تجربه هرچند زمینه‌ساز توجه به یکسری فرصت‌سازی‌ها شد اما این صنعتِ خسته از تعطیلی‌های مکرر، آسیب‌پذیر‌‌تر به نظر می‌رسید. کتاب‌فروشان و دیگر حلقه‌‌های این صنعت بعد از یک‌سال کسب‌و‌کار با قوانینی که کرونا برایشان تعیین کرده بود، اندک اندک به این باور ‌رسیدند، باید همزیستی با این ویروس چموش را با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی سرلوحه کار خود قرار دهند تا توان ادامه حیات داشته باشند.

با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و آغاز به کار دولت سیزدهم که رویکرد اصلی خود را ایجاد تحول و مردمی بودن، ترسیم کرده، به‌نظر می‌رسد باید شاهد برنامه‌ها و چشم‌‌انداز‌هایی جدید در عرصه فرهنگ به‌ویژه کتاب باشیم. 



آغاز و پایان بهار 1400؛ تعطیلی گسترده کتاب‌فروشی‌ها و بهارانه کتاب
کتاب‌فروشان که بعد از تعطیلات نوروز 1400 به‌دلیل اوج‌گیری موج چهارم ویروس کرونا، فصل جدید کسب و کار را با تعطیلی گسترده آغاز کردند، 17 خرداد‌‌ماه، «بهارانه کتاب» یعنی هفدهمین دوره طرح‌های فصلی را جشن گرفتند. در این دوره هفت روزه، با مشارکت 921 کتاب‌فروشی از سراسر کشور در مجموع 561 هزار و 893 نسخه کتاب به ارزش ۲۲۰میلیارد و ۸۳۶ میلیون و ۵۴۳ هزار و ۵۴۹ ریال کتاب فروخته شد. این میزان فروش به معنای ثبت رشد 80 درصدی در مقایسه با دوره هجدهم است.


 



ثبت روز قصه و قصه‌گویی در تقویم ملی  
اول خرداد‌‌ماه شورای فرهنگ عمومی از یک مصوبه کتاب‌محور خبر داد. این شورا پیشنهاد  تعیین سی‌‌ام آذر‌ماه به‌عنوان «روز قصه و قصه‌گویی» که از سوی مدیر‌عامل پیشین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان به شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده بود را تصویب کرد.


پاسداشت و هدایت هدفمند میراث معنوی یلدا و سنت ارزشمند قصه و قصه‌گویی از اهداف اصلی این مصوبه بیان شده است.
 
معرفی کابینه دولت سیزدهم؛ محمد‌مهدی اسماعیلی وزیر پیشنهادی رئیسی        
20 مرداد‌ماه؛ کمتر از دو ماه از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری و معرفی آیت‌الله سید‌ابراهیم رئیسی به‌عنوان  سیزدهمین رئیس جمهور منتخب مردم، فهرست کابینه پیشنهادی وی منتشر شد. براساس این فهرست، محمد‌مهدی اسماعیلی به‌عنوان وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.
   


محمدمهدی اسماعیلی که از چهره‌های شناخته شده و فعالان فرهنگی، رسانه‌ای و سیاسی و از چهره‌های فرهنگی و علمی جبهه انقلاب است، سال ۱۳۵۴ در کبودرآهنگ همدان به دنیا آمد. وی از طلاب دانش‌آموخته مدرسه عالی شهید مطهری، دارای مدرک دکترای علوم سیاسی از پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و همچنین مدیر گروه «جامعه‌شناسی سیاسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی» دانشگاه تهران است.



روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با انتشار فهرست کلان‌برنامه‌های اسماعیلی به‌عنوان وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم برای تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به نقل از وی اعلام کرد؛ «دولت سیزدهم دولتی فرهنگی خواهد بود.»

در این کلان‌برنامه بخش قابل‌توجهی به مباحث کتاب‌محور اختصاص دارد.

بعد از موافقت اعضای کمیسیون فرهنگی اجتماعی مجلس شورای اسلامی با کلان برنامه‌های اسماعیلی، وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دوم شهریور‌ماه در صحن علنی مجلس حاضر و از برنامه‌های خود دفاع کرد. در این سخنرانی وی، رفع مشکلات معیشتی اصحاب فرهنگ را نخستین برنامه خود بعد از کسب رای اعتماد اعلام کرد و درباره نقش دولت در امور فرهنگی، انفعال دولت در امور فرهنگی را رد و در عین حال تاکید کرد از ظرفیت صنوف بهره‌ خواهد بُرد.

رای اعتماد نمایندگان مردم به محمد‌مهدی اسماعیلی و صدور حکم وزیر
محمد‌مهدی اسماعیلی، چهارشنبه سوم شهریور‌ماه 1400، با 181 رای موافق، 77رای مخالف و 28 رای ممتنع، سکان مدیریت و هدایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در اختیار گرفت.


هفتم شهریور‌ماه، رئیس قوه مجریه، براساس اصول هشتاد‌و‌هفتم و یکصد‌و‌سی و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با توجه به رای اعتماد نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی محمد‌مهدی اسماعیلی را به سِمت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب کرد.
 
