« مجموعه مقالات معماري و شهرسازي» از مجموعه کتابهای «گردهمايي مكتب اصفهان» كه در سال ۸۵ توسط فرهنگستان هنر برگزار شد، از تازههای انتشارات فرهنگستان هنر است که در غرفه مركز تاليف، ترجمه ونشر آثار هنري در نمايشگاه كتاب ارائه میشود.\
كتاب با سخن ناشر آغاز شده و «از صاحبآباد تا نقش جهان» نوشته احدنژاد ابراهيمي سردرود، «ميدان نقش جهان اصفهان در سه متن تاريخي» نوشته رضا ابويي، «سلسله مراتب در مكتب اصفهان» نوشته محمدرضا اخوتي، «تفسير نمادهاي شيعي مسجد امام اصفهان به كمك نوشتههاي روحاني عارف، سهروردي» نوشته هانري استيرلن، «معماري خانههاي صفوي ميبد» نوشته عيسي اسفنجاري كناري و ليلا ذاكر عاملي، «معماري در بستر شهر و طبيعت اصفهان صفوي» نوشته ايرج اعتصام، «باغ خسروآباد سنندج نمونه باغسازي صفويان در اصفهان» نوشته محمد امينيان و نادره شجاعدل، «فرايند تكوين و گسترش شهر اصفهان» نوشته حشمت الله انتخابي و«ژرفساختهاي طراحي شهر: مباني شهرسازي مكتب اصفهان» نوشته زهرا اهري از مقالات چاپ شده درآن هستند.
همچنين «فلسفه معماري: بازآفريني عالم با ابتناي بر هندسه مقدس» نوشته حسن بلخاري قهي، «مسجد، مكان معراج مومنان» نوشته سيد محمد بهشتي، «مدارس اصفهان در عصر صفوي» نوشته ليلا پهلوانزاده، «اصفهان،در گذر زمان(ميدان نقش جهان)» نوشته عبدالله جبل عاملي، «چشمانداز معماري وآثار دوره صفوي در ايران» نوشته كامبيز حاجي قاسمي و «مكتب اصفهان در شهرسازي: گذر از سرزمين خيال به سرزمين خرد» نوشته محسن حبيبي از دیگر مقالاتی هستند که در این مجموعه به جاپ رسیده است.
از ديگر مقالات اين مجموعه «تاثير حكمت معنوي قرن يازده اصفهان در معماري و شهرسازي طبيعتگراي آن» نوشته مهدي حمزه نژاد، «بسترهاي فلسفي و عرفاني و فرهنگي و آرماني شكلگيري شهر اصفهان» نوشته مرتضي دوست ثاني، «معماري كاروانسراهاي عهد گوركانيان: گسترش شيوههاي ايراني به هند» نوشته نصير رضاخان، «تحول خلاقانه در طراحي محورهاي شاخص شهري عصر صفوي» نوشته احسان رنجبر، محمدرضا پورجعفر و مجتبي انصاري و «روخواني معماري صفوي (نمونه موردي مسجد جامع عباسي)» نوشته عاطفه كرباسي و علي سلطاني، «باغ-شهر اصفهان، بهشتي به وسعت شهر» نوشته آزاده شاهچراغي و «معرفي طرح و نقش در خانه شيخ الاسلام اصفهان» نوشته نگار شريعتمداري را میتوان نام برد.
همچنين مقالاتي چون: «مقايسه برخي هنرها و معماري دوره صفوي با دورههاي پيشين» نوشته سروناز شريفي، «از چهارگانگيها و چهارپارگيهاي نقش جهان» نوشته محمدرضا شيرازي، «اصفهان: آينه حقيقت محمديه يا بهشت اعلا» نوشته نير طهوري، «نگاهي به چهلستون اصفهان از روزني ديگر» نوشته عبدالكريم عطارزاده، «نقش جهان و تجلي سهگانه عشق» نوشته جوادعلي محمدي اردكاني، «بررسي حضور زايندهرود و طبيعت آن در اصفهان عهد صفوي بر اساس روايات شاردن» نوشته علي عمرانيپور، «شكلگيري فراوردههاي معماري- شهري اصفهان در دوره صفويه» نوشته منصور فلامكي، «ميدان جلفا» نوشته غلام رضا كياني، «نقش سازههاي چادري در باغهاي عصر صفوي» نوشته زهره نامآور و روح الله مجتهدزاده، «در ستايش حاشيه و محشي» نوشته حسين مفيد و مهناز رييسزاده در این كتاب آمده است.
