به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست بررسی سیاست‌های فرهنگی آلمان و رونمایی کتاب «سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین‌المللی و دو جانبه» دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بررسی شد. در این نشست حسین دیوسالار، مشاور ویژه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: حمید محمدی به عنوان یک فرد با تجربه در مدیریت کلان کشور و در مسئولیت‌های مختلفی که داشت خاطرات زیادی از خود باقی گذاشت. ما خاطرات مشترک زیادی با هم داریم که بدترین خاطره مشترک زمانی است که او مسئولیت معاونت حج را عهده‌دار بود و حادثه حج پیش آمد. هنوز هم یادآوری آن روزها ناراحتی و بغض را در وجودمان بیدار می‌کند.

وی افزود: محمدی با این اثر و تلاش‌هایی که در راه‌‎های مختلف نشان داد، فهم درستی از امور بین‌المللی دارد که باعث خوشحالی است. او بخشی از تجربیات خویش را منتقل کرده است. این کتاب را تورقی کردم، حوزه دیپلماسی فرهنگی عمومی و مجموعه قدرت نرم مورد توجه بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته است.

دیوسالار بیان کرد: کشورها فهمیده‌اند که از این قدرت نرم خود چه مبتنی بر تاریخی که داشته باشند و چه تاریخی که ساختگی باشد، چگونه استفاده کنند تا روابط خود را با کشورهای دیگر در بخش‌های مختلف توسعه دهند. طبیعتاً این فقط مربوط به دیپلماسی نیست، در اقتصاد هم کشور تاثیرگذار کشوری است که در حوزه‌های مختلف تجربه‌های خود را داشته باشد. تجربه زیسته حمید محمدی آلمان است که حتی با قدرت نرم عمل کرده است.

وی در ادامه گفت: بررسی تاریخی و ریشه‌ای آلمانی که برخلاف کشورهای دیگر دارای تاریخ مشخصی است، نشان می‌دهد که این کشور نتایج مشخصی دریافت کرده است. ساختارهای این کشور در این کتاب بررسی شده است. نکته قابل توجه منحصر در روابط دو جانبه است. در این کتاب یک نگاه جامع‌تری داشتند و ارائه کردند. بی‌تردید ما در روابط دو جانبه و چند جانبه نیاز به شناخت داریم.

دیوسالار افزود: اگر ما در زمینه‌های بین‌الملل توسعه داشتیم، عامل آن شناخت بوده است. هر جا شناخت دقیق داشتیم و این شناخت دقیق را عامل توسعه ملت‌ها قرار دادیم، موفق بودیم. ما به عنوان کشوری با پیشینه تاریخی بلند این ظرفیت را داریم که دیگر کشورها را زیرسلطه قرار بدهیم اما در هیچ زمانی این کار را نکردیم. اگر بتوانیم زیرساخت فرهنگی را آماده کنیم و شناخت دو طرف یا چند طرف ایجاد کنیم، می‌توانیم در عرصه‌های مختلف نتایج فرهنگی را به ثمربرسانیم.

وی بیان کرد: حمید محمدی زحمت زیادی در عرصه بین‌المللی کشیدند که از زحمات وی تقدیر می‌کنیم و امیدواریم الگویی برای سایرین باشد.

سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین‌المللی و دو جانبه

در ادامه نشست حمید محمدی مولف کتاب «سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین‌المللی و دو جانبه» که رایزن فرهنگی سابق ایران در آلمان بود، گفت: موضوع سیاست فرهنگی آلمان که کتاب هم به این موضوع می‌پردازد، نیاز به شناخت دقیق سیاست رویکردها و روش‌هایی است که کشورهای دیگر در حوزه بین‌المللی دارند و این برای من همیشه دغدغه بود. در فرصتی که پیش آمد این نیاز را حس کردم و تلاش کردم به ثمر برسد که حاصل آن این کتاب شد.

وی افزود: بعد از جنگ جهانی دوم وجهه جهانی این کشور نابود شده بود. نازی‌ها این وضعیت را در آلمان ایجاد کرده بودند. آنها شکست‌خورده جنگ هم بودند. دولت جدید سعی کرد تا وجهه تخریب شده را بازسازی کند، برای همین سیاست فرهنگی اهمیت داشت. اداره فرهنگ و رسانه تمشیت فرهنگی را در آلمان انجام می‌دهد. ولی در حوزه بین‌الملل قسمتی زیرنظر وزارت خارجه پیش می‌رود.

محمدی بیان کرد: برخلاف برخی کشورها که تمرکزگرایی دارند، در امور فرهنگی آلمان یک نوع تمرکززدایی در سیاست فرهنگی وجود دارد و مراکز مختلف نهاد دولتی و غیردولتی این کار را انجام می‌دهند. در همان مقطع بعد از جنگ چند موسسه این وظیفه را برعهده داشت. در اینجا تمرکز بیشتر بر روی وجهه آلمان است و از دهه هفتاد تغییری ایجاد شد. سیاست خارجی را به عنوان ضلع سوم سیاست خارجی قرار دادند.

وی گفت: سه سیاست دیپلماسی، سیاسی و فرهنگی را در دستور کار قرار دادند و به عبارتی از دیپلماسی فرهنگی برای پیشبرد مسائل اقتصادی استفاده می‌کنند. ابزار رسانه به عنوان مهم‌ترین ابزاری که می‌تواند در خدمت سیاست قرار بگیرد، راه‌اندازی شد و دویچه‌وله نشان داد که یکی از برنامه‌های محوری آنها ترویج زبان است.

محمدی افزود: از دهه هشتاد به نوع اهداف و برنامه‌ها وسعت دادند. موضوعاتی که دنبال می‌کنند در حوزه میراث فرهنگی و زبان است. مدارس بسیار زیادی تاسیس می‌کنند و معلمین حلقه وصل آنها با مجموعه مستقر در سایر کشورها هستند. از دهه هشتاد به بعد تمرکز بر موارد علمی-فرهنگی با جذب افراد مستعد است. یعنی بازویی برای مباحث اقتصادی آنهاست.

محمدی بیان کرد: جذب بورسیه و تبادل دانشجو و استاد با این هدف که به کمک بازار آلمان بیاید و باعث رونق کسب و کار آلمان شود. دو میلیارد و دویست میلیون دلار، بودجه کلان را برای فعالیت فرهنگی در خارج از کشور در نظر گرفته‌اند. ۵۹ درصد از برنامه فرهنگی خارجی از طریق سازمان‌هایشان پیگیری می‌شود. سازمان‌ها در کشورهای مختلف شعبه دارند.

وی گفت: نکته بسیار مهم اینکه علی‌رغم تمرکززدایی در سیاست خارجی آلمان که توسط سیاست‌های مختلف انجام می‌شود، هم‌افزایی وجود دارد. از ۲۶ مجموعه ممکن است ده مجموعه در کشوری همزمان حضور داشته باشد ولی محوریت با آموزش زبان آلمانی است. مصادیق اینکه آلمان در هر کشور چه فعالیتی دارد در فصل ششم کتاب آورده شده است.

نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.