سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – نیلوفر شهسواریان: محمدرضا مرزوقی، نویسنده‌ای است که علاوه بر آثار داستانی در حوزه بزرگسال، آثاری در زمینه ادبیات کودک و نوجوان را نیز در کارنامه کاری خود دارد. مرزوقی تا به حال آثار گوناگونی را برای کودکان و نوجوانان تالیف کرده که از جمله آن‌ها می‌توان به دی وی دی «اسرارالغولان» و مجموعه «بچه محل نقاش‌ها» اشاره کرد. این نویسنده در آثارش تلاش کرده که به موضوعات خلاقانه‌ای بپردازد که پیش از این کمتر به آن‌ها پرداخته شده باشد، مانند مجموعه ۱۰ جلدی «موزه‌گردی با پیکاسو» که ماجرای یک خواهر و برادر و ورود آن‌ها به موزه هنرهای معاصر است. در ادامه گفت‌وگوهایمان با نویسندگان و کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان، درباره اینکه ادبیات کودکان باید سرگرم‌کننده باشد یا آموزشی، این بار به سراغ این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان رفتیم تا نظر او را در این باره جویا شویم. مرزوقی در گفت‌وگو با ایبنا درباره آموزش و سرگرمی در ادبیات کودکان و اینکه نویسندگان حوزه کودک و نوجوان باید کدام یک از این دو را در آثارشان مد نظر داشته باشند، بر اهمیت تلفیق آموزش و سرگرمی در این حوزه تأکید کرد و گفت: می‌تواند هر دو وجود داشته باشد یا فقط یکی. اما در صورتی که ادبیات کودک و نوجوان، فقط سرگرمی‌محور باشد، حاصل آن کتاب‌هایی صرفاً تفننی می‌شود که بعد از خواندن ممکن است لذتشان زود فراموش شود. اگر هم صرفاً آموزش‌محور باشد دیگر به عنوان اثری خلاقه مورد توجه نیست. به‌گفته مرزوقی، ترکیب آموزش و سرگرمی بهترین رویکرد، خصوصاً به ادبیات کودک و نوجوان، است. این نویسنده افزود: حتی در ادبیات بزرگسال و کلاسیک هم اگر اثر، کمی سرگرم‌کنندگی برای مخاطب داشته باشد در ارائه پیام بهتر عمل می‌کند.
او در ادامه درباره روند ادبیات کودک و نوجوان در ایران، به‌لحاظ سرگرم‌کنندگی و آموزش‌محور بودن، گفت: در سال‌های اخیر، ادبیات کودک و نوجوان سرگرم‌کننده‌تر شده اما همچنان خود را مکلفانه در بند قیودی می‌بیند که باید حاوی پیامی روشن باشد و اغلب از همین پیام‌دهندگی مستقیم آسیب می‌بیند. نه همه اما بخش مهم ادبیات، خصوصاً ادبیات سفارشی، از این آفت رنج می‌برد.
مرزوقی همچنین، با تأکید بر اهمیت شیوه آموزش در کتاب‌های کودک، در این باره که آموزش باید به چه شیوه‌ای در ادبیات کودکان و نوجوانان مطرح شود که آن‌ها را به خود جذب کند، گفت: آموزش در ادبیات کودک باید به گونه‌ای بسیار غیرمستقیم و با هوشمندی مخاطب امروز همسو باشد تا مخاطب، لحظه‌ای گمان نبرد مورد آموزش قرار گرفته است. برای کودک و نوجوان امروز بسیار برخورنده است که احساس کند به اجبار چیزی را به او یاد می‌دهند و بدتر از آن، می‌قبولانند.
گفتنی‌ست که مجموعه «موزه‌گردی با پیکاسو» محمدرضا مرزوقی، که پیش‌تر به آن اشاره شد، نمونه‌ای از ترکیب سرگرمی و آموزش در ادبیات کودک و نوجوان است. مرزوقی، خود درباره این مجموعه و رویکرد آن گفت: مجموعه ۱۰ جلدی «موزه‌گردی با پیکاسو» که نشر کیوی از من منتشر کرده تلاش دارد تا مخاطب را با موزه هنرهای معاصر تهران و برخی آثار شاخص این موزه و هنرمندان خالق این آثار، همچون پرویز تناولی و ایران درودی و سهراب سپهری و اندی وارهول و ونگوگ و گوگن و رنه ماگریت و واحد خاکدان، آشنا کند. تاکنون ۹ جلد از این مجموعه منتشر شده اما متاسفانه یکی از جلدهای آن، که درباره منیر فرمانفرمائیان است، در ارشاد مجوز نگرفت و منتشر نشد.
او در پایان به معرفی دو کتاب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان، که خود به‌تازگی آن‌ها را مطالعه کرده و به‌نظرش هم جنبه سرگرم‌کننده دارند و هم آموزشی، پرداخت؛ یکی کتاب «زیبا صدایم کن» اثر فرهاد حسن‌زاده و دیگری کتاب «شگفتی» از آر.جی. پلاچیو. به‌گفته محمدرضا مرزوقی، کتاب «زیبا صدایم کن» مخاطب نوجوان را با بیماری روانی پدر شخصیت داستان و مشکلات داشتن سرپرستی با بیماری خاص آشنا می‌کند. همچنین کتاب «شگفتی» درباره شخصیتی‌ست که از بیماری سندروم تریچر کالینز رنج می‌برد و چهره‌ای ناهنجار دارد و مجبور است آن را از دیگر همکلاسی‌هایش پنهان کند اما در نهایت با این چهره‌ی خود کنار می‌آید.
نظر شما