سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): شاعران و منتقدان حوزه ادبیات به مناسبت روز شعر و ادب فارسی به تحلیل جریان شعر پرداختند و ضم اینکه معقتدند که جریان شعری استان سرامد است و انجمن‌های متعددی فعالیت دارند اما فقدان ظهور شاعران توانمند را جزو نقاط ضعف می‌دانند.

مرتضی نصیری گوکی(مجنون)، پیشکسوت شعر دفاع مقدس و سراینده پیشگام اشعار حماسی، انقلابی و آئینی استان است. این هنرمند سنگ تراش، ملقب به آهنگران هرمزگان از جانبازان ۴۰ درصد و از سرداران ۸ سال دفاع مقدس است. آثار مکتوب او شامل مجموعه شعر گپ گنوغ در دو جلد، عرشیان جزیره، بُنگر و پژوهشگر مجموعه فرهنگی و ماندگار  چاپ نشده دانشنامه واژگان ۴ جلدی خلیج فارس است.

مجنون شعر هرمزگان در تحلیل شعر استان در ۲۰ سال اخیر گفت: این موضوع پرچالش، از نگاه‌ها و منظر مختلف جای بحث فراوان دارد. آسیب شناسی شعر هرمزگان به نشست‌های جدی، کارشناسانه عمیق و مداوم نیاز دارد و در یک فرصت محدود نمی‌توان آن را بررسی کرد و ساده‌انگاری است که به نظرات این‌چنینی بسنده شود.

مرتضی نصیری گوکی افزود: پر واضح است شعر، این جگر گوشه ادبیات در این نقطه سرزمینی به دلایل مختلف دچار کم رونقی و کم توجهی و عدم پویندگی شده است. بنابراین بررسی ضعف و قوت شعر هرمزگان با وجود گستره مورد بحث یک مقوله، و پیشرفت و پسرفت با همان گستردگی، مقوله‌ای دیگر است و هر دو نیازمند مباحث دقیق کارشناسی هستند.

او ادامه داد: در این دودهه ما شاهد شب شعرهای پر رونقی مثل دهه‌های پیشین و زمان دفاع مقدس، به لحاظ شرکت کننده، از نظر تعداد شعرا و از نظر قوت و غنای شعری نبوده‌ایم. در این زمان استان هم شاهد یک شاعر توانمند در نسل جدید ادبیات نبوده است.

انشقاق به علت عدم توجه به شعر و ساختار آن

وی اضافه کرد: در این 20 سال، شب شعرهای کمتری را شاهد بوده‌ایم و شاعران این دیار کمتر در محافل ادبی برون استانی شرکت کرده‌اند که این‌ خود یک نقص قلمداد می‌شود.

مسئول انجمن شعر بسیج هرمزگان ابراز داشت: در این دو دهه شوربختانه شاهد چند دستگی بین شاعران از نظر وابستگی حزبی و گروهی بوده‌ایم‌. به عنوان مثال شاعری به دلیل وابستگی به جناح خاصی از جانب گروهی دیگر با بی‌توجهی مواجه می‌شود هر چند به ظاهر نمود نداشته است.

این شاعر پیشکسوت ضمن ابراز نگرانی از این وضعیت گفت: هر سلیقه‌ای و هر تمایل به جناح و طیف خاص سیاسی باعث شده انجمن شعر خاص و شخصی در فضای مجازی و واقعی به وجود بیاورد و خود را مسئول آن انجمن بداند و به طیف فکری خاصی توجه کند. این انشقاق به علت عدم توجه به شعر و ساختار شعر، آسیب جدی به بدنه ادبیات استان زده است.

نصیری در ادامه توضیح داد: واگذاری فضای ارائه، فضای انجمن، بها دادن، تبلیغ و ارائه اثرها در محل‌های مختلف حتی دعوت ها از شاعران برای شرکت در مراسم نیز دستخوش همین دو دستگی ها بوده است. مثلا اگر مراسمی آیینی برگزار شود از شاعران دیگر انجمن ها دعوت نمی‌شود و برعکس.

این چهره دغدغه مند اضافه کرد: در این دو دهه با وجود استعدادهای بالقوه خوبی که در روستا و شهرهای کوچک هست، اما چهره شاخصی به جامعه عرضه نشده  زیرا توجه کافی به آن‌ها نشده است. مشکل دیگری که دامان شاعران را گرفته، عدم توجه به آثار آن‌ها از سوی مدیران و مسئولان مرتبط است و کتاب شاعران هرمزگانی از سوی دست اندرکاران خرید، پشتیبانی و معرفی نشده‌اند.

او با اشاره به مشکلات عدیده شاعران این دیار گفت: وجود ناشران و نشر در استان که هنوز باعث مشکلات است درد بعدی است.

