به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری بیست‌وششمین جشنواره ملی و بین‌المللی قصه‌گویی با شعار «راز قصه‌ها ساز زندگی‌ست» سه‌شنبه (۲۳ بهمن‌ماه) در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با حضور حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد.
در این نشست، مدیرعامل کانون همراه با فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و رئیس جشنواره قصه‌گویی، عالیه قوامی، دبیر بیست‌وششمین جشنواره ملی و بین‌المللی قصه‌گویی و حسن صدرایی عارف، دبیر بخش علمی جشنواره به تشریح جزئیات این رویداد فرهنگی پرداختند. جشنواره امسال از ۲۷ تا ۳۰ بهمن در یزد، پایتخت قصه ایران، برگزار خواهد شد.
قصه‌گویی، ابزاری تربیتی و فرهنگی
در ابتدای این نشست، حامد علامتی سخنان خود را با اشاره به ایام مبارک ماه شعبان و تبریک سالروز پیروزی انقلاب اسلامی آغاز کرد و از حضور پرشور مردم به‌ویژه کودکان و نوجوانان در جشن‌های انقلاب قدردانی کرد و گفت: آینده‌سازان این کشور همین کودکان و نوجوانانی هستند که دیروز در جشن پیروزی انقلاب اسلامی شرکت کردند.
او سپس به جشنواره قصه‌گویی پرداخت و آن را یکی از بزرگترین آیین‌های فرهنگی کشور دانست که تأثیر عمیقی بر آموزش و تربیت نسل آینده دارد.
علامتی در این‌باره گفت: جشنواره قصه‌گویی کانون پرورش فکری یکی از بزرگترین آیین‌های قصه گویی در جهان است که به نام جمهوری اسلامی مزین شد. قصه‌گویی یک اقدام پیشگام فرهنگی است که آورده‌های آن در عرصه‌های دیگر فرهنگی، هنری ظهور و بروز می‌یابد. فیلم «زیبا صدایم کن» هم اقتباس از رمان «زیبا صدایم کن» اثر کانون پرورش فکری بوده که بن‌مایه آن قصه است. قصه صرفاً تفنن نیست بلکه یک رویکرد عمیق فرهنگی در تبدیل محتوا به یک پیام با پیوستگی هنری بدون زوائد محتوایی است. این پیوستگی باعث ایجاد تمرکز، جلب حواس مخاطبان در روند انتقال پیام و مانایی و ماندگاری پیام می‌شود.
علامتی ادامه داد: قصه قدرتمندترین ابزار برای ساماندهی اطلاعات است و هدف عالی ما را تعیین و چالش‌های رسیدن به آن را مشخص می‌کند. قصه، بهترین سلاحی است که با آن می‌توانیم داده‌های زائد را حذف کنیم. قصه‌گو باید توان این موضوع را داشته باشد تا بتواند مشکلات درونی و مخاطب را بشناسد و او را جذب کند. جشنواره قصه‌گویی در دوره بیست‌وششم خود به ربع‌قرن رسیده است؛ درحالی‌که معمولاً تعداد دوره‌های برگزاری برخی از فعالیت‌های فرهنگی این‌چنین طولانی نمی‌شود و به هر دلیلی به مرگ زودرس می‌رسد. برگزاری جشنواره قصه‌گویی از دهه ۷۰ آغاز شده و امروز به دوره بیست‌وششم رسیده است و سابقه بیست‌وپنج‌ساله دارد.
او افزود: امروز جریان قصه‌گویی در کانون پرورش فکری نه‌تنها از مرحله زایش و تولد گذشته است بلکه هم‌اکنون دوران تثبیت خود را می‌گذراند. ما وارد عرصه تأثیرگذاری اجتماعی در امر قصه‌گویی شده‌ایم.
نقش رسانه در ترویج قصه‌گویی
مدیرعامل کانون پرورش فکری بر اهمیت رسانه‌ها در توسعه فرهنگ قصه‌گویی تأکید کرد و از اصحاب رسانه خواست که به این موضوع توجه ویژه داشته باشند. او با اشاره به برنامه‌های کانون در زمینه ارتباط با رسانه‌ها گفت: از سال گذشته ضریب رسانه‌ای جشنواره را افزایش داده‌ایم؛ زیرا نمی‌توان یک کار عمومی و مردمی را انجام داد بدون اینکه رسانه‌ها در کنار آن باشند.
