رضا ماحوزی دانشیار فلسفه مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره آینده کتاب در ایران و مجازی شدن آن گفت: تجربه شرکت برخی از ناشران به صورت مجازی و فروششان از این طریق که با زحمت بسیار کمتری همراه بود باعث شده که ما زمینه‌ای داشته باشیم که تا چند سال آینده وزن فروش مجازی از فروش فیزیکی در نمایشگاه بیشتر باشد. این زمینه تا جایی است که حتی تا سال‌های آینده فروش مجازی می‌تواند جایگزین فروش فیزیکی شود.
 
وی ادامه داد: برخی از ناشران بزرگ اگرچه شرکت نکرده‌اند اما از طریق فروش مجازی به کار خودشان ادامه داده‌اند. حتی در واگذاری بن‌ها نیز این نکته آمده است که فروش تنها از طریق مجازی انجام می‌شود. این می‌تواند یک هدف‌گذاری تعیین‌شده باشد که ناشران و مخاطبان را به سمت بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت‌های مجازی سوق داد. به نحوی که فروش مجازی رسمیت خودش را پیدا کند.
 
ماحوزی گفت: در حال حاضر موارد متعددی را باید در نسبت با یکدیگر قرار داد. الان ناشران اقدام به فروش می‌کنند در عین حال سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها هم هستند. باید نسبتی بین این‌ها وجود داشته باشد. با توجه به استقبال جهانی از این پدیده و رشدی که ناشران دارند در این عرصه به نمایش می‌گذارند فکر می‌کنم در آینده نه‌چندان دور قالب خواندن عوض خواهد شد. وقتی قالب خواندن عوض شود همبسته‌های خواندن مانند تولیدکننده کتاب و کتابخانه ناشر و عرضه‌کننده و همه این‌ها هم متناسب با آن خودشان را عوض خواهند کرد.
 
وی ادامه داد: شبکه‌های رایجی مثل شبکه‌های تحلیل دیتای بزرگ و سایر ظرفیت‌ها باید در کنار یکدیگر دیده شوند. وقتی خواننده و نویسنده ببیند که از طریق این روش‌های نوین بهتر می‌تواند ادامه دهد متناسب با آن کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها و سایر شبکه‌ها نیز خود را سازگار می‌کنند.
 
ماحوزی بیان کرد: در ایران این موضوع شروع شده هرچند در قدم‌های اول هستیم و نسبت به کشورهای دیگر در این موضوع عقب هستیم. اگر سیاست‌ها کمی تعدیل شود و وضعیت اینترنت و پیوستن ما به شبکه‌های خارجی تسهیل شود فکر می‌کنم در یک برنامه 10 ساله می‌توانیم به جایگاه خوبی دست پیدا کنیم و با کشورهایی که در این موضوع پیشتاز هستند همساز شویم.
 
وی عنوان کرد: در ایران چند شرکت هستند که کتاب‌های دیجیتال تهیه می‌کنند. در این کتاب‌ها می‌توانید بخش‌هایی را کامنت بگذارید و ذخیره کنید و بر اساس علاقه‌بندی صفحات خاصی را انتخاب کنید. حتی هوش مصنوعی می‌تواند ذهنیت شما را تحلیل کند. متأسفانه هنوز در ایران قالب کلاسیک وجود دارد اگرچه ارزشمند است اما با توجه به پیشرفت‌ها چیز خاصی نیست. لزومی ندارد نرم‌افزارها را خودمان بسازیم می‌توانیم از شرکت‌های دیگر بخواهیم که متناسب با خواست ما عرضه کنند. هرچند این شرایط در بستری شکل می‌گیرد که امکاناتی فراهم باشد. وزارت اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم و کتابخانه ملی و ... باید در یک برنامه هماهنگ کلیت این برنامه را پیاده کنند.
 
ماحوزی درباره شعار آینده خواندنی است بیان کرد: آینده همیشه خواندنی بوده است. ما معمولا دانش را در تمام ادوار گذشته برای حل مسایل حال در خدمت گرفته‌ایم. نزدیک به چهار دهه است که موضوع آینده تبدیل به حوزه مطالعاتی شده است. مراکز آینده‌پژوهشی مراکز آینده‌نگری در تمام دنیا مشغول به کار هستند. خواندنی بودن آینده شاید برای ما یک شعار باشد اما برای کشورهای توسعه‌یافته دیگر یک شعار نیست بلکه یک واقعیت است. آن‌ها مشغول زیستن در آینده هستند. به نوعی که حال آن‌ها با آینده آن‌ها بلافاصله است و در یک پیوستگی تمام قرار دارد.
 
وی گفت: ما در ایران هنوز تکلیفمان با گذشته روشن نیست و همین باعث شده درک آینده برای ما کمی دشوار باشد. ما چندین گرایش در حوزه گذشته داریم. گذشته ستیز داریم گذشته پرست داریم و بی‌تفاوت نسبت به گذشته هم داریم. بسته به اینکه در کدام حوزه باشیم این جریان‌ها خودشان را تبدیل به هژمونی قدرت می‌کنند. متأسفانه با یکدیگر گفتگو نداریم و همین عدم گفتگو باعث شده دچار بلاتکلیفی باشیم. کسی که منتقد گذشته است با کسی که چراغ‌هایی در گذشته می‌بیند باید با یکدیگر گفتگو کنند. در گفتگو کردن زوایایی روشن می‌شود که ماحصلش به بهسازی روابط حال کمک می‌کند.
 
ماحوزی بیان کرد: کار نمایشگاه کتاب تا حد زیادی همین هست و طیف‌های متعددی را دور هم جمع می‌کند و من مخاطب می‌توانم گذشته‌پرست‌ها و گذشته‌ستیزها را در یک جا کنار یکدیگر ببینم و با آن‌ها گفتگو کنم ولی دریغ اینجاست که خود آن دو طرف با یکدیگر گفتگو نمی‌کنند.

به گزارش ایبنا، نمایشگاه کتاب 1402 تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی‌(ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir ادامه دارد.