به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از گاردین، در سالهای پیش و همزمان با همهگیری کرونا، غیرداستانی در اوج بود. خوانندگان برای فهم سیاست، نابرابری و بحران اقلیمی به کتابهایی روی میآوردند که وعده تبیین و آگاهی میدادند. اما امروز نشانهها چیز دیگری میگویند: طبق دادههای موسسه کتاب نیلسن فروش کتابهای غیرداستانی یا همان مستند در یک سال گذشته بیش از ۸ درصد کاهش یافته؛ افتی شدیدتر از رمان.
نویسندگان و ناشران از بازاری میگویند که بهشدت ریسکگریز شده است. بسیاری از طرحهای غیرداستانی رد میشوند، مگر آنکه «قابلیت هالیوودی» داشته باشند. در عین حال، بخش بزرگی از آثار تازه بهجای ایدههای تازه، بر تعداد دنبالکنندهها تکیه دارند؛ کتابهایی که بیش از آنکه ضروری باشند، شبیه امتداد شبکههای اجتماعیاند.
یکی از دلایل اصلی این عقبنشینی، خستگی خوانندگان است. جهان مملو از خبرهای تیره است و مخاطبان بهجای توضیح، به دنبال فرارند؛ گرایشی که رشد ژانرهایی مانند رمانتزی و همچنین کتابهای خودیاری را توضیح میدهد. علاقه موجوار به کتابهای عدالت اجتماعی که پس از ۲۰۲۰ اوج گرفت، بهتدریج فروکش کرده و نتوانسته ساختار نشر را بهطور پایدار متحول کند.
همزمان، غیرداستانی با رقبایی قدرتمند روبهروست: پادکستها، ویدیو-مقالهها و محتوای صوتی رایگان که همان دانش را سریعتر و ارزانتر عرضه میکنند. با این حال، این به معنای مرگ کتاب نیست؛ فروش کتابهای صوتی غیرداستانی رشد چشمگیری داشته و برای برخی نویسندگان حتی از نسخه چاپی پیشی گرفته است.
در نهایت، آنچه در خطر است نه فقط فروش، بلکه جایگاه غیرداستانی بلند و دقیق در فرهنگ عمومی است. در دورانی که فشارهای سیاسی و محدودیتهای آموزشی رو به افزایشاند، کتابهایی که به فهم عمیق جهان کمک میکنند بیش از همیشه ضروریاند؛ حتی اگر بازار، فعلاً پشت به آنها کرده باشد.
نظر شما