علامتی همچنین از رسانه‌ها درخواست کرد که قصه‌گویی را به‌عنوان ابزاری مؤثر برای تربیت و آموزش در خانواده‌ها جا بیندازند. او در توضیح این موضوع بیان کرد: قصه‌گویی آسان‌ترین، راحت‌ترین، ارزان‌ترین و جذاب‌ترین ابزار تربیتی در دست پدران و مادران است. بومی‌سازی و مردمی‌سازی قصه‌گویی یکی از رویکردهای اصلی ما در قصه‌گویی به شمار می‌رود. در حوزه قصه‌گویی، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را پای کار آوردیم تا در این زمینه نقش‌آفرینی کنند؛ حتی قهرمان فیلم «چشم‌بادومی»، پدربزرگ بود. یکی از سیاست‌های کانون پرورش فکری این است که قصه‌گویی باید به بسته آموزش و پرورش اضافه شود و مسئولیت تحقق این امر بر عهده کانون است. در تلاش هستیم تا برخی از سرفصل‌های درستی را به‌واسطه قصه تکمیل کنیم.
بخش‌های جدید جشنواره
علامتی در ادامه به معرفی بخش‌های جدید جشنواره پرداخت: ما قصه‌های مناسبتی را در دستور کارمان قرار دادیم. در مناسبت‌های مختلف، قصه‌گوها را به مراکز و مکان‌هایی اعزام می‌کنیم که کودکان و نوجوانان‌شان دسترسی محدودتری دارند: مانند مراکز درمانی، مراکز اصلاح و تربیت و بیمارستان‌ها. جایزه جهانی قصه‌گویی را از دوره بیست‌وپنجم جشنواره داشتیم. در سال اول، قصه‌ها از استانداردهای جهانی برخوردار نبود و به همین دلیل، جایزه‌ای به آن اختصاص نیافت و تنها دو کاندیدا از کشور هند و ایران داشتیم. در این دوره از جشنواره، موضوع ایثار و مقاومت را در بخش بین‌الملل قرار داده و جایزه‌ای جهانی برای آن در نظر گرفته‌ایم.
او افزود: تعداد بخش‌ها تا پیش از دوره بیست‌وششم جشنواره قصه‌گویی، ۶ بخش بود و در این دوره از جشنواره به ۱۳ بخش افزایش یافت. سنتی و کلاسیک، مدرن و نوآورانه، آیینی و سنتی، پادکست، قصه‌گویی مینیمال صدثانیه‌ای، زبان اشاره، قصه‌های منظوم، قصه‌گویی محیطی، قصه‌گویی دینی، قصه‌گویی علمی، قصه‌های ایثار و شهادت و قصه‌های پیشرفت و قهرمانان از جمله بخش‌های این دوره از جشنواره به شمار می‌رود.
مدیرعامل کانون در این زمینه توضیح داد: قصه‌گویی محیطی یکی از بخش‌های جدید جشنواره است که قصه‌گو را به یک کنشگر اجتماعی تبدیل می‌کند. این بخش به‌نوعی شبیه تئاتر خیابانی است که در آن قصه‌گو به روایت داستان می‌پردازد.
تمرکز جشنواره بر محتوا
مدیرعامل کانون با اشاره به تغییر رویکرد جشنواره، اعلام کرد که امسال تمرکز بیشتری بر محتوای قصه‌ها خواهد بود. او در این‌باره گفت: در گذشته بیشتر به فرم توجه می‌کردیم؛ اما اکنون بر محتوای قصه تمرکز بیشتری خواهیم داشت. به هیئت داوران اعلام کردم که به محتوا بیش از شکل قصه دقت کنند؛ زیرا قصه‌ها باید در دسترس باشند.
حضور گسترده در جشنواره امسال
او همچنین از افزایش چشمگیر تعداد شرکت‌کنندگان در جشنواره خبر داد: امسال بیش از ۳۴ هزار نفر در جشنواره شرکت کردند؛ درحالی‌که سال گذشته ۲۰ هزار نفر حضور داشتند. همچنین، حدود ۱۵ مهمان خارجی از ۲۵ کشور از سراسر دنیا در جشنواره امسال شرکت کرده‌اند که نشان‌دهنده رشد درخور توجه این رویداد است. هیئت داوران پس از داوری در بخش ملی و استانی نهایتاً به ۶۰۰ قصه رسید. همچنین پس از داوری نهایی ۹۸ قصه به مرحله داوری دست یافت و همه ۹۸ قصه روی صحنه برای مخاطبان جشنواره اجرا می‌شود. همان‌طور که اشاره شد، بیش از ۳۴ هزار نفر در بیست‌وششمین جشنواره قصه گویی شرکت کرده‌اند و این درحالی است که در دوره بیست‌وپنجم جشنواره، ۲۰ هزار نفر شرکت داشتند. همچنین، سال گذشته ۱۴ کشور در جشنواره حضور داشتند و امسال میزبان بیش از ۲۵ کشور خواهیم بود.
