به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مائده مرویان حسینی، غرفه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در انتهای راهرو ۶ حضور داشت، غرفه‌ای که ایران کوچکی را در خود جای داده بود، اما علیرغم همه تلاش‌های رضا میربابا و همکاران پرتلاشش با کمبودها و نواقصی مواجه بود که در گزارش زیر به آن پرداختیم. همین جا لازم است که اشاره کنیم این نقد به معنای زیر سوال بردن یا نادیده گرفتن تلاش‌های نیروهای خستگی‌ناپذیر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس نیست، بلکه برای بهتر عمل کردن این بنیاد در نمایشگاه‌های آینده است.
غرفه بنیاد در راهرو ۶ در موقعیتی کم‌تردد که توجه مخاطبان را جلب نمی‌کرد و کمتر رهگذری به‌صورت تصادفی جذب آن می‌شد، قرار داشت. بیشتر مراجعه‌کنندگان، با هدف و قصد قبلی وارد این غرفه می‌شدند. غرفه از نظر طراحی ظاهری و دکوراسیون داخلی بسیار ساده و بدون زیبایی بصری خاصی بود. دیوارهای سفید و خالی از تزئینات، فضایی سرد و بی‌روح ایجاد کرده بود. میزی که برای نشست‌ها در نظر گرفته شده بود، بدون طراحی یا حتی رومیزی، جلوه‌ای معمولی و ساده داشت، نه پرچمی با نشان بنیاد روی میز قرار داده شده بود و نه از گل‌آرایی یا عناصر زیباسازی استفاده شده بود.
میکروفون‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گرفتند، از نوع رومیزی و پایه‌دار نبودند؛ لذا سخنرانان ناچار بودند میکروفون را در تمام مدت در دست نگه دارند که همین امر تسلط و راحتی آنها را کم می‌کرد. بنر پشت سخنرانان نیز فاقد جذابیت بصری بود و رنگ و طراحی آن در زمینه سفید دیوار محو می‌شد و عملاً تأثیری در زیبایی بصری نداشت. در قسمت جلوی میز نیز، دو پوستر نمایشگاه کتاب به‌صورت روی‌هم‌افتاده چسبانده شده بود که نه‌تنها جذابیت فضا را افزایش نمی‌داد، بلکه آن را آشفته‌تر نشان می‌داد.
صدایی که شنیده نشد
امکانات صوتی در برخی نشست‌ها ضعیف و غیراستاندارد بود؛ به‌طوری که در یکی از جلسات، سیستم صوتی از آغاز تا پایان جلسه که حدود ۴۵ دقیقه به طول انجامید، دچار قطعی شده بود و سخنرانان ناچار شدند با صدای بلند صحبت کنند. با این حال، مخاطبان به‌سختی صدای آنان را می‌شنیدند.
در حوزه اطلاع‌رسانی نیز ضعف مشهودی به چشم می‌خورد. پوسترهای اطلاع‌رسانی فاقد جذابیت گرافیکی بودند و اغلب، تنها ۴۰ دقیقه پیش از برگزاری نشست‌ها و در مکان‌هایی خارج از دید عموم نصب می‌شدند که عملاً بازدهی و اثرگذاری لازم را نداشت.
مهمان نمایشگاه کتاب نادیده گرفته شد
غرفه بنیاد حفظ و آثار ارزش‌های دفاع مقدس میزبان نشست‌های تخصصی، رونمایی کتاب و جلسات نقد و بررسی متعددی بود. اما با وجود تنوع موضوعی این برنامه‌ها، در ترکیب سخنرانان تنوع چندانی دیده نمی‌شد و برخی چهره‌ها در چندین جلسه تکرار شده بودند. از چهره‌های برجسته دانشگاهی نیز کمتر از ظرفیت موجود استفاده شده بود.
با توجه به انتخاب کشور عراق به‌عنوان مهمان ویژه این دوره از نمایشگاه، انتظار می‌رفت از ظرفیت‌های حضور این مهمان استفاده شود و موضوعات بیشتری با محوریت دفاع مقدس و ارتباطات منطقه‌ای برگزار شود.