این شاعر گرامی در پایان با تاکید به کمبود محل ارائه آثار به صورت گردهمایی، انجمن‌های هفتگی در مرکزاستان و شهرها گفت: توجه جدی به حوزه ادبیات و ایجاد تریبون برای شاعران تا آثارشان را فارغ از نگاه حزبی و گروهی ارائه دهند و ایجاد زمینه حضور مخاطب، آخرین راهکار پر رونق بودن و داغ بودن تنور شعر در این سرزمین شاعر خیز است.

بعد از بهمنی، شاعر هم‌سنگ و هم‌تراز وی در شعر هرمزگان ظهور نکرد

مرتضی رحیمی نژاد، گردآورنده کتاب اوتیان( شعر و داستان حاجی‌آباد)، رئیس انجمن شعر شهرستان حاجی آباد، شاعر و منتقد حوزه ادبیات است.

ارزیابی وی از وضعیت شعر و ادبیات استان طی دو دهه اخیر مثبت است. او در این خصوص گفت: بعد از محمدعلی بهمنی، دیگر شاعر هم‌سنگ و هم‌تراز وی در شعر هرمزگان کسی ظهور نکرد هر چند شاعرانی چون ابراهیم منصفی یا صالح سنگبر و حتی حسن کرمی شاعران قدرتمندی بودند اما آن‌ها هم مقطعی بودند.

رحیمی نژاد افزود: اما در دهه اخیر شاعران خوبی مانند مسلم محبی، ایرج انصاری فرد، عبدالحسین انصاری و.... داشته‌ایم و این می‌تواند نقطه روشنی در شعر هرمزگان باشد.

رئیس انجمن شعر شهرستان حاجی آباد ادامه داد: یکی از نقاط قوت شعر هرمزگان می‌شود به حضور درخشان راشد انصاری در طنز کشور اشاره کرد و  نقطه منفی شعر هرمزگان، حضور کم رنگ بانوان این استان در شعر فرا استانی است هر چند در یکی دو دهه قبل امینه دریانورد چهره مطرح بانوی شعر هرمزگان بود.

شعر هرمزگان، دور از مانیفست بازی‌های جدا از ذات شعر است

مسلم محبی، معلم، منتقد ادبی، دبیر محفل ادبی صبا و بنیانگذار انجمن شعر دریای استان هرمزگان است. این شاعر کلاسیک سرا، خالق مجموعه‌ «بعد از تو من به درد خودم هم نمی خورم» هم است.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایبنا گفت: شعر هرمزگان در دو دهه اخیر، به واسطه حضور تک چهره‌ها توانسته خودش را در بین استان‌های پیشرو در وادی ادبیات نگه دارد.



مسلم مُحبی ادامه داد: حُسن بزرگ ادبیات هرمزگان خاصه ادبیات شعری این استان، دوری از مانیفست بازی‌های جدا از ذات شعر است،  شعر به دلیل و ارزش شعربودنش در این استان ریشه‌های محکمی پیدا کرده است، و در همه جریان‌های شعری چهره‌های قابلی دارد اما هرگز به عنوان اینکه استان جریان سازی باشد مطرح نبوده است.

این منتقد جوان با ابراز امیدواری از روند شعری استان افزود: ولیکن من خیلی امیدوارم که شعرهرمزگان در دهه پیش رو به مشخصات خاص خودش دست یابد.

محبی پیشتر هم با امیدواری از وضعیت شعر و ادبیات هرمزگان سخن گفته بود و مدعی شده بود: دوری از پایتخت یعنی دوری از رسانه‌های تاثیرگذار و دوری از امکانات و این خود به تنهایی کافی است که جلوی رشد استعدادها را بگیرد اما همچنان هرمزگان قطب شعر کشور است.

معصومه مرشدی، شاعر نام آشنا، مجری و دبیر انجمن شعر ودریای هرمزگان است.

وی با اشراف کامل به وضعیت شعر استان گفت: به پشتوانه خوب انجمن داری‌های دهه هفتاد، شاهد ظهور شاعران نوجوان بسیار فراوان در دهه ۸۰ بودیم اما از دهه ۸۰ تا دهه ۹۰ یک سری ریزش‌هایی هم داشتیم. آن‌هایی که در غربال ادبیات به هر حال یا خودشان کنار رفتند و یا طبع شعری استان آن‌ها را کنار گذاشت را شاهد هستیم.

معصومه مرشدی افزود: در دهه ۹۰، مخصوصاً اواخر دهه ۹۰ تا ۱۴۰۰ دچار یک نوسان شدیم زیرا به بحران کرونا و تعطیلی حضوری انجمن‌های مواجه شدیم که ضربه سختی بر بدنه ادبیات استان بود. هرچند انجمن‌های شعری بودند که تعطیلی نشناختند و در فضای مجازی کار را با جدیت دنبال کردند و از سوی دیگر نیز شاعرانی بودند که هرگز از نوشتن و ارائه اثر دست برنداشتند و با نوشتن، ارتباط موثر با انجمن‌ها و مطالعه کردن مستمر خودشان را در دنیای ادبیات حفظ کردند و ما این روزها نتیجه‌اش را به نیکی لمس می‌کنیم.

