به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جوخه الحارثی، رمان‌نویس، نویسنده داستان کوتاه و استاد دانشگاه اهل عمان است که به خاطر نگارش رمان «اجرام آسمانی» (سیدات القمر) برنده جایزه جهانی من بوکر سال ۲۰۱۹ شده‌است. این اثر که با نام‌های «دختران مهتاب» و «بانوان مهتاب» در ایران ترجمه و منتشر شده، روایت زندگی سه خواهر و خانواده‌هایشان و تغییرات اجتماعی در عمان است. مهاجرت، مسائل زنان خاورمیانه و مسائل اجتماعی عمان از مضامین اصلی آثار جوخه الحارثی هستند. او نویسنده‌ای است که توانسته سائل بومی سرزمین خود را به مسائل جهانی پیوند بزند و از ورای طرح این مسائل، توجه مخاطبان جهانی ادبیات را به خود جلب کند.
جوخه الحارثی امسال همزمان با سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به ایران آمد. در یکی از روزهای حضورش در ایران، فرصتی دست داد تا با او گفت‌وگو کنیم. این نویسنده در گفت‌وگویی که می‌خوانید از دغدغه‌های خود و مضامین آثارش، از ادبیات عرب و خصوصاً ادبیات امروز عمان، از کارکرد ادبیات و از نویسندگان مورد علاقه‌اش سخن گفته است. گفت‌وگو با این نویسنده اهل عمان را می‌خوانید:
مضمون اغلب داستان‌های شما مسائل اجتماعی، مهاجرت و مشکلات زنان است. این دغدغه‌ها از کجا آمده است؟
من مضمون داستان‌هایم را از درون تکاپویی که داخل جامعه می‌بینم انتخاب می‌کنم و یکی از مسائلی که دغدغه من است شکاف بین نسل‌هاست. هر نسل با نسل قبل از خود متفاوت می‌اندیشد و گاه این تقابل و تضاد باعث بروز مشکلاتی عمیق می‌شود. از سوی دیگر به اختلاف طبقاتی نیز توجه می‌کنم که خود به تنوع فرهنگی و اختلاف اندیشه منجر می‌شود. در مجموع از طریق دیده‌های شخصی و آنچه از حوادث زندگی دیگران می‌شنوم داستان‌پردازی می‌کنم.
رمان امروز عمان به چه مسائلی می‌پردازد؟
برخی از نویسندگان عمان به مسائل اجتماعی می‌پردازند و تعدادی نیز رمان سیاسی و برخی نیز داستان و رمان تاریخی می‌نویسند که اغلب به بیان و روایت تحولات قرن بیستم اختصاص دارد. اغلب رمان‌نویسان عمان به مسئله مکان و فضای زیست خود توجه دارند و حال و هوای بومی و اقلیمی‌ای را که نویسنده در آن زندگی می‌کند در آثارشان می‌توان دید.
ادبیات امروز عمان چقدر با گذشته ادبی این کشور تفاوت پیدا کرده است؟
عمر رمان در عمان طولانی نیست. عبدالله طایی را پیشگام رمان‌نویسی عمان می‌دانند ولی رمان‌هایش از نظر کیفیت به گونه‌ای نیست که بتوان آنها را یک اثر ادبی شاخص دانست. در عین حال رمان در سه دهه اخیر به پختگی کاملی رسیده و چهره‌های موفقی در حوزه‌های مختلف به صحنه آمده‌اند و آثار ارزشمندی خلق شده است.
تحت تأثیر کدام نویسنده عرب و جهان هستید؟
رمان‌نویسان مشهور امروز عرب زیاد هستند که همه آنها را دوست دارم و در میان شاعران نیز محمود درویش مورد علاقه من است. در میان نویسندگان غیر عرب جهان نیز به ویلیام فاکنر، ارنست همینگوی، میلان کوندرا، اسماعیل کاداره، هرمان هسه، میشیما یوکیو، مارکز، چخوف و داستایفسکی علاقه زیادی دارم.
آیا ادبیات می‌تواند بر جهان تأثیر بگذارد؟
آرزو داریم که واقعاً تاثیر داشته باشد ولی متأسفانه امروز اثرگذاری دولتمردان و سیاستمداران بر جهان و حتی ادبیات و فرهنگ بیشتر است؛ اما می‌توان به آینده خوشبین بود و اعتقاد داشت که تأثیر ادبیات بر جهان گرچه ملموس نیست و آرام‌تر است، در عین حال ریشه‌ای‌تر است و نتایج آن را در آینده می‌توان مشاهده کرد.
چقدر ادبیات معاصر ایران را می‌شناسید؟
آثار نویسنده‌هایی مثل غلامحسین ساعدی، عباس معروفی، جلال آل‌احمد، صادق هدایت، صمد بهرنگی و عالیه عطایی را دوست دارم و از میان شاعران نیز به احمد شاملو و فروغ فرخزاد علاقه زیادی دارم. آثار تمام این نویسندگان و شاعران را خوانده‌ام و مرا تحت تأثیر سبک نوشتن و فکر زیبای خود قرارداده‌اند.
کدام نویسنده عرب را بیشتر دوست دارید؟
از هر نویسنده یک اثر را دوست دارم ولی نمی‌توانم از یک نفر اسم ببرم؛ چراکه از یک نویسنده برخی از آثارش را ممکن است دوست داشته باشم و برخی را نپسندم.
نظر شما