در این نشست خبری، یکی از محورهای مطرح‌شده، برنامه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای ثبت و حفظ تاریخ شفاهی قصه‌گویی بود. مدیرعامل کانون در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مبنی بر اینکه آیا برنامه‌ای برای تبدیل زندگی‌نامه و خاطرات قصه‌گویان پیشکسوت کشور به کتاب وجود دارد یا خیر؟ توضیح داد: اولویت کانون در این دوره «عمومی‌سازی، جریان‌سازی و مردمی‌سازی» قصه‌گویی است. اگر ثبت خاطرات و تاریخ شفاهی به جشنواره ضریب بدهد، ما آن را انجام خواهیم داد؛ اما اگر ضریب ندهد، اولویت ما نخواهد بود.
او همچنین ضمن اشاره به اینکه این کار به‌صورت موردی انجام خواهد شد، افزود: اینکه بزرگان و پیشکسوتانی در قصه‌گویی داریم و بخواهیم زندگی‌نامه‌شان را بنویسیم و تاریخ شفاهی را ثبت کنیم، در اولویت بعدی ما قرار می‌گیرد.
علامتی در پاسخ به این پرسش حضار که آیا برنامه «زنگ قصه‌گویی» همزمان با برگزاری جشنواره در مدارس سراسر کشور اجرا می‌شود یا خیر؟ گفت: این موضوع که قصه‌گویی را به سطح مدارس ببریم، اتفاق خوب و امری واجب است؛ اما با ایجاد زنگ قصه‌گویی در مدارس مخالف هستم؛ زیرا راه به جایی نخواهیم برد و دستاوردی نخواهیم داشت. در کل مدارس دو زنگ انقلاب و ۱۳ آبان داریم و اگر قرار باشد برای هر رویدادی زنگی در مدارس قرار دهیم، کار درستی انجام نداده‌ایم و از طرفی هم باید به فکر دانش‌آموز باشیم که باید در همه این زنگ‌ها، سر صف بایستد. بنابراین با تعدد زنگ‌ها در مدرسه مخالفم. در طول سال و در قالب کانون‌مدرسه، مربیان کانون پرورش فکری موظف هستند قصه‌گوها را به مدارس اعزام کنند. این امر جزو سرفصل‌های کاری مربیان است.
برگزاری بیش از ۵۰۰ کارگاه آموزش قصه‌گویی
در این نشست خبری، فرهاد فلاح، رئیس جشنواره و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با اشاره به اهمیت این رویداد گفت: با اینکه بیست‌وششمین دوره این جشنواره در حال برگزاری است؛ اما در واقع، حدود ۲۷ سال از عمر آن می‌گذرد. در دوره کرونا یک سال توقف داشت که آن یک سال نیز باید به عمر جشنواره افزوده شود.
فلاح در ادامه به جایگاه جهانی قصه‌گویی اشاره و عنوان کرد: کشورهای بزرگ دنیا، چه در اروپا و چه در آمریکا، جشنواره‌هایی در حوزه قصه و قصه‌گویی دارند. شاید یکی از عمیق‌ترین و فراگیرترین جشنواره‌های قصه‌گویی، جشنواره قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باشد. دلیل این امر آن است که قصه‌ها از کوچه‌پس‌کوچه‌های شهرهای مختلف ایران سرچشمه می‌گیرند. کودکان در مراکز کانون پرورش فکری جذب می‌شوند، زیر نظر مربی آموزش می‌بینند و از سوی مربیان تشویق می‌شوند. قصه‌های آنان در طول سال شکل می‌گیرد و سپس در جشنواره ثبت‌نام می‌کنند.