همچنین جای نشست‌هایی با موضوع نقد آثار ترجمه‌شده به زبان‌های عربی و انگلیسی خالی بود؛ آثاری که امسال فراوان در نمایشگاه کتاب به چشم می‌خوردند. نشست‌هایی با موضوع پرداختن به استان‌های مختلف یا معرفی آثار شاخص منتشرشده توسط هر استان نیز می‌توانست به افزایش محتوای این جلسات بیفزاید. عدم نظم در اجرای برنامه‌ها از دیگر کاستی‌های این غرفه بود. بسیاری از نشست‌ها با تأخیر نیم‌ساعته تا یک‌ساعته برگزار می‌شدند و برخی برنامه‌ها بدون اطلاع قبلی لغو می‌شدند که این امر موجب نارضایتی مخاطبان می‌گردید.
حضور سراسر ایران در بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس
از جمله نکات مثبت غرفه، طراحی قفسه‌هایی مجزا برای هر استان بود که به آنها هویتی منطقه‌ای می‌داد. تابلوی نصب‌شده بالای هر قفسه، نام استان مربوطه را مشخص می‌کرد. استان‌هایی مانند همدان، کرمان، قم، خراسان رضوی، چهارمحال‌وبختیاری، خوزستان، بوشهر، ایلام، البرز، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان و سمنان در این تقسیم‌بندی حضور داشتند.
در قفسه همدان، کتاب‌های منتشر شده توسط انتشارات بنیاد حفظ آثار این استان به نمایش گذاشته شده بود. کتاب‌ها تقریباً به صورت ردیفی و منظم چیده شده بود. هرچند از نظر کمیت تعداد قابل توجهی کتاب دیده می‌شد، اما از حیث کیفیت، آثار ارائه‌شده چندان چشمگیر نبودند. تنها تعداد معدودی از کتاب‌ها طراحی بصری جذاب و حرفه‌ای داشتند که می‌توانست مخاطب را به خود جذب کند. علاوه بر طراحی جلد، عناوین کتاب‌ها نیز فاقد کشش لازم بودند.
در قفسه مربوط به انتشارات کرمان و خراسان رضوی تعداد کتاب‌ها به اندازه‌ای کم بود که حتی پنج ردیف از قفسه را پُر نمی‌کرد. برخی آثار برای پُر کردن جای خالی قفسه، به‌صورت تکراری چیده شده بودند. کتاب‌ها حالتی کهنه و مستعمل داشتند؛ جلدهای تاب‌برداشته و بعضاً پشت جلدها زرد شده بود که نشان دهنده کهنگی آنان بود. هرچند از نظر ظاهری جاذبه‌ای نداشتند، اما عناوین برخی کتاب‌ها قابل توجه بود؛ از جمله: «رویایی که بازگو نشد»، «اثر هنری» و «ماراتن عشق».
قفسه آذربایجان غربی با وجود تنوع موضوعی و طراحی‌های مختلف، از نظم و چیدمان مناسبی برخوردار نبود و فشردگی بیش‌ازحد برخی ردیف‌ها، مانع از دید مناسب کتاب‌ها برای مخاطبان شده بود.
در این میان، قفسه مربوط به استان قم جلوه‌ای متفاوت داشت. طراحی جلدها متنوع و چشم‌نواز بود، چیدمان منظم و کتاب‌ها اغلب در قطع کوچک و سبک ارائه شده بودند که آنها را برای مطالعه عمومی و هدیه دادن مناسب می‌کرد.
تازه‌ترین و جامع ترین اثر بنیاد
یکی از نقاط قوت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، انتشار «کتاب‌نامه» مدون و جامع از آثار منتشرشده توسط ادارات کل استان‌ها بود. این مجموعه دو جلدی، حاصل سال‌ها گردآوری و فعالیت فرهنگی در سطح ۳۱ استان کشور است و اطلاعاتی کامل از تمامی کتاب‌های منتشرشده تا پایان سال ۱۴۰۲ ارائه می‌دهد.
با این حال غرفه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس توانست در سی و ششمین نمایشگاه کتاب تهران سهم خود را در بازتاب روایت دفاع مقدس ایفا کند، اما ضعف در طراحی، کیفیت آثار، اطلاع‌رسانی و برنامه‌ریزی موجب شد این حضور، آن‌چنان که شایسته و مورد انتظار بود، به چشم نیاید. ارتقای کیفیت اجرایی و توجه به مخاطب‌محوری می‌تواند در دوره‌های بعدی، زمینه‌ساز حضوری مؤثرتر و پررنگ‌تر برای این بنیاد باشد.
نظر شما