انتصاب‌ها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، 28 شهریور‌ماه، یاسر احمد‌وند را به‌عنوان معاون امور فرهنگی خود منصوب کرد. وی  بعد از دریافت حکم از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «انقلاب اسلامی انقلاب کلمه و زبان بود و امید است جایگاه واقعی کلمه و زبان که مهم‌ترین نمود امتداد فرهنگی ایران اسلامی است، در دولت فعلی در جایگاه شایسته‌ای قرار بگیرد. تلاش می‌کنیم اقتصاد فرهنگ را پویاتر کنیم تا خدمات فرهنگی به جامعه فرهنگی به صورت مستمر ارائه شود.»


از‌جمله دیگر انتصابات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح زیر است؛

محمد‌مهدی اسماعیلی، به پیشنهاد یاسراحمد‌وند محمد الهیاری فومنی را به‌عنوان مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی منصوب کرد.  

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین  محمدعلی مرادیان را به‌عنوان مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی این وزارتخانه منصوب کرد.

علی‌اکبر ابراهیمی، نیز با حکم محمد‌مهدی اسماعیلی، به‌عنوان مدیرکل سکان‌ دفتر امور چاپ و نشر  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در اختیار گرفت.

سیدمجید پوراحمدی، نیز با حکم  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان مدیرعامل صندوق اعتباری هنر منصوب شد.

سکان دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌‌های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به اسماعیل جانعلی‌پور سپرده شد.

انتصاب مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران؛
علی رمضانی، با حکم معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پنج آبان‌ماه به‌عنوان مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران منصوب شد. علاوه‌براین  اعضای هیات امنای خانه کتاب و ادبیات ایران 21 آذر‌ماه با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شدند. هیات امنای خانه کتاب و ادبیات ایران متشکل از یاسر احمد‌وند، علی رمضانی، علی‌اکبر اشعری، عادل پیغامی، محسن پرویز، علی محمد‌مودب، سید‌محمود اسلامی، محسن مومنی شریف، مریم جدلی، محمد‌رضا محمد‌خانی و محسن پرویز است.
  

در آخرین روز‌های سال نیز حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود دیانی، به‌عنوان معاون شعر و ادبیات داستانی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران از علی رمضانی، مدیر‌عامل یان موسسه حکم گرفت.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی به کتابخانه ملی رفت
از دیگر انتصابات حوزه کتابِ سال 1400، صدور حکم برا علیرضا مختار‌پور بود. وی با حکم  آیت‌الله  سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، چهار سال به‌عنوان رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی منصوب شد.    
 
بازار کتاب داغ می‌شود؛ برگزاری تابستانه کتاب 1400
با برگزاری هجدهمین دوره طرح‌های فصلی یا همان «تابستانه کتاب 1400» از 9 تا 15 مرداد‌ماه، 974 کتاب‌فروشی از سراسر کشور موفق به فروش ۴۱۷ هزار و ۷۳۶ نسخه کتاب به ارزش بیش از ۲۴ میلیارد تومان شدند. با ثبت این آمار‌ها رکورد‌های جدید به ثبت رسید.


این دوره از طرح‌‌های حمایتی از نظر تخصیص یارانه نیز قابل توجه بود؛ افزایش سقف خرید کتاب تا 50 درصد، یعنی از 200 به 300 هزار تومان در مقایسه با دوره قبل، بنابراین یارانه کلی طرح نیز در مجموع به 6 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد.

پاییزه کتاب 1400؛ برگزاری نخستین طرح حمایت از کتاب‌فروشی‌ها در دولت سیزدهم
علی رمضانی، مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، 29 آبان‌ماه از برگزاری نخستین طرح فصلی کتاب در دولت جدید، خبر داد. این طرح نخستین طرح حمایتی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت جدید و نوزدهمین دوره از مجموعه این طرح محسوب می‌شود. مهم‌ترین تفاوت این طرح با ادوار گذشته، رویکرد عدالت‌ فرهنگی بود که با مشارکت قابل‌توجه و بی‌سابقه کتاب‌فروشی‌ها همراه شد.

۹۸۰ کتابفروش از سراسر ایران مشارکت داشتند. از دیگر رویکرد‌های این طرح، تعیین دو بازه زمانی بود؛  کتاب‌فروشی‌های مناطق کمتر برخوردار 10 روز میزان پاییزه کتاب بودند در‌حالی که در دیگر مناطق کشور این طرح چهار روز برگزار شد. با پایان این دوره از طرح‌های حمایتی 425 هزار نسخه کتاب به ارزش 28 میلیارد تومان فروخته شد.

بیست‌و‌نهمین دوره هفته کتاب؛ «جای خالی را با کتاب خوب پرکنیم»
این دوره از هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با دبیری علی رمضانی، مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در سراسر کشور برگزار شد. با مشارکت ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استان‌ها، دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف با برگزاری بیش از1000 برنامه در سراسر کشور برگزار شد.