او اضافه کرد:  شعر و ادبیات استان هرمزگان چه به لحاظ شعر و چه داستان، در حال حاضر وضعیت قابل قبولی را تجربه می‌کند اما ایده آل نیست.

دبیر انجمن شعر و دریای هرمزگان ادامه داد: قطعاً ما نسبت به دهه ۹۰، هم به لحاظ تعدد انجمن‌ها و هم به لحاظ ظهور شاعران نوجوان و جوان پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایم. مخصوصاً این سه چهار سال اخیر به نوجوانان بهای خاصی داده می‌شود، جشنواره‌های استعدادیابی و انجمن‌هایی که برای آن‌ها ترتیب داده می‌شود چه از سوی آموزش و پرورش و چه از سوی انجمن‌های صنفی، نتایج ارزشمندی را رقم زده است. اگر بخواهم مصداقی بگویم جشنواره شعر تا دریا ویژه استعدادیابی نوجوانان به همت انجمن شعر و دریای هرمزگان، شعر شاعران زیر ۲۰ سال هرمزگان و هرمزگان نشین‌های این دیار را استعدادیابی کرد که شاهد شکوفایی و شناخت استعدادهای تازه‌ای در استان بودیم و در واقع خون تازه تری در رگ‌های ادبیات استان جاری کرد.

این غزل‌سرای هرمزگانی ابراز داشت: همچنین از سال تحصیلی گذشته، انجمن دانش آموزی سیمرغ برای دوره متوسطه اول آغاز به کار کرد که موجب امیدواری و قدردانی است.

احمد رحیمی هُلری(نورد آموز)، صاحب ۲۰ مجموعه مکتوب ارزشمند، منتقد و مدرس حوزه ادبیات، دارای مدرک دکتری ادبیات از کشور آلمان، شاعر، نویسنده و محقق اهل جزیره قشم و ساکن بابُل شهر بهارنارنج در استان مازندران است. وی سالیان متمادی بعد از بازگشت از سفر بلند مدت خارج از کشور با قومیت نازنین طبری و مازنی زبان ها، شاعرانه و عارفانه روزگار می‌گذراند.

نوردآموز مثل همیشه آگاهانه و علمی موضوع را واشکافی کرد و گفت: تصور می‌کنم با توجه به موقعیت کلی، وضعیت اقتصادی و مناسبات فرهنگی از دیرباز تاکنون شعر هرمزگان بستر مناسب و شرایط خاصی دارد و با توجه به زمینه محوری و ریشه دار بودن، گرایشات همساز با کلیت شعر در ایران دارد.

وی افزود: بستر محیط کلی در هرمزگان آنچنان یارای این نیست که به این عرصه به صورت خاص و تخصصی بپردازیم اگرچه بسیار مهم است که این موضوع تخصصی‌تر دنبال شود اما بستر گسترش خیلی فراهم نیست. زیرا مشغولیت در عرصه‌های مختلف این فرصت ارزشمند را از شکوفای شعر در این جغرافیا گرفته است و این عرصه به نوعی به حاشیه رانده شده است.

این منتقد ادبی ادامه داد: اما علاقه‌مندان به حوزه ادبیات در این استان فرهنگی در این سو و آن سو شعر و داستان را با جدیت دنبال می‌کنند اما این تلاش قابل تحسین، عمومیت پیدا نکرده و بیشتر منطقه‌ای و فردی دنبال می‌شود. اما باید شبکه‌ای ایجاد شود، تبادلات صورت بپذیرد و بسترهای عینی تبادل فراهم شود.

او با ابراز تاسف از این وضعيت گفت: دیدارهای لازم در پیشبرد این عرصه وجود ندارد. پراکندگی و فرد محوری نشانه برجسته شعر در هرمزگان شده است. به همین منظور خیلی دوست دارم با دوستان اهل ادب هرمزگان در نشست‌های ادبی و تخصصی در این خصوص گفت‌و‌گو داشته باشم.

این شاعر پیشکسوت با ابراز تمایل به نقد و بررسی شعر هرمزگان گفت: دوست دارم در نشستی بررسی کنیم که چگونه می‌توان از ظرفیت شعر در هرمزگان به شکل بهتری استفاده کرد و فضای موجود را تلطیف کنیم.

احمد نورد آموز اضافه کرد: قطعا سایر متفکران حوزه ادبیات استان با چنین پرسش و معضلی مواجه هستند که چگونه می‌توان  تدبیری اندیشید که بستری فراهم شود حداقل سالی یک یا دوبار، اهالی ادبیات هرمزگان در فضای مناسبی در قالب همایش یا نشست خاصی گرد هم آیند و در یک فضای تبادلی، تلاش شود یک جهش و برجستگی به ادبیات این خطه ببخشیم.