رئیس جشنواره قصه‌گویی در ادامه به ویژگی منحصربه‌فرد جشنواره کانون در مقایسه با دیگر جشنواره‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: شاید در بسیاری از کشورها که جشنواره قصه‌گویی برگزار می‌شود، تنها فراخوانی داده و ثبت‌نامی صورت می‌گیرد؛ اما آنچه در جشنواره کانون شکل می‌گیرد، یک فرآیند طولانی‌مدت، حدود یک‌ساله، برای شکل‌گیری جریان فرهنگی است که از شهرهای کوچک و روستاها تا مرحله ملی و بین‌المللی گسترش می‌یابد.
فلاح با اشاره به برنامه‌های امسال عنوان کرد: اتفاقی که امسال رخ داد، این است که ما پیش از بخش استانی، بیش از ۵۰۰ کارگاه آموزشی برگزار کردیم که یکی از اتفاقات بسیار خوب امسال بوده است.
او تعداد شرکت‌کنندگان را نیز درخور توجه دانست و افزود: ۳۴ هزار شرکت‌کننده در جشنواره قصه‌گویی داشتیم و در مرحله استانی بیش از صدهزار نفر به‌صورت حضوری در سالن‌های کانون پرورش فکری حضور پیدا کردند و قصه‌ها را شنیدند.
معاون فرهنگی کانون درباره مکان برگزاری جشنواره نیز توضیح داد: کانون، یزد را به‌عنوان پایتخت قصه‌گویی انتخاب کرده است و به همین دلیل، دبیرخانه جشنواره در یزد قرار دارد. در همین روزها از برخی شخصیت‌های بین‌المللی در این حوزه پیام‌هایی دریافت کرده‌ایم که به خاطر برگزاری این جشنواره در یزد به ما تبریک گفته‌اند.
داوری ۱۷ هزار و ۴۵ اثر در جشنواره بیست‌وششم
عالیه قوامی، دبیر بیست‌وششمین جشنواره ملی و بین‌المللی قصه‌گویی گفت: این روزها یزد به برگزاری بیست‌وششمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی به‌عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی در حوزه کودک و نوجوان نزدیک می‌شود که از بیست‌وهفتم لغایت سی‌ام بهمن‌ماه برگزار خواهد شد.
او افزود: در پی برگزاری جشنواره‌های بیست‌وچهارم و بیست‌وپنجم که به لطف و اعتماد مدیرعامل محترم و شورای سیاست‌گذاری جشنواره به نحو احسن برگزار شد، یزد به‌عنوان پایتخت قصه ایران معرفی و دبیرخانه دائمی ترویج و توسعه قصه‌گویی به یزد منتقل شد. در گام اول، دبیرخانه مهم‌ترین رکن و برنامه کاری خود را آسیب‌شناسی و بررسی مسائل ۲۵ سال، یعنی ربع‌قرن تجربه جشنواره قصه‌گویی قرار داد. به همین دلیل، بنا به توضیحات مدیرعامل کانون، چهار قالب قصه‌گویی جشنواره‌های قبلی به ۱۳ قالب رسید که ما در این بحث مهم‌ترین هدف خود، یعنی عمومی‌سازی و مردمی‌سازی قصه و قصه‌گویی را دنبال کردیم.
قوامی در ادامه بیان کرد: پس از چند سال که متأسفانه در خدمت قصه‌گویان غیرایرانی نبودیم، امسال به همت معاونت فرهنگی و دبیر بخش بین‌الملل، حضور قصه‌گویانی از سایر کشورها را خواهیم داشت. این موضوع، یکی از نکات مثبت جشنواره امسال است.
دبیر بیست‌وششمین جشنواره ملی و بین‌المللی قصه‌گویی در توضیح آمار و جزئیات آثار عنوان کرد: در بخش قصه‌گویی دینی، تعداد ۵۴۲ اثر به ثبت رسیده است. در بخش قصه‌گویی سنتی و کلاسیک، بالاترین آمار شرکت‌کنندگان با ۶ هزار و ۴۵ نفر ثبت شده است. در بخش قصه‌گویی مدرن و نوآورانه، تعداد هزار و ۱۷ نفر شرکت کرده‌اند. در قصه‌گویی آیینی، ۷۷۰ نفر حضور داشته‌اند. در قصه‌گویی مینیمال صدثانیه‌ای، چهار هزار و ۸۰ نفر شرکت کرده‌اند. در قصه‌گویی زبان اشاره، ۱۱۲ نفر ثبت نام کرده‌اند. در قصه‌گویی منظوم، ۲۵۲ نفر شرکت کرده‌اند. در بخش قصه‌گویی دینی، تعداد ۵۴۲ نفر حضور دارند و در بخش علمی، ۱۸۹ نفر شرکت کرده‌اند. در بخش ایثار و مقاومت، ۱۳۸ نفر ثبت نام کرده‌اند. در بخش قصه‌های پیشرفت و قهرمانان ایران نیز، ۳۱۹ نفر شرکت کرده‌اند. همچنین، در بخش پادکست قصه‌گویی، تعداد هزار و ۵۰۰ اثر به ثبت رسیده است و در بخش قصه‌گویی محیطی، ۸۵ اثر وجود دارد. در نهایت، در بخش قصه‌گویی ۹۰ ثانیه‌ای، تعداد هزار و ۹۹۴ اثر ثبت شده است. در مجموع، ۱۷ هزار و ۴۵ اثر داوری شده است.
