سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: همه‌گیری کووید -۱۹، فصلی دگرگون‌کننده در تاریخ معاصر جهان و به‌ویژه کلان‌شهری چون نیویورک بود. کتاب «وقتی شهر متوقف شد: داستان‌هایی از کارکنان ضروری نیویورک» (When the City Stopped: Stories from New York’s Essential Workers)، اثر رابرت دبلیو. اسنایدر، تلاشی قابل‌تأمل برای ثبت و تحلیل این دوره بحرانی از منظر کسانی است که در خط مقدم مواجهه با ویروس قرار داشتند. این اثر که در ۱۵ مارس ۲۰۲۵ توسط انتشارات Three Hills Books (زیرمجموعه انتشارات دانشگاه کرنل) منتشر شد، فراتر از گردآوری صرف خاطرات، کاوشی عمیق در تجربیات انسانی، نابرابری‌های اجتماعی و همبستگی‌های نوظهور در یکی از تاریک‌ترین دوران تاریخ اخیر نیویورک است. اسنایدر با بهره‌گیری از ابزارهای تاریخ شفاهی، روایتی چندصدایی و ملموس از شهری ارائه می‌دهد که نبض آن، علی‌رغم توقف ظاهری، در دستان کارکنان ضروری‌اش می‌تپید.
روایت خط مقدم: درون‌مایه و ساختار کتاب
«وقتی شهر متوقف شد» بر تجربیات زیسته کارکنان ضروری نیویورک در هفته‌ها و ماه‌های اولیه همه‌گیری کووید -۱۹ متمرکز است. اسنایدر به خوبی فضای غالب آن دوران – ترس فراگیر از ویروس ناشناخته، عدم قطعیت و تغییرات بنیادین در مناسبات اجتماعی – را ترسیم می‌کند. کتاب نشان می‌دهد چگونه مفاهیمی چون «فاصله‌گذاری اجتماعی» و «کار از خانه» برای بخشی از جامعه به سرعت به هنجار تبدیل شد، اما همزمان، گروه بزرگی از شهروندان – کارکنان بخش بهداشت و درمان، رانندگان اتوبوس و مترو، نیروهای امدادی، کارکنان فروشگاه‌ها، کارگران رستوران‌ها و پیک‌های تحویل غذا، آگاهانه خود را در معرض خطر قرار دادند تا شریان‌های حیاتی شهر متوقف نشود.
اسنایدر به لحظه کلیدی ۲۰ مارس ۲۰۲۰ اشاره می‌کند، زمانی که فرماندار وقت با اعلام طرح «توقف نیویورک» (New York State on PAUSE)، شهر را رسماً به قرنطینه و کانون همه‌گیری جهانی بدل ساخت. تصاویری چون برادوی تعطیل، مدارس بسته و کامیون‌های یخچال‌دار در بیرون بیمارستان‌ها، پس‌زمینه هولناک روایت‌های کتاب را تشکیل می‌دهند. با این حال، کتاب صرفاً به ثبت ترس و انزوا نمی‌پردازد، بلکه به همان اندازه بر «همبستگی» و «مقاومت» تأکید دارد؛ پدیده‌هایی مانند تشویق هماهنگ کارکنان خط مقدم هر شب ساعت ۷ عصر، نمادی از این روحیه جمعی بود. ساختار کتاب بر پایه ۴۳ روایت از نیویورکی‌های مختلف استوار است که تجربیات خود را در قالب‌های متنوعی چون مصاحبه‌های تاریخ شفاهی، روایت‌های اول‌شخص و حتی اشعار بیان کرده‌اند. هدف اسنایدر، ایجاد «پلی از دانش و همدلی» میان کسانی است که بار اصلی خطر را به دوش کشیدند و آن‌هایی که در امنیت نسبی خانه‌های خود باقی ماندند.
رابرت دبلیو. اسنایدر: مورخی در مقام وقایع‌نگار بحران
رابرت دبلیو. اسنایدر، نویسنده کتاب، شخصیتی شناخته‌شده در حوزه تاریخ‌نگاری شهری، به‌ویژه تاریخ نیویورک است. او به عنوان مورخ رسمی منطقه منهتن (از سال ۲۰۱۹) و استاد بازنشسته مطالعات آمریکا و روزنامه‌نگاری در دانشگاه راتگرز، پیش از این نیز آثاری چون «عبور از برادوی» و «گفتگوی حمل و نقل» را منتشر کرده است. نگارش این کتاب، ریشه در تعهد حرفه‌ای او به عنوان یک مورخ دارد. اسنایدر اذعان می‌کند که هدف اصلی‌اش، جلوگیری از فراموشی تجربیات دوران همه‌گیری، به‌ویژه فداکاری‌های کارکنان خط مقدم بوده است. او با اشاره به فراموشی نسبی همه‌گیری آنفلوآنزای ۱۹۱۸ در حافظه جمعی (برخلاف حافظه تاریخی متخصصان)، بر لزوم مستندسازی وقایع کووید -۱۹ تأکید می‌کند.
