خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ آلمان به عنوان یکی از مقاصد محبوب برای دانشجویان بین‌المللی شناخته می‌شود. این کشور با ارائه سیستم آموزشی باکیفیت و مدارک معتبر جهانی، فرصت‌های شغلی زیادی در سطح بین‌المللی فراهم می‌آورد. به علاوه، هزینه تحصیل در آلمان نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر مناسب‌تر است. دانشگاه‌های دولتی آلمان معمولاً هزینه‌ای برای تحصیل دریافت نمی‌کنند، در حالی که دانشگاه‌های خصوصی هزینه‌ای بین ۵ تا ۲۰ هزار یورو دارند.

با این حال، بسیاری از متقاضیان تحصیل در آلمان به دنبال اطلاعات دقیق‌تر درباره هزینه‌های تحصیل در این کشور هستند. این مقاله راهنمای جامعی برای دانشجویان بین‌المللی است تا از هزینه تحصیل و انواع بورسیه‌های تحصیلی در آلمان مطلع شوید.

پیش از پرداختن به موضوع اصلی، باید بگوییم که جهت تحصیل در دانشگاه‌های آلمان، باید به زبان آلمانی یا انگلیسی مسلط باشید. البته اکثر دانشگاه‌های دولتی این کشور، به زبان آلمانی تدریس می‌کنند؛ از همین رو اگر قصد تحصیل در دانشگاه‌های دولتی این کشور را دارید، پیشنهاد می‌کنیم روی مهارت زبان خود کار کنید تا به تسلط لازم برسید. اگر تا به حال امکان آموزش زبان آلمانی را نداشته اید، در ملل می‌توانید تحت نظارت اساتید خبره، به یادگیری بپردازید.

هزینه‌های تحصیل در آلمان

برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان، باید اثبات کنید که مبلغی معادل ۱۱,۹۰۴ یورو در سال یا ۹۹۲ یورو در ماه برای پوشش هزینه‌های زندگی در اختیار دارید. دانشگاه‌های دولتی آلمان تنها هزینه‌های هر ترم را دریافت می‌کنند که بین ۱۰۰ تا ۳۵۰ یورو متغیر است. اما دانشگاه‌های خصوصی می‌توانند هزینه‌های بسیار بیشتری داشته باشند؛ از ۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ یورو در سال. رشته‌های تخصصی مانند MBA حتی ممکن است تا ۶۵,۰۰۰ یورو برای کل دوره هزینه داشته باشند.

رشته‌های فنی و مهندسی

رشته‌های فنی و مهندسی مانند مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی نرم‌افزار معمولاً در دانشگاه‌های دولتی رایگان هستند، اما دانشجویان باید هزینه‌های ترمی Semester Fee)) که بین ۱۵۰ تا ۳۵۰ یورو متغیر است را پرداخت کنند. در دانشگاه‌های خصوصی، هزینه‌ها می‌توانند سالانه از ۵,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ یورو باشند.

رشته‌های پزشکی و دندان پزشکی

تحصیل در رشته‌های پزشکی به دلیل تجهیزات پیشرفته و دوره‌های آموزشی طولانی‌تر کمی پرهزینه‌تر است. در دانشگاه‌های دولتی، هزینه‌های ترمی مشابه دیگر رشته‌هاست، اما در دانشگاه‌های خصوصی، شهریه سالانه ممکن است به ۲۵,۰۰۰ یورو یا بیشتر برسد.

رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی

رشته‌هایی مانند فلسفه، تاریخ و جامعه‌شناسی معمولاً کم‌هزینه‌تر هستند و بیشتر دانشگاه‌های دولتی برای این رشته‌ها شهریه دریافت نمی‌کنند. فقط هزینه ترمی که شامل خدمات دانشجویی و بلیت حمل‌ونقل عمومی می‌شود، دریافت می‌گردد.

رشته‌های مدیریت و MBA

رشته‌های مدیریت و MBA در دانشگاه‌های خصوصی هزینه‌های بالاتری دارند و ممکن است شهریه سالانه بین ۱۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ یورو باشد. اما در دانشگاه‌های دولتی این رشته‌ها معمولاً رایگان یا با هزینه کم ارائه می‌شوند.

