به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در تبریز، ایوب نیکنام لاله، نویسنده کتاب «خاندان کبریت‌ساز توکلی»، در آیین رونمایی از این کتاب، خدمات خاندان توکلی را بسیار زیاد عنوان کرد و گفت: هدف از چاپ این کتاب، ثبت اقدامات و فعالیت این خاندان و نقشی و اثری که از خود بر جای گذاشته‌اند، بوده است.
وی تاکید کرد: شهر تبریز نه با ساختمان‌هایش، بلکه با بزرگانی چون توکلی‌ها، خویی‌ها، کلکته‌چی‌ها و… به این جایگاه رسیده است.
نیکنام لاله با بیان اینکه خاندان توکلی، اولین کبریت‌سازی خود را در تیمچه شازده بازار تاریخی تبریز راه‌اندازی کرده است، از مدیرکل میراث فرهنگی استان خواستار نصب تندیس آن مرحوم در این تیمچه شد.
وی خاطرنشان کرد: صنعت کبریت ایران، مدیون خاندان توکلی بوده و این خاندان آبروی صنعت استان و کشور به‌شمار می‌رود.
توکلی، کشور را در تولید کبریت خودکفا کرد
کریم توکلی، نواده خاندان توکلی در این جلسه با تاکید بر اینکه اگر در هر جامعه‌ای بخواهیم کاری در صنعت انجام دهیم باید ثبات اقتصادی و امنیتی داشته باشیم، گفت: اگر این دو اصل وجود نداشته باشد، هیچ‌کاری نمی‌توان انجام داد.
وی ادامه داد: سال ۱۲۹۲ که پدربزرگ بنده کار و فعالیت خود را در یک تیمچه آغاز کرد، هیچ امکاناتی وجود نداشته و پدربزرگ من با علاقه و پشتکار خود برای خدمت به جامعه کار کبریت‌سازی را آغاز کرد.
توکلی با اشاره به اینکه در آن زمان ماشین آلات برای این کار نیاز بود، اما تهیه‌ی آن بسیار سخت بود، اضافه کرد: پدربزرگم حتی از روس‌ها هم درخواست ماشین آلات کرده بود اما ندادند، بنابراین خود تمامی کارهایش را آغاز کرد، بالاخره خود را به نقطه‌ای رساند که تولید کبریت را شروع کرد، در آن دوره کبریت جزو آیتم‌های مهم به‌شمار می‌رفت و وجود آن رفاه نسبی در زندگی مردم ایجاد می‌کرد و کبریت تا حدودی حکم طلا داشت.
کریم توکلی بیان کرد: پدربزرگ من نمی‌گویم که کبریت را اختراع کرد اما زحمت کشید و این مملکت را در زمینه تولیدکبریت خودکفا کرد، تا زمانی که ثبات اقتصادی و امنیتی وجود نداشته باشد هیچ کاری در کشور نمی‌توان انجام داد.
وی با اشاره به اینکه پدربزرگم برای تامین خرج کارگران و متوقف نشدن کارخانه فرش می‌بافت و حقوق کارگران را پرداخت می‌کرد، افزود: ما ملت مبارزی هستیم که پول و نان خود را از سنگ هم که باشد با زحمت درمی‌آوریم. برادران توکلی کنارهم بوده و هرکدام در بخشی از کار کارخانه تخصص داشتند، پدربزرگ بنده کارها را بین پنج فرزندش تقسیم کرده بوده و هر کدام در یک بخش متخصص بودند.
نقش خاندان توکلی در صنعت و تجارت آذربایجان شرقی
جمشید برزگر، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تبریز در این نشست ضمن تاکید بر جایگاه ویژه و والای خاندان توکلی گفت: این خاندان نقش بسیار موثری در استان ایفا کرده‌اند و قدر و منزلت آن‌ها بر هیچکس پوشیده نیست.
وی ضمن ارج نهادن به برگزاری مراسم نکوداشت افراد تأثیرگذار و شاخص استان، رونمایی از کتاب «خاندان کبریت‌ساز توکلی» را گام مهمی در ثبت یاد و اقدامات این خاندان بزرگ برای آیندگان دانست.
صنعت تبریز، مدیون صدقیانی‌ها، توکلی‌ها و برق لامع‌هاست
مسعود بنابیان، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تبریز گفت: خاندان توکلی را همه می‌شناسند و نیازی به شناساندن آن‌ها نیست، به‌خصوص مرحوم مهندس توکلی که علاوه بر فعالیت اقتصادی، در امور اجتماعی نیز فعالیت داشت.
وی با بیان این مطلب افزود: در اقتصاد مدرن، مسئولیت اجتماعی یک ضرورت است و مهندس توکلی در تمام حوزه‌ها تأثیرگذار بود و علاوه بر بخش صنعت، به مسئولیت اجتماعی خود در قبال جامعه متعهد بود.
بنابیان تصریح کرد: یک فرد اگر تنها صنعتگر باشد، بعد از فوت، نامش از یادها می‌رود، اما اگر در کنار فعالیت اصلی خود، از جامعه خود نیز غافل نشود، برای همیشه در تاریخ ثبت می‌شود.
وی ادامه داد: اگر نام تبریز امروز در حوزه صنعت درخشان است، مدیون بزرگانی چون صدقیانی‌ها، برق‌لامع‌ها، توکلی‌ها و… است.
نایب‌رئیس اتاق تبریز با اشاره به ناترازی در حوزه برق گفت: ما در این قرن مجبور به برگزاری چندین جلسه برای تامین برق مورد نیاز واحدهای خود هستیم، اما آن زمان با آن امکانات بزرگان صنعت، برق شهر را تامین می‌کردند.