نقش اسنایدر به عنوان مورخ رسمی منهتن، به او جایگاه و دسترسی منحصربه‌فردی برای گردآوری این روایت‌ها بخشیده است. او صرفاً به جمع‌آوری داستان‌ها اکتفا نکرده، بلکه با استفاده از ابزارهای تحلیلی مورخ، به تفسیر این تجربیات در بستر تاریخی و اجتماعی نیویورک می‌پردازد. دغدغه او برای مستندسازی این فصل فراموش‌نشدنی تاریخ شهر برای نسل‌های آینده، نیروی محرکه اصلی این پروژه تاریخ شفاهی محسوب می‌شود.
صداهایی از دل واقعه: ترس، همبستگی و نابرابری
«وقتی شهر متوقف شد» خواننده را مستقیماً به قلب تجربیات کارکنان ضروری می‌برد و از طریق روایت‌های اول شخص، تصویری زنده و گاه تکان‌دهنده از واقعیت‌های روزمره خط مقدم ارائه می‌دهد. کتاب مملو از نمونه‌های مشخص و تأثیرگذار است. داستان پرستاری به نام پاتریشیا تیو که از واپسین لحظات بیمار مبتلا به کوویدی می‌گوید که از او می‌خواهد کنارش بماند تا تنها نمیرد، عمق تنهایی و وحشت بیماران و فشار روانی کادر درمان را آشکار می‌سازد. یا روایت سایمون رسنر، رئیس گردان آتش‌نشانی، که ترس مضاعف خود را به دلیل آسیب ریوی ناشی از حادثه ۱۱ سپتامبر بیان می‌کند و حالا با هر بار رفتن به محل کار، با کابوس مرگ ناشی از ویروس و وسواس «دست نزدن به صورت» دست‌وپنجه نرم می‌کرد.
این داستان‌ها صرفاً بیان احساسات نیستند، بلکه به تحلیل شرایط نیز کمک می‌کنند و نابرابری ذاتی وضعیت را برجسته می‌سازند: شکاف میان کسانی که امکان دورکاری داشتند و آن‌هایی که ناگزیر از مواجهه روزانه با خطر بودند. کتاب به خوبی نشان می‌دهد که چگونه این بحران، شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی موجود در شهر را عمیق‌تر کرد. در عین حال، روایت‌ها بر جنبه‌های مثبت نیز تأکید دارند: همکاری بین بیمارستان‌ها، تلاش فعالان اجتماعی و حس وظیفه‌شناسی کارکنانی که با وجود خطرات، به کار خود ادامه دادند. این تضاد میان ترس و شجاعت، انزوا و همبستگی، و خطر و وظیفه‌شناسی، تاروپود اصلی روایت‌های کتاب را تشکیل می‌دهد.
بازخوردها و اهمیت تاریخی اثر
«وقتی شهر متوقف شد» با استقبال مثبت منتقدان و صاحب‌نظران حوزه مطالعات شهری و تاریخ مواجه شده است. نشریه نیویورکر بر توانایی کتاب در برجسته‌سازی اقدامات کوچک و بزرگ برای بقای شهر تأکید می‌کند. نیویورک تایمز به نکته‌سنجی اسنایدر در یادآوری فراموشی همه‌گیری ۱۹۱۸ و اهمیت درس‌آموزی از تاریخ اشاره دارد. نیویورک آلماناک کتاب را «الگویی برای مصاحبه‌ها و تاریخ شفاهی» می‌خواند و بر اهمیت حیاتی و دشواریِ به خاطر سپردن تاریخ در دوران بحران تأکید دارد. مرلین چوک‌وانیون، نویسنده، این اثر را ابزاری برای «تفسیر کووید -۱۹ و آشفتگی‌ای که بسیاری از ما از حافظه خود پاک کرده‌ایم» و خواندن آن را تجربه‌ای بالقوه «شفابخش» می‌داند.
اهمیت تاریخی «وقتی شهر متوقف شد» فراتر از ثبت خاطرات است. این کتاب به عنوان یک منبع دست اول تاریخ شفاهی، برای پژوهشگران آینده که به دنبال درک تأثیرات اجتماعی، روانی و اقتصادی همه‌گیری بر نیویورک هستند، ارزشی بی‌بدیل خواهد داشت. اسنایدر خود در پایان کتاب هشدار می‌دهد که «کوتاهی در درس گرفتن از تراژدی‌های همه‌گیری، یک تراژدی مضاعف خواهد بود.» او معتقد است بهترین راه برای یادگیری و آمادگی برای آینده، گوش سپردن به صدای کسانی است که در خط مقدم با مرگ روبرو شدند. این کتاب دعوتی است به یادآوری، همدلی و تأمل در باب تاب‌آوری شهری و انسانی در مواجهه با بحران‌های عظیم، و سندی ماندگار از فصلی فراموش‌نشدنی در تاریخ نیویورک.
منبع: آمازون، نیویورکز و انتشارات دانشگاه کرنل
نظر شما