رشته‌های هنر و طراحی

دانشجویان رشته‌های هنر و طراحی ممکن است علاوه بر هزینه‌های ترمی، برای مواد و پروژه‌های هنری هزینه کنند. این هزینه‌ها بسته به نیازهای رشته می‌تواند متغیر باشد.

انواع بورسیه های تحصیلی آلمان

در زیر برخی از مهم‌ترین بورسیه‌ها و اسکالرشیپ‌های موجود در آلمان معرفی شده است:

بورسیه‌های DAAD: این بورسیه‌ها توسط سرویس تبادل آکادمیک آلمان DAAD)) برای حمایت از دانشجویان بین‌المللی اعطا می‌شود. این کمک‌هزینه شامل پوشش هزینه‌های تحصیل، هزینه‌های زندگی و بیمه است. مبلغ بورسیه برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد ۱۰۰۰ یورو و برای مقطع دکتری ۱۵۰۰ یورو در ماه می‌باشد.

Deutschlandstipendium: این بورسیه به دانشجویان مستعد در تمامی مقاطع تحصیلی اعطا می‌شود و کمک‌هزینه ماهیانه ۳۰۰ یورو را به دانشجویان اختصاص می‌دهد. نیمی از این مبلغ توسط دولت و نیمی دیگر توسط حامیان خصوصی تأمین می‌شود.

Erasmus: این برنامه بورسیه به دانشجویان اروپایی و غیراروپایی امکان تحصیل در کشورهای مختلف اروپا را می‌دهد. مبلغ بورسیه بسته به کشور مقصد و مدت اقامت متغیر است، اما معمولاً بین ۳۰۰ تا ۴۵۰ یورو در ماه می‌باشد.

بورسیه‌های بنیاد هاینریش بل: این بورسیه‌ها برای دانشجویان بین‌المللی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌شود و مبلغ آن تا ۱۰۰۰ یورو در ماه است.

این بورسیه‌ها نه تنها به‌طور مالی از دانشجویان حمایت می‌کنند، بلکه فرصت‌های مناسبی برای شبکه‌سازی و پیشرفت حرفه‌ای نیز به همراه دارند.

مدارک لازم برای دریافت بورسیه تحصیل در آلمان

برای دریافت بورسیه تحصیلی در آلمان، دانشجویان معمولاً نیاز به ارائه مدارکی مانند رزومه CV))، نامه توصیه‌نامه از اساتید یا کارفرمایان قبلی، تکمیل فرم درخواست بورسیه، مدارک تحصیلی (مانند ریزنمرات و دیپلم)، مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی (بسته به زبان تدریس دوره) و طرح تحقیقاتی یا انگیزه‌نامه دارند که در آن اهداف تحصیلی و دلایل درخواست بورسیه توضیح داده شده است.

همچنین، بسته به نوع بورسیه، ممکن است از متقاضی خواسته شود تا مدرک مالی برای اثبات توانایی تأمین هزینه‌های زندگی یا تأمین بیمه سلامت را نیز ارائه دهد. این مدارک به دانشگاه یا نهاد مربوطه برای ارزیابی و انتخاب بورسیه ارسال می‌شوند.

مدارک مورد نیاز تحصیل در آلمان

برای پذیرش در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان، متقاضیان باید مدارک زیر را ارائه دهند:

مدرک دیپلم ۱۲ ساله معادل دیپلم آلمانی

تکمیل فرم درخواست پذیرش دانشگاه

حداقل ۱۸ سال سن

مدرک زبان آلمانی با سطح حداقل B1 (که ممکن است بسته به رشته و دانشگاه، نمره قابل قبول متفاوت باشد.)

