سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سایه برین: شعر کودک و نوجوان در سال‌های اخیر با پرسش‌های تازه‌ای درباره جایگاه و میزان نفوذش در میان نسل امروز روبه‌رو شده است. گسترش سرگرمی‌های دیجیتال، تغییر سبک زندگی و دگرگونی ذائقه فرهنگی کودکان و نوجوانان، شاعران این حوزه را با چالش‌هایی جدی مواجه کرده است. با این حال، بسیاری از شاعران معتقدند که شعر کودک نه‌تنها ظرفیت‌های خود را از دست نداده، بلکه نیازمند نگاهی تازه، شناخت دقیق‌تر از مخاطب و افزایش سواد ادبی و عمومی تولیدکنندگان محتواست. در همین چارچوب، خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در پرونده بررسی وضعیت شعر کودک و نوجوان با طیبه شامانی، شاعر این حوزه، گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه با هم می‌خوانیم:

سرگرمی‌های دیجیتال رقیب کتاب شده‌اند

طیبه شامانی در پاسخ به پرسشی درباره افت محبوبیت شعر کودک در سال‌های اخیر گفت: اینکه چرا شعر کودک و نوجوان نتوانسته محبوبیت گذشته را حفظ کند، واقعاً نیاز به آمار دارد تا ببینیم آیا واقعاً همین‌طور است یا نه.

وی افزود: در گذشته سرگرمی‌ها کمتر بود؛ سرگرمی‌های تصویری، فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری وجود نداشت و کتاب یکی از معدود سرگرمی‌ها بود. پس مقایسه امروز با دیروز ساده نیست.

این شاعر با تأکید بر اینکه افتی در محتوا رخ نداده، گفت: نمی‌توانیم بگوییم از نظر محتوا دچار افت شده‌ایم، چون ما اساتیدی داریم که در گذشته نبودند و چراغ راه ما شدند. آنها دست ما را گرفتند و شیوه‌نامه‌ای به ما دادند که مسیر درست چیست و زبان شعر چگونه باید باشد.

شامانی با اشاره به نقش استادان شعر کودک افزود: ما از اساتیدمان خوش‌شانس‌تریم چون آنها را داریم؛ مثل مصطفی رحماندوست، افسانه شعبان‌نژاد و ناصر کشاورز که پابه‌پای ما در همه مراحل نوشتن کمک کردند. شعر خوب همیشه راه خودش را پیدا می‌کند.

وی درباره اهمیت سواد ادبی و شناخت جهان مخاطب نیز گفت: چند سال پیش که می‌خواستم جدی‌تر کار کنم، رفتم روانشناسی خواندم، چون جهان‌بینی کودک امروز با گذشته خیلی فرق دارد. کودک امروز باسوادتر است، نوجوان امروز با موسیقی دنیا کاملاً آشناست، فیلم‌های برتر را می‌بیند، نمایشگاه نقاشی می‌رود و ما باید به چنین نوجوانی برسیم. کارمان سخت‌تر است و باید سوادمان را زیاد کنیم.

این شاعر ادامه داد: باید با روانشناسی، جامعه‌شناسی و جهان‌بینی کودک و نوجوان آشنا باشیم تا بتوانیم برایشان شعر خوب بنویسیم و شعرمان دچار افت نباشد.

او نقش نقد جدی را نیز بسیار مهم توصیف کرد و گفت: نقد جدی و منتقد خوب خیلی تاثیر دارد. نقدپذیری شاعر و نویسنده هم مهم است. هرچه یک کار بیشتر چکش‌کاری شود، عیب و ایرادش بیشتر آشکار می‌شود.

شامانی در بخش پایانی سخنانش درباره ضرورت شناخت دائمی کودکان افزود: من همیشه سعی می‌کنم به‌روز باشم و با جهان‌بینی و دغدغه‌های کودکان آشنا شوم، چون دغدغه و جهان‌بینی من با آنها فرق دارد. برای همین تلاش می‌کنم این شکاف‌ها را جبران کنم تا آثارم مورد پسندشان باشد.