سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - زینب خوش اندیش: تعداد زیادی از نویسندگان کهگیلویه و بویراحمد ترجیح میدهند آثار خود را از طریق ناشران بزرگ و مطرح تهرانی منتشر کنند؛ مسئلهای که به گفته فعالان حوزه نشر، ریشه در مشکلات ساختاری و کمبود زیرساختهای حرفهای نشر در استان دارد.
در سالهای اخیر، صنعت نشر در کهگیلویه و بویراحمد با چالشهای متعددی مواجه بوده است؛ چالشهایی که بیش از هر چیز در بیمیلی نویسندگان استان به همکاری با ناشران بومی نمود یافته است.
هرچند این استان از ظرفیتهای قابلتوجهی در حوزه ادبیات و فرهنگ برخوردار است، اما بخش عمدهای از تولیدات ادبی نویسندگانش مسیر چاپ و انتشار را در تهران و دیگر مراکز نشر کشور طی میکنند. این روند پرسشهای مهمی را درباره دلایل ضعف ناشران محلی و راهکارهای برونرفت از آن مطرح میسازد.
ضعف زیرساختهای فنی، نبود شبکه توزیع کارآمد، کمبود نیروی انسانی متخصص و ناتوانی در بازاریابی مؤثر از جمله عواملی هستند که از نگاه فعالان فرهنگی، انگیزه نویسندگان برای چاپ آثار در استان را کاهش داده است.
در مقابل، ناشران پایتخت با برخورداری از امکانات حرفهای، شبکههای توزیع گسترده و اعتبار ملی، توانستهاند اعتماد نویسندگان را جلب کنند و جایگاه تثبیتشدهای در عرصه نشر کشور به دست آورند.
ناشران پایتخت؛ جذابیتی فراتر از مرزهای استان
سید ولی موسوینژاد، نویسنده و فعال فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد، در گفتوگو با خبرنگار ایبنا تأکید کرد: جایگاه تثبیتشده ناشران تهرانی در عرصه ملی و همچنین شبکه توزیع گسترده و حرفهای آنها از دلایل اصلی بیمیلی نویسندگان بومی به همکاری با ناشران استان است.
به گفته وی، وقتی کتابی با نام یک ناشر شناختهشده چاپ میشود، مخاطبان بیشتری به آن اعتماد میکنند. رسانهها و محافل فرهنگی نیز به این آثار توجه ویژهای دارند.
موسوینژاد با اشاره به ضعف ناشران محلی در حوزه بازاریابی و توزیع گفت: ناشران بومی استان، بهدلیل محدودیت امکانات و عدم دسترسی به شبکه توزیع ملی، کمتر توانستهاند اعتماد نویسندگان را جلب کنند. این شرایط باعث میشود بسیاری از نویسندگان برای دیدهشدن آثارشان، ناچار به همکاری با ناشران پایتخت شوند.
سهیلا گودرزی، مدیر انتشارات لیدومانگار، در تحلیل وضعیت نشر استان کهگیلویه و بویراحمد، بر ضرورت آموزش نیروی انسانی متخصص و توسعه زیرساختهای فنی تأکید کرد.
او بیان کرد: برای خروج از وضعیت فعلی، نشر استان نیازمند یک رویکرد جامع و برنامهریزی بلندمدت است. آموزش و ظرفیتسازی میتواند نقطه شروع این تحول باشد.
گودرزی پیشنهاد کرد: مراکز آموزش نشر در استان راهاندازی شوند تا ناشران بومی بتوانند توانمندیهای فنی و مدیریتی خود را ارتقا دهند.
به گفته او، چنین مراکزی میتوانند باعث شکلگیری نسلی تازه از ناشران حرفهای شوند که توانایی رقابت با ناشران پایتخت را دارند.
راهکارها: از چاپ رایگان آثار برگزیده تا تشکیل اتحادیه ناشران
یکی دیگر از راهکارهایی که گودرزی مطرح کرد، چاپ رایگان آثار نویسندگان جوان است؛ اقدامی که بهزعم او، میتواند انگیزهای تازه برای نسل جدید نویسندگان استان ایجاد کند.
به گفته گودرزی اگر ناشران استان در قالب یک اتحادیه با یکدیگر همکاری کنند و منابع مالی خود را تجمیع کنند، خواهند توانست با هزینههای کمتر و قدرت بیشتری در بازار نشر فعالیت کنند.
این پیشنهاد در حالی مطرح میشود که بسیاری از فعالان فرهنگی استان معتقدند پراکندگی و نبود انسجام میان ناشران بومی، یکی از موانع اصلی توسعه نشر در کهگیلویه و بویراحمد است.
فناوریهای نوین؛ فرصتی برای جبران عقبماندگی
گودرزی همچنین بر اهمیت استفاده از فناوریهای روز در صنعت نشر تاکید کرد و تولید نسخههای الکترونیک کتاب را یک راهکار کلیدی برای دسترسی گستردهتر مخاطبان به آثار بومی دانست و گفت: نسخههای الکترونیک با هزینه پایین تولید میشوند و میتوانند بازار جدیدی برای ناشران استان ایجاد کنند.
ضرورت بازنگری در سیاستهای فرهنگی
حمید حسینیان، شاعر و نویسنده کتاب لوحههای اشکانی، ضمن انتقاد از وضعیت فعلی، بر ارتقای کیفیت تولیدات ادبی و تبلیغات مؤثر بهعنوان عناصر کلیدی موفقیت کتابها در بازار تأکید کرد: دقت در طراحی و صفحهآرایی، تبلیغات هدفمند و کیفیت بالای آثار، نقش مهمی در دیدهشدن کتابها دارند. ناشران بومی باید به این مؤلفهها توجه ویژه داشته باشند. آیا نشر بومی میتواند احیا شود؟
آیا نشر بومی میتواند احیا شود؟
بر اساس آنچه فعالان این حوزه مطرح کردهاند، به نظر میرسد چالشهای نشر بومی در کهگیلویه و بویراحمد، تلفیقی از عوامل اقتصادی، مدیریتی و فرهنگی است. از یکسو، کمبود سرمایهگذاری و ضعف زیرساختهای توزیع، عرصه را برای ناشران بومی تنگ کرده و از سوی دیگر، نویسندگان استان که در جستوجوی اعتبار ملی هستند، ترجیح میدهند بهجای ریسککردن با ناشران محلی، با ناشران مطرح پایتخت همکاری کنند.
با این حال، تجربه استانهای دیگر نشان میدهد که با حمایت هدفمند دولت، سرمایهگذاری در آموزش و توسعه فناوریهای نشر، میتوان شرایط را تغییر داد. ایجاد اتحادیه ناشران، استفاده از ظرفیتهای دیجیتال و تمرکز بر کیفیتگرایی، شاید کلید بازگشت اعتماد نویسندگان به ناشران بومی باشد.
نظر شما