یاد بزرگان صنعت، خوش سلیقگی اتاق تبریز است
علیرضا نوین، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کتاب و اثری نفیس در حال رونمایی است، گفت: از اتاق تبریز متشکرم که چنین سلیقه‌ای به خرج داده و این برنامه را فراهم دیده است، تبریز باید برای زنده‌نامان باشد، تبریز جایی است که غریب افتاده و امیدواریم از این به بعد از بزرگانمان تا زمانی که زنده‌اند یاد کنیم.
وی با اشاره به اینکه هرچقدر از قدمت تبریز کهن گوییم، بازهم کم است، ادامه داد: نام و شناسنامه تبریز گنجینه‌ای بسیار بزرگ بوده که نامش را در هر نقطه از دنیا که آورده‌ایم باعث افتخار بوده است.
نوین عنوان کرد: خاندان بزرگی چون خاندان توکلی از جمله بزرگانی بوده‌اند که با افتخار این شهر را به تمامی دنیا شناسانده‌اند، کارخانه‌های بزرگی در این استان وجود داشته‌اند امروزه یونس ژائله‌ها و… در این شهر وجود دارند که نام تبریز را بالا برده‌اند.
وی با بیان اینکه ۹۵ درصد صنعت استان دست بخش خصوصی است، گفت: ما ناراحت می‌شویم که برق و انرژی بخش خصوصی را نمی‌توانیم فراهم آوریم، ما باید از بخش خصوصی بخواهیم تا کار کند.
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی افزود: روزی که در این شهر بالای ۱۵۰ تندیس بزرگان را گذاشتیم، صدها حرف شنیدیم، زمانی که بنده خواستم تا نام مکان‌های گردشگری تبریز تغییر نیابد سخنان بسیاری گفتند، در عصری که جوانان ما از کشور ناامید شده‌اند با شناساندن چنین خاندان بزرگی نشاط را بین جوانان تبریز بازگردانیم.
ایران، مدیون جریان‌سازی فرهنگ مشعشع آذربایجان و تبریز است
داوود گرشاسبی؛ فرماندار تبریز تاکید کرد: شهر تبریز را نمی‌توان ریز به ریز تعریف کرد، بلکه باید آن را با تمام اجزایش دید.
وی ایران را مدیون جریان‌سازی فرهنگ مشعشع آذربایجان و تبریز دانست و افزود: این شهر دارای انسان‌های بزرگی بوده و هست که در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و… کارهای بزرگی انجام داده‌اند.
گرشاسبی با بیان این مطلب گفت: برای تداوم وجود چنین انسان‌هایی باید بر تربیت نسل آینده با تاکید بر تربیت منتهی به شخصیت اهتمام بورزیم.
وی از فعالان بخش خصوصی خواست تا با تاسیس مدارس مهارت‌محور، به نسل جدید برنامه و هدف داده و آن‌ها را مسئولیت‌پذیر به بار بیاورند.
فرماندار تبریز بر لزوم احترام به نخبگان فکری و اقتصادی تاکید کرد و گفت: برای توسعه کشور در کنار صنعت باید تعامل ما با دنیا افزایش یابد.
اتاق تبریز سرشناس‌ترین افراد را در تاریخ خود جای داده است
سعید جلالی، مدیر انتشارات شایسته، با تاکید بر اصالت اتاق تبریز، گفت: اتاق تبریز سرشناس‌ترین افراد را در تاریخ خود جای داده است، از تمامی خاندان بزرگ چون توکلی، خسروشاهی، صدقیانی، خویی و برق لامع و..... با افتخار یاد کنیم، نمی‌شود که در این اتاق بنشینیم و از این بزرگان یاد نکنیم.
وی با اشاره به اینکه خویی‌ها ولیعصر را ساختند ولی متاسفانه امروز حتی یک کوچه هم در ولیعصر تبریز به نام حاج مرتضی خویی وجود ندارد، عنوان کرد: اتاق تبریز جزو استثناهای روزگار است، زمانی که سال ۱۳۰۴ قانون لغو القاب داده شد و در سال ۱۳۱۴ نیز گفته شد که همه باید شناسنامه بگیرند، برخی آمدند و گفتند انگیزه صدور ما برای شناسنامه فرق دارد، چراکه پدران ما در خارج از کشور تجارت می‌کنند.
وی تاکید کرد: این ۱۷ خانواده باتومچی، مسکوچی، آمریکاچی، ایروانچی، استانبولچی، ارزورومچی، هشترخانچی، تفلیسچی و… بودند هیچ شخصی از ایران غیر از این ۱۷ خانواده نمی‌توانست بگوید که با مسکو و یا.... از کشورهای خارجی ارتباط تجاری دارم، از دربار ناصر شاه تا نادرشاه اساتید تبریزی وجود داشته‌اند.
جلالی با بیان اینکه معمار توسعه‌ی صنعت ایران جناب دکتر عالیخانی بوده است، اضافه کرد: سه نفر از تبریز وجود داشته‌اند که اتاق ایران را اداره کرده‌اند علی وکیلی، حسن صادقی در بین این سه نفر بوده‌اند.
در پایان این آیین، با حضور هیئت نمایندگان اتاق تبریز، اعضای خاندان توکلی، نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر و فرماندار تبریز از کتاب «خاندان کبریت‌ساز توکلی» در اتاق بازرگانی تبریز رونمایی شد.
نظر شما