چهارشنبه ۲۸ مهر ۱۳۸۹ - ۱۲:۴۹
ترجمه‌ و تحليلي امروزي از كتاب دانشمند قرن چهارم هجري

استاد تاريخ علم و فلسفه رياضيات دانشگاه صنعتي شريف، ترجمه‌ فارسي «كتاب النجارة» اثر ابوالوفاي بوزجاني، رياضي‌دان معروف قرن چهارم هجري را در نوبت انتشار دارد. اين كتاب در شمار نخستين آثاري است كه به دستور بهاءالدوله ديلمي براي آموزش‌هاي علمي معماري و شهرسازي نوين به رشته تحرير درآمد.\

دكتر جعفر آقاياني‌چاوشي، نويسنده و پژوهشگر آثار كهن فارسي، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اظهار داشت: پايان‌نامه مقطع دكتراي من در فرانسه در سه بخش هندسه عملي، نجوم و حساب تنظيم شده بود و حجمي بالغ بر 1000 صفحه را به خودش اختصاص مي‌داد. اين اثر، بخش هندسه آن است كه در حدود 400 صفحه به چاپ مي‌رسد.

وي كتاب النجارة را اثري از ابوالوفاي بوزجاني، رياضي‌دان معروف ايراني خواند كه در آن زمان به دستور پادشاه آل بويه(بهاءالدوله ديلمي) تاليف شد و گفت: در آن دوره كه كشور ايران از نظر پيشرفت و ثبات سياسي در اوج به سر مي‌برد، اين حاكم ديلمي از اين دانشمند رياضي خواست براي پايه‌گذاري شهرسازي نوين كتابي براي معماران، نجاران و افرادي كه به ساختمان‌سازي مشغولند يا به نحوي با هندسه سر و كار دارند، تدوين كند. ابوالوفاي بوزجاني كه از دانشمندان دربار آن دوره بود نيز اين اثر را به زبان عربي پديد آورد كه در نوع خود شاهكاري به شمار مي‌آيد.

استاد دانشگاه صنعتي شريف يكي از دلايل شهرت اين اثر را نگارش سه شرح كهن بر آن دانست و توضيح داد: از اين ميان دو شرح به زبان عربي و يك شرح به زبان فارسي است‌. يكي از شرح‌ها را «ملامحمدباقر يزدي» در عهد صفويه نوشت و «ابن يونس موصلي» شرح ديگر را به رشته تحرير در آورد. همچنين رياضي‌دان ديگري نيز با نام «قوندجاني» شرح نهايي را نوشت.

دكتر آقاياني‌چاوشي با اشاره به اين كه دو ترجمه نيز از اين كتاب تدوين شده است، يكي از آنها را متعلق به مترجمي ناشناس در گذشته خواند و ترجمه بعدي را به رياضي‌داني در قرن نهم هجري با نام «ابو اسحاق كوبناني» منتسب دانست و گفت: در برگردان اين اثر با تحليلي زبان‌شناسي و رياضي، معادل‌ مفاهيم اين كتاب را در دو بُعد تحليل كردم و توضيح دادم كه اصل آن بر پايه ترجمه نخستين مترجم ناشناس اثر استوار بود و از ترجمه دوم نيز كمك گرفتم.

نويسنده كتاب «شيميدانان نامي اسلام» افزود: اين كتاب را به زبان فرانسوي نيز ترجمه كردم و شرح مفصلي بر آن نوشتم كه قرار است طي چند ماه آينده از سوي موسسه ميراث مكتوب و انجمن ايران و فرانسه به چاپ رسد.

اين پژوهشگر كه مقاطعي از تحصيلات خود را در كشور فرانسه سپري كرده است، چهار استاد رياضي‌دان، زيان‌شناس، متخصص علم تاريخ يونان باستان و اسلام را از جمله استادان راهنماي اين پايان‌نامه نام برد كه هريك از ابعاد تخصصي فعاليت‌هاي خودشان، آن را مورد تفحص و تاييد قرار دادند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

پربازدیدترین

اخبار مرتبط

تازه‌ها

پربازدیدها