قصه‌گویی ۱۵ قصه‌گوی خارجی در جشنواره
حسن صدرایی عارف، دبیر بخش بین‌الملل بیست‌وششمین جشنواره ملی و بین‌المللی قصه‌گویی، در سخنانی گفت: هنر دارای زبان بین‌المللی است. شما با زبان هنر می‌توانید با تمامی جهان در ارتباط و گفت‌وگو باشید. قصه‌گویی نیز یک اقدام هنرمندانه است که جاذبه‌ها، زیبایی‌ها و پیام‌های خاص خود را داراست. خوشبختانه، بخش بین‌الملل به جشنواره اضافه شده و مورد توجه قرار گرفته است. البته این اتفاق در اواخر پاییز رخ داد و من تقریباً فرصتی یک‌ماهه برای برگزاری فرایند داوری و حضور مهمانان داشتم.
او افزود: در این مدت، بیش از ۷۰ اثر از ۲۵ کشور جهان به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. برخی از کشورهایی که آثارشان را به ما تقدیم کردند، عبارت‌اند از: ایتالیا، ژاپن، تایلند، اندونزی، لبنان، عراق، سوریه، الجزایر، روسیه، پاکستان، تاجیکستان، هند، اوگاندا، کنگو، نیجریه، مکزیک، برزیل و یونان. این کشورها تقریباً تمام قاره‌ها را پوشش می‌دهند و موضوعات متنوعی را ارائه کرده‌اند.
صدرایی عارف در ادامه بیان کرد: امسال یک مهمان ویژه داریم: ساره قیصر از لبنان، استاد دانشگاه و یکی از استادان برجسته بین‌المللی در حوزه قصه‌گویی. او شاگردان زیادی را در این زمینه تربیت کرده است. قیصر، مهمان جشنواره در یزد خواهد بود و علاوه‌بر حضور در مراسم، کارگاه‌های تخصصی نیز برگزار خواهد کرد.
دبیر بخش بین‌الملل بیست‌وششمین جشنواره قصه‌گویی در پایان عنوان کرد: بیش از ۵۰ هزار نفر در این دوره پذیرفته شدند و پس از داوری حرفه‌ای، ۱۵ قصه‌گو از ملیت‌های مختلف روی صحنه به قصه‌گویی می‌روند. ایتالیا، لبنان، تانزانیا، سوریه، پاکستان، تایلند، هند، نیجریه، کنگو، ژاپن و برزیل از جمله این کشورها هستند.
۱۴۰۴؛ سال توسعه آثار شنیداری در کانون
محمدرضا کریمی صارمی، معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم در پایان این نشست در پاسخ به این سؤال که «آیا توجه به قصه‌گویی معطوف به زمان جشنواره است یا در طول سال نیز این فعالیت مورد توجه قرار می‌گیرد؟» اشاره کرد: یکی از فعالیت‌های ۶۰ گانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، قصه‌گویی است. در راهپیمایی ۲۲ بهمن چهار تماشاخانه در خیابان انقلاب بود که قصه‌گویان به اجرای قصه‌گویی پرداختند. همچنین ما در طول سال اجراهای مختلف قصه‌گویی سیار را نیز به‌ویژه در نقاط محروم در دستور کارمان داریم.
او درباره تداوم آثار پادکست جشنواره نیز گفت: سال آینده، سال توسعه آثار شنیداری در کانون پرورش فکری خواهد بود. در ۶ ماهه اول سال آینده، ۱۵۰ عنوان از کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شنیداری می‌شود. هم‌اکنون ۵۰۰ عنوان کتاب به‌صورت شنیداری در دسترس مخاطبان قرار دارد.
نظر شما