به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در رشت، کتاب «اسناد شهر شهسوار در اوایل دوره پهلوی با رویکردی به فرهنگ، اقتصاد و سیاست» نوشته عباس پناهی دانشیار تاریخ و مطالعات ایران شناسی دانشگاه گیلان است که نشر آهیل آن را منتشر کرده است.
نویسنده، پژوهشهای متعددی در زمینه تاریخ معاصر ایران، روابط خارجی ایران و همچنین گیلان و قفقاز انجام داده و علاوه بر آموزش و پژوهش، حضور فعال در برگزاری کنفرانسهای مطالعات ایران شناسی در سطوح ملی و بین المللی دارد.
کتاب «اسناد شهر شهسوار در اوایل دوره پهلوی» تازهترین اثر پژوهشی نویسنده است که با رویکردی اسنادی به بررسی شکلگیری شهر شهسوار در اوایل دوره پهلوی میپردازد و پژوهش حاضر گزارشهایی تازه و دست اول از تاریخ شهری شهسوار را برای نخستین بار در دسترس خوانندگان قرار داده است.
شرایط جغرافیایی و آب و هوایی نواحی شمال ایران سبب شد این مناطق از نظر فرهنگی- سیاسی و تاریخی با مناطق دیگر ایران سیری متفاوت داشته باشد. در یک نگاه جامع همه مناطق جنوبی دریای خزر شبیه هم هستند، اما در تاریخ آن را به بخشهای مختلف تقسیم کردهاند و هر منطقه حیات سیاسی مستقلی دارد. در یک تقسیم بندی کلی، ایالات ساحلی دریای خزر به دو ولایت گیلان و مازندران تقسیم میشود. در منابع تاریخی همواره این دو ولایت مرزهای تقریباً ثابتی داشتهاند و خاندانهای حکومتگر هر کدام کمابیش در حدود خویش حکمرانی میکردند. با مطالعه دقیق در منابع تاریخی به منطقه کوچی اما مهمی بر میخوریم که در جغرافیای تاریخی گیلان و مازندران نقشی اساسی دارد. این منطقه به نام تنکابن، با مرزهای طبیعی بین مازندران و گیلان منطقهای حائلی ایجاد نموده است. قدیمیترین کتاب جغرافیایی که در آن از منطقه تنکابن نام برده شده، حدود العالم است و از قرن چهارم هجری به بعد است که در منابع از چنین منطقه ای به طول جغرافیایی بیش از یکصد کیلومتر بین گیلان و مازندران یاد شده است. سیر تاریخی خاص سرزمین تنکابن نام خویش را از دژ «تنکا» گرفته است؛ دژ «تنکا» بر فراز تپه کم ارتفاع «قلعه گردن» همچون نگهبانی مناطق جلگه ای را نظارت میکرد.
در غرب رویان (چالوس امروزی) و شرق رانکوه ناحیهای بزرگ وجود دارد که در منابع تاریخی به نام منطقه تنکابن معروف است؛ این منطقه که مرز شرقی آن رودخانه نمکاوهرود (نمکآبرود) و حدود غربی آن رودخانه سرخانی (سامانرود) است، عموماً به همین نام توسط مورخان و سیاحان ضبط و ثبت شده درحالیکه امروزه به دو شهرستان جداگانه تنکابن و رامسر شناخته میشود. پهنه تنکابن به عنوان ناحیه بینابینی گیلان و مازندران در تاریخ از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به گواه اسناد تاریخی، در تحولات سیاسی و تاریخی دو ایالت گیلان و مازندران نقشی تأثیرگذار داشته است.
رابینو تاریخنگار، جغرافیدان، دیپلمات که در سال های اول سده بیستم میلادی از منطقه تنکابن عبور می کند، این ناحیه را قدیمیترین ناحیه مازندان برمی شمارد و حدود این منطقه را از شمال به دریای مازندران، از غرب به سرخانی، از جنوب به سلسله جبال البرز و بلوکات قزوین یعنی رودبار و طالقان و از شرق به ناحیه کلارستاق مینویسد.
نظر شما