‌

بورسیه‌ها و کمک‌های مالی برای دانشجویان بین‌المللی

مدرک کارشناسی ارشد MS)) یکی از برنامه‌های تحصیلی در آلمان است که معمولاً در یک تا دو سال (۲ تا ۴ ترم) تکمیل می‌شود. در این مقطع، دانشگاه‌های آلمان برای دانشجویان بین‌المللی و داخلی شهریه‌ای دریافت نمی‌کنند، زیرا بیشتر دانشگاه‌های برتر این کشور از حمایت مالی دولت برخوردارند. دانشجویان تنها ملزم به پرداخت هزینه ثبت‌نام و کارت ترمی Semester Ticket Fee)) هستند که بسته به مدت زمان برنامه تحصیلی، مبلغی بین ۱۳۸ تا ۱۵۰۰ یورو متغیر است. هزینه‌های مرتبط با تحصیل در هر رشته تخصصی ممکن است متفاوت باشد. با این حال، برخی از دانشگاه‌ها هیچ هزینه‌ای بابت شهریه از دانشجویان دریافت نمی‌کنند.

بهترین دانشگاه‌های آلمان برای تحصیل

در آلمان، تعدادی از دانشگاه‌ها در سطح بین‌المللی شناخته شده و از کیفیت آموزشی بالایی برخوردار هستند. برخی از بهترین دانشگاه‌های آلمان برای تحصیل عبارتند از:

دانشگاه هومبولت برلین Humboldt University of Berlin))

دانشگاه فنی مونیخ Technical University of Munich - TUM))

دانشگاه فنی برلین Technical University of Berlin))

دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig Maximilian University of Munich - LMU Munich)

دانشگاه هایدلبرگ Heidelberg University))

دانشگاه گوتینگن University of Göttingen))

دانشگاه کارلسروهه Karlsruhe Institute of Technology - KIT))

دانشگاه فنی دارمشتات Technical University of Darmstadt))

دانشگاه‌های دولتی و رایگان آلمان

در آلمان، اکثر دانشگاه‌های دولتی به طور رایگان یا با هزینه‌های بسیار کم تحصیلات ارائه می‌دهند. در اینجا لیستی از برخی از مهم‌ترین دانشگاه‌های دولتی و رایگان آلمان آورده شده است:

دانشگاه هومبولت برلین Humboldt University of Berlin))

دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig Maximilian University of Munich - LMU Munich)

دانشگاه هایدلبرگ Heidelberg University))

دانشگاه فنی مونیخ Technical University of Munich - TUM))

دانشگاه گوتینگن University of Göttingen))

دانشگاه فرانکفورت Goethe University Frankfurt))

دانشگاه فنی برلین Technical University of Berlin))

دانشگاه برمن University of Bremen))

دانشگاه کارلسروهه Karlsruhe Institute of Technology - KIT))

دانشگاه توبینگن University of Tübingen))

دانشگاه مانهایم University of Mannheim))

دانشگاه دارمشتات Technical University of Darmstadt))

این دانشگاه‌ها به دانشجویان داخلی و بین‌المللی امکان تحصیل با هزینه‌های پایین یا رایگان را می‌دهند.

‌

دوره تحصیل در آلمان چقد طول می کشد؟

مدت زمان دوره‌های تحصیلی در آلمان به مقطع و نوع برنامه تحصیلی بستگی دارد. برای مقطع کارشناسی معمولاً ۳ تا ۴ سال زمان نیاز است که به طور کلی ۶ تا ۸ ترم طول می‌کشد. در مقطع کارشناسی ارشد، دوره‌ها به طور معمول ۲ سال (۴ ترم) زمان می‌برند، مگر اینکه در رشته‌هایی مانند پزشکی یا مهندسی خاص شرایط متفاوت باشد. دوره‌های دکتری معمولاً بین ۳ تا ۵ سال طول می‌کشند.

هزینه‌های زندگی در آلمان

صرف نظر از رشته، هزینه‌های زندگی، بخش عمده‌ای از بودجه دانشجویان را تشکیل می‌دهند. این هزینه‌ها شامل اجاره مسکن (ماهانه حدود ۴۰۰ تا ۸۰۰ یورو)، غذا (۲۰۰ یورو)، حمل‌ونقل (۴۹ یورو برای بلیت ماهانه) و بیمه درمانی (حدود ۱۲۵ یورو) است.