«نقش جهان، شهري در اصفهان» نوشته داود ملايي اونجي، «برگي ناشناخته از تاريخ شهري اصفهان» نوشته يحيي ميشو، «بازتاب سياست خارجي شاهعباس دوم در هنرهاي يادبودي دوره صفوي» نوشته ميس نظرلي، «پيوندهاي نهان در ميدان نقش جهان» نوشته ويدا نوروز برازجاني و «از بهشت تا پايتخت سياسي: باغ اصفهان» هايدي والچر از مقالات ديگر اين مجموعه هستند.
جواد عليمحمدي اردكاني در ابتداي مقاله «نقش جهان و تجلي سهگانه عشق» ميگويد: معماري به مثابه هنري كه ارتباطي فعال و پويا با مخاطب خود دارد و بخش مهمي از فضاي زندگي انسان را در بر ميگيرد، ميتواندبازتابدهنده تفكر و نوع نگرش فلسفي و زيباييشناسي هر تمدني باشد. آثار معماري به جا مانده از تاريخ زندگي بشر نيز مويد اين مطلب است كه معماري با استفاده از نمادها و نشانهها، بخش مهمي از ايدهها و ايدهآلهاي نمادين را به نمايش ميگذارد؛ چنانكه در آثار معماري ايران نيز تجلي اين نمادها و نشانهها را شاهد هستيم.
در اين مقاله ميدان نقش جهان با ديدگاهي نمادشناسانه مورد بررسي قرار گرفته و با سهگانه عشق در خمسه نظامي تطبيق شده است و سه بناي بزرگ واقع در ميدان نقش جهان: مسجد امام، مسجد شيخ لطف الله و كاخ عالي قاپو با فرهاد، شيرين و خسرو در داستان نظامي مقايسه شده است.
حسن بلخاري قهي نیز در مقاله خود با عنوان «فلسفه معماري: بازآفريني عالم با ابتناي بر هندسه مقدس (با تامل در مفهوم دميورژ در تيمائوس افلاطون)» ميگويد: كمترين تامل در معماري مقدس نشان ميدهد جايگاه بناهاي مقدس جايگاهي كاملا نمادين وسمبليك است كه معناي خاصي را تجسم ميبخشد. به عبارت ديگر در فلسفه معماري مقدس، بنا تجسم معنا محسوب ميشود. بنابراين مستند بر جهانبينيهاي مختلف، معماريهاي متفاوتي وجود دارد.اگرچه همه آنها در استفاده از دو شكل بنيادي در هندسه مقدس، يعني دايره و مربع،مشتركات زيادي دارند.
بلخاري این مقاله را به سه بخش «آغاز متافيزيك هندسه»، «آفرينش عالم و هندسه مقدس در تيمائوس افلاطون» و «نتيجه» تقسيم كرده و در آن مشخصا نقوش هندسي آرامگاه امير اسماعيل ساماني در بخارا را با استناد به تيمائوس مورد بحث قرار ميدهد.
كتاب «مجموعه مقالات معماري و شهرسازي» از گردهمايي «مكتب اصفهان»، كتابي است ۶۸۶ صفحهاي كه زمستان سال گذشته با همكاري مركز تاليف، ترجمه ونشر آثار هنري و پژوهشكده هنر، در تيراژ ۱۵۰۰ نسخه چاپ شد و با قيمت ۱۳۵۰۰۰ تومان در نمايشگاه كتاب امسال عرضه خواهد شد.
نظر شما