ویژه برنامه این رویداد، رونمایی از تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب «تنها گریه کن» بود. این برنامه 30 آبان‌ماه  به‌طور برخط و همزمان در سراسر کشور برگزار شد.

ویژه‌های «هفته کتاب بیست‌و‌نهم»
یکی از مشارکت‌های قابل توجه در برگزاری هفته کتاب سال 1400،  برنامه‌ریزی مدیریت شهری در گرامی‌داشت این رویداد بود. سازمان‌زیباسازی شهرداری تهران با برگزاری پویش «کتاب خوب بخوانیم» با نصب 500 سازه  شامل عرشه، بیلبورد، استرابورد، پرتابل و های‌بورد که چهره تعدادی از نویسندگان ایرانی را در معرض دید شهروندان تهران قرار می‌دادند، در رویداد هفته کتاب مشارکت کرد.

همراهی سازمان زیباسازی با مجری هفته کتاب، تقدیر و تشکر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون امور فرهنگی این وزارتخانه را به همراه داشت.  
 
دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران
 با اعلام رسمی زمان برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن‌ماه از سوی یاسر احمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برنامه‌ریزی ناشران برای حضور در این دور‌همی‌ مجازی، شدت گرفت.

دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، 2100 ناشر داخلی و خارجی حضور داشتند؛ سامانه نمایشگاه تا هشت روز در دسترس مخاطبان قرار گرفت تا از بین بیش از200 هزار عنوان کتاب دست به انتخاب بزنند. سه بازوی اجرایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و بانک صادرات، بودند.

رمضانی، رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بعد از پایان این برنامه کتاب‌محور که به وسعت‌ ایران گسترده بود؛ از سهم 57.51 درصدی کتاب‌های تالیفی در آمار فروش دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران خبر داد و در مقایسه میزان سفارش‌ها و تعداد نسخه‌های فروش رفته این رویداد با دوره قبل به افزایش 33 درصدی مبلغ فروش و کاهش 2.4 درصدی نسخه کتاب فروش‌رفته اشاره کرد.  

مدیر فعالیت‌های فرهنگی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز اعلام کرد: در دومین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای اجرای بیش از 100 برنامه ملی و برگزاری 13 نشست بین‌المللی برنامه‌ریزی شده است. استقبال قابل توجه مردم از دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران موجب شد، با نظر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سامانه فروش یک روز بیشتر در دسترس کتاب‌دوستان قرار داشته باشد.

سال 1400و آغاز برنامه‌ریزی برای بزرگترین رویداد فرهنگی کشور
با جریان قابل توجه واکسیناسیون مردم علیه کرونا، رایزنی‌ها برای برگزاری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از سوی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با قوت بیشتر ادامه پیدا کرد.

بنابر حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمد‌وند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان رئیس سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منصوب شد. احمد‌‌وند نیز در آخرین روز‌های سال 1400،  علی رمضانی را به‌عنوان قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تعیین کرد؛ علاوه‌براین روسای کمیته‌های نمایشگاه به این شرح انتخاب شدند؛ محمد الهیاری، مدیرکمیته ناشران داخلی، اسماعیل جانعلی‌پور، مدیر کمیته ناشران خارجی، محمد‌علی مرادیان، مشاور رئیس و مسئول شورای نظارت و ارزیابی، حسین صفری، مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی، محمد خلج، مدیر کمیته اداری و مالی و علیرضا اسماعیلی، مسئول هیات رسیدگی به تخلفات.  
  
ستاد اجرایی سی‌وسومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی امام خمینی‌(ره) نیز مستقر شد و فعالیت خود را آغاز کرد.

ابلاغ مصوبه انتخاب اعضای هیات نظارت بر ضوابط نشر
سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی (25اسفند‌ماه)  مصوبه «انتخاب اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر کتاب» را برای اجرا ابلاغ کرد. براساس این ابلاغ و به موجب ماده 5 مصوبه اصلاحی اهداف، سیاست‎ها و ضوابط نشر کتاب (مصوب جلسه 660 مورخ 1389/01/24 شورای عالی انقلاب فرهنگی) علیرضا مختارپور، عماد افروغ، سیدمهدی‌خاموشی، علی اکبر اشعری و علی شجاعی صائین به عنوان اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر کتاب، انتخاب شدند.  
 


پایتخت کتاب ایران؛ فال هفتم به نام سنندج ورق خورد
با برگزاری آئین معرفی پایتخت کتاب ایران با رای کارشناسان شهر سنندج به‌عنوان هفتمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شد. این آئین با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و جمعی از فعالن حوزه کتاب 6 دی‌ماه برگزار شد.
 


برگزاری آخرین جایزه کتاب سال قرن
 آیین پایانی سی‌ونهمین جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، سه‌شنبه‌(24اسفندماه) با حضور سید‌ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در تالار وحدت برگزار شد. در این آئین  17 برگزیده جوایز و لوح تقدیر خود را از دستان رئیس جمهور دریافت کردند.