به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب دوجلدی «سحر کلمه مکتوب» در پی یافتن پاسخ مستدل و علمی برای چرایی و چگونگی تأثیرگذاری ادبیات داستانی بر مخاطبان علاقهمند است جذابیت، قصه داستان و رمان، سن، جنس، میزان سواد و … نمی شناسد. کم علاقه ترین افراد به خواندن رمانهای کوتاه و بلند نیز از شنیدن ماجرا یا مطلبی علمی یا اخلاقی در قالب تمثیل و قصه بی اعتنا نمیگذرند؛ آنان میخ کوب شنیدن هر ماجرای جالبی میشوند که با جذابیت بیان شود، دست خودشان نیست؛ درک محتوای انتزاعی در قالب تمثیل و داستان برای ذهن «انسان» آسان تر است و با آن احساس همگرایی میکند. همه ماجرا همین جاست؛ ذهن انسان. آفریدهای پیچیده که کنکاش در لایههای هزارتوی آن ما را به شگفتی وا میدارد.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: در، داستان نویسنده ضمیر ناخودآگاه خواننده را نشانه میرود و او را در قالب درگیر شدن با گره های کوچک و بزرگ زندگی شخصیت داستان به سوی هدفی که در نظر دارد سوق میدهد. مهمترین هدف هر داستان «انسان سازی» است؛ ساختنی مطابق دیدگاه سبک و سلیقه نویسنده. به سخن دیگر هر داستان به میزان درگیر کردن خواننده در شکل گیری ابعاد وجودی مخاطب تأثیر گذار است. نویسنده برای رسیدن به این هدف خواننده را در تجربه داستانی سهیم میکند داستان و رمان تجربه زیستن متفاوتی است که نویسنده رقم میزند. خواننده داستان تنها از تجربه دیگران آگاه نمیشود بلکه آن را به گونه ای درک و احساس میکند؛ تجربهای که به میزان پویایی داستان بر تجربههای مشابه خواننده در آینده تأثیر میگذارد. خلاقیت در تحلیل داستانی یک موضوع، نشان از پویایی ذهن نویسنده دارد. این پویایی جذاب است و این جذابیت گام نخست در جذب خواننده به هنرنمایی نویسنده است، در این حال نویسنده موفق میشود که نگاه خواننده را به سوی خود برگرداند. اکنون خواننده نظاره گر دنیای داستانی نویسنده است و این دنیا را از دید و دریچه بینش نویسنده مینگرد. نویسندگان در دنیای خود از میان «چه گفتن» و «چگونه گفتن» بر «چگونه گفتن» تمرکز می کنند این چگونگی، دنیایی متفاوت را رقم میزند و زمینه تفاوت متن های ادبی از دیگر متن هاست. در این دنیا واژهها جایگاه دیگری پیدا میکنند؛ اینجا واژهها زنده اند و نقش و بازیمتن هاست در این دنیا واژه ها جایگاه دیگری پیدا میکنند؛ اینجا واژه ها زنده اند و نقش و بازی دیگری دارند. اشیا نیز جان دارند و به گونه ای دیگر باید به آنها نگریست. چینش هنرمندانه و ماهرانه واژه ها صحنه ها را جذاب میکند و شوق خواننده را به مطالعه کتاب میافزاید. قلم شیوای هنرمند قایقی است که خواننده را در رودخانه گاه آرام و گاه مواج واژهها به این سو و آن سو میبرد و طراوت و خنکی نسیم برخاسته از واژه ها نفس تازه ای به فکر و ذهن خواننده میدهد اینجا گوشها صدای به هم خوردن و منظم ایستادن واژه ها را میشنوند؛ چشمها به پیچش گیسوان شانه خورده و پهن شده بر صفحه سفید گره میخورند؛ قلبها از رفت و آمد حروف میان واژه ها به تپش میافتند و دستها از شوق و ترس افکنده در میان سطرهای کتاب مورمور میشوند. اینجا دنیای دیگری است، واژه ها چه لطفی دارند، چه طراوتی، چه عمقی، چه اوجی، چه شکوهی! اگر به خوبی در جای خود قرار گیرند.
از آنجا که دایره مخاطبان و علاقه مندان ادبیات داستانی گسترده است و قشرهای مختلف و رشته های متفاوت دانشگاهی و تخصصهای گوناگون را در برمیگیرد، تبیین بدون مقدمه و توضیح اصطلاحات این دایره گسترده را به مخاطبانی اندک محدود میکرد. از این رو در بخش میان رشتهای، پژوهش یعنی جلد اول، هنر تاثیرگذاری، بررسی برون داستانی از ابتدا و به صورت خلاصه توضیحات اجمالی، متناسب با آنچه در ادامه بررسی میشود، به زبان روان و ساده ارائه شده است. نویسنده، سپس دیدگاه کاربردی و محوری پژوهش را درباره داستان نگاشته و تلاش کرده به گونه ای مباحث را ارائه کند که توضیحات کتاب در بخشهای مختلف برای مخاطبانی که انس بیشتری با کتابخوانی و مطالعه مباحث مختلف، دارند خودآموز باشد البته مخاطبان جویای داستان نویسی که قصد آفرینش اثر هنری و داستان دارند لازم است برای انس ذهنی بیشتر با این مباحث، خودشان منابع معرفی شده در هر بخش را مطالعه کنند.
جلد دوم، «هنر نوشتن» بخش درون داستانی است در این بخش، به بررسی چرایی و چگونگی تأثیرگذاری داستان بر مخاطب از منظر نویسنده و استفاده از شگردهای نویسندگی پرداخته شده است؛ اینکه نویسندگان دست به دامن چه شیوههایی میشوند تا خوانندگان داستان را باور کنند و با آن همراه شوند و ساعتها و روزهایی چند در دنیای داستان زندگی کنند و تجربههای داستانی را حس کنند.
مخاطبان این، اثر علاقه مندان به حوزه ادبیات داستانی هستند. بسیاری از این مخاطبان تنها در دنیای داستان و رمان سیر میکنند و آشنایی چندانی با اصطلاحات و شگردهای نویسندگی ندارند، نویسنده برای این دسته از علاقه مندان، ابتدا مفاهیم و اصطلاحات رایج این حرفه را به صورت خلاصه توضیح داده است و سپس دیدگاه نویسندگان و توصیه های فنی و کاربردی آنان را در استفاده مناسب از شگردهای نویسندگی بیان کرده است. شگردهایی که پشت پرده جلوههای فنی و آفرینش هنر نویسندگی است. این بخش برای استادان داستان نویسی و نویسندگی مروری بر دانسته ها و تجربههای نویسندگی آنهاست؛ شیوه هایی که بارها در دنیای داستان خود پیاده کردهاند یا به دانش پژوهان نویسندگی آموزش دادهاند و نیز برای دانش پژوهان نویسندگی، مروری اجمالی است بر موضوع محوری شیوههای جلب نظر خوانندگان به داستان.
از اثر حاضر میتوان به عنوان درسنامه موضوعی آموزش نویسندگی استفاده کرد. در این کتاب، نویسنده صرف نظر از مباحث نظری و تئوری و با تأکید بر مباحث کاربردی شگردهای داستان نویسی را در قالب یک دسته بندی منظم و جدید ارائه کرده است تا خوانندگان آسانتر و منسجم تر این بخش را مطالعه کنند.
مجموعه «سحر کلمه مکتوب» نوشته زهرا محسنی زاده توسط نشر آینه در دو جلد و با قیمت ۱۹۰ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما