خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بررسی تجربیات کشورهای توسعه‌یافته حکایت از نقش پررنگ توسعه کسب‌وکارهای کوچک بر رونق اقتصادی این کشورها دارد. این کسب‌وکارها به‌عنوان یک عنصر مهم در پیشرفت‌های اقتصادی - اجتماعی این کشورها شناخته می‌شوند. اعظم صنعت‌جو، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و دبیر علمی همایش بین‌المللی «کتابخانه‌ها و کسب و کارهای کوچک» معتقد است: «کتابخانه‌های عمومی در زمنیه کسب‌و کارهای کوچک می‌توانند با نهادهایی که مسئولیت اجتماعی مستقیم دارند یا این رسالت در ذیل وظایفشان تعریف شده است، مانند سازمان استاندارد، استانداری‌ها، مؤسسه‌های کارآفرینی، پارک‌های علم و فناوری، مؤسسه‌های دانش‌بنیان و وزارتخانه‌هایی مانند تعاون کار و رفاه اجتماعی تعامل داشته باشند، البته شرط این تعامل ارتباط دو سویه است.»
 

اکوسیستم کسب و کار و استارت‌آپ با فضای کتابخانه‌های عمومی چه ارتباطی دارد؟ کتابخانه‌های عمومی چطور می‌توانند وارد فضای کسب و کار شوند و از آن حمایت کنند؟
کسب و کارهای کوچک، عمدتا مبتنی بر مشاغل جدید است و این نوع مشاغل هستند که زمینه‌ساز رشد کسب و کارهای کوچک می‌شوند اما این مشاغل باید با یک ایده نو و خلاقیت شکل بگیرد و مبتنی بر نیازهای جامعه باشد؛ به‌طور حتم پشتوانه خلاقیت و نوآوری قطعا آگاهی، دانش و اطلاعات است و این آگاهی و اطلاعات زمانی ارزشمند می‌شود که  بر یک منبع ارزشمند متکی باشد.
 
در دنیایی که عصر انفجار اطلاعات است و با وجود فضای مجازی نمی‌توان اطمینان حاصل کرد که این اطلاعات منبع معتبری دارند یا خیر؟ یا آلودگی اطلاعاتی در این منابع وارد شده است یا خیر؟ بهتر است این آگاهی و اطلاعات از منبعی صادر شود که کیفیت آن تضمین شده باشد. اینجا است که کتابخانه‌های عمومی می‌توانند وارد شوند و منابع خود را که گزینش شده، داوری شده، مجموعه‌سازی و سازماندهی شده است، برای دادن اطلاعات و آگاهی‌بخشی در زمینه کسب و کارهای کوچک در اختیار افراد بگذارند.

کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان یک فضا می‌توانند شرایطی را فراهم کنند تا افرادی که دنبال کسب و کارهای کوچک هستند با اطلاعات کافی درست و مطمئن وارد این مسیر شوند و در ادامه نیز با  آگاهی و دانش در این مسیر قدم بردارند.
 
در علم اقتصاد چند نوع کسب و کار وجود دارد؟
کسب‌و کارها به چند دسته کسب‌و کارهای بزرگ، متوسط و کوچک و خرد تقسیم‌بندی می‌شوند. کسب‌و کارهایی که زیر 50 نفر در آن حوزه فعالیت می‌کنند؛ به‌عنوان کسب و کار کوچک شناخته می‌شوند و مشاغلی که کمتر از 10 نفر در آن‌ها فعالیت می‌کنند؛ جزو کسب‌و کارهای خرد هستند؛ به‌عنوان مثال؛ کسب و کارهای خانگی زیرمجموعه کسب‌و کارهای کوچک هستند. 
 
افرادی که دارای یک ویژگی مشابه هستند، معمولا کسب و کار کوچک را شکل می‌دهند. این افراد ممکن است با هم نسبت فامیلی داشته باشند یا تخصص یکسانی داشته باشند یا آشنایی  با یک موضوع همسان آن‌ها را به یکدیگر پیوند داده باشد  و نمود مجموع این عوامل در مشاغل خانگی قابل رویت هستند. 

همایش «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌و کارهای کوچک» در بخش تشریح قوانین و مجوزها نیز آگاهی‌های خوبی به کارآفرینان می‌دهد؛ به‌عنوان مثال ایجاد کسب‌و کارهای کوچک و خانگی نیازمند دریافت یکسری مجوزها است که این مجوزها باید از نهادهایی مانند صنایع غذایی، وزارت بهداشت درخواست شود و دنبال کردن این همایش بین‌المللی و پیش نشست‌های آن می‌تواند برای کارآفرینان در این بخش‌ها نیز مفید باشد. 
 
کتابخانه‌های عمومی چطور می‌توانند از کسب‌و کارهای کوچک  در بخش اعلام برنامه و بعد از شروع این نوع مشاغل حمایت کنند؟
 کتابخانه‌های عمومی علاوه بر منابع گزینش شده و مهمی که دراین مراکز درباره کسب‌و کارهای کوچک دارد و می‌تواند آن‌ها را در اختیار کارآفرینان قرار بدهد، نقش مهمی نیز در توانمند‌سازی کارآفرینان ایفا می‌کند. کتابخانه‌های عمومی می‌توانند حلقه واسط و ارتباطی خوبی برای افرادی باشد که می‌خوهند وارد یک کسب و کار کوچک شوند؛ علاوه بر این، کتابخانه‌های عمومی می‌توانند افراد دارای کسب و کار‌های کوچک را به مشاوران خبره پیوند دهند یا ار نظر پشتوانه حمایتی و مالی آن‌ها را به اسپانسرهایی که در این زمینه مایل به سرمایه‌گذاری هستند، مرتبط کند.
 
کتابخانه عمومی پشتوانه مالی برای حمایت از این نوع کسب‌و‌کارها را ارائه نمی‌دهد و اساسا حمایت مالی از این نوع کسب‌و کارها جزو وظایف کتابخانه‌های عمومی نیست اما این مراکز می‌توانند تسهیل‌کننده ارتباط‌دهنده و پیوند‌دهنده اجزای مختلف کسب‌و کارهای کوچک با یکدیگر باشند.
 
افرادی که در جست‌و‌جوی کسب‌و‌کار کوچک هستند، افرادی که در فرآیند کسب‌و‌کار کوچک حضور دارند و افرادی که می‌خواهند در ادامه مسیر این کسب‌و کارها رشد کنند؛ می‌توانند کتابخانه‌های عمومی را محمل مناسبی برای رشد خود در این زمینه بدانند؛ همچنین کتابخانه‌های عمومی می‌تواند منابع، فضای تعامل و گفت‌و‌گو و مشاوره‌های اطلاعاتی دقیقی را از طریق کتابداران در اختیار کارآفرینان قرار بدهد و پل ارتباطی میان کارآفرینان و جامعه اطلاعاتی مشابه باشد.
 آموزش کارآفرآینان، ارتباط آن‌ها با سازمان‌های مربوطه و  در اختیار گذاشتن منابع و فضای مناسب برای کسب‌و‌کار نیز خدمت دیگری است که کتابخانه‌های عمومی می‌توانند به کارآفرینان ارائه کنند.

آیا منابع مشخصی در حوزه کسب و کار و فعالیت اقتصادی در کتابخانه‌های عمومی وجود دارد؟
البته من تعداد منابعی که در ارتباط با کسب‌و‌کارهای کوچک و در کتابخانه‌های عمومی وجود دارد، اطلاع ندارم و کتاب‌هایی که تاکنون در ارتباط با این حوزه شناسایی و خریداری شده از طریق بخش تامین منابع نهاد کتابخانه‌ها وارد کتابخانه‌های عمومی شده است اما حوزه کسب‌و‌کار یک بحث میان رشته‌ای است و تنها چند جلد کتاب اقتصادی در بخش کسب‌و‌کار، نمی‌تواند تمام منابع این حوزه را تامین نمی‌کند.
 
به‌عنوان مثال مباحث روانشناسی، جامعه‌شناسی و  اقتصادی در مجموع در ایجاد یک کسب و کار کوچک دخیل هستند؛ به‌عنوان مثال، محیط اجتماعی در سیستان بلوچستان یک نوع خاصی از کسب و کار را می‌تواند حمایت کند و اکوسیستم شهرهای بزرگ و کوچک در مناطق دیگر  نوع دیگری از فعالیت اقتصادی را می‌توانند حمایت کند؛ زیرا نیاز جامعه در شهرها و استان‌ها مخنلف متفاوت است؛ به‌عنوان مثال، نیاز شمالی‌ها با جنوبی‌ها در حوزه کسب‌و کار متفاوت است. البته متناسب با هر جامعه محلی مجموعه‌سازی منابع کتابخانه‌ای می‌تواند متفاوت انجام شود.
 
کارآفرینان شهرهای کوچک و بزرگ و محروم چطور می‌توانند از دستاوردهای کتابخانه‌های عمومی در زمینه کسب‌و‌کارهای کوچک استفاده کنند؟
کارآفرینان در شروع تشکیل کسب‌و‌کارهای کوچک دغدغه‌هایی مانند چگونگی شروع، انتخاب نوع کسب و کار و دریافت مجوزها را دارند این افراد وقتی وارد کسب و کار می‌شوند برای ادامه مسیر نیز نیازهای دیگری پیدا می‌کنند؛ زیرا در این مرحله به این مساله فکر می‌کنند که‌ آیا برای کسب و کار من بازار وجود دارد که این مرحله خود نیازمند آسیب‌شناسی است.
 
اگر این دید را داشته باشیم که منابع اطلاعاتی فقط محدود به فضای کتابخانه‌ای به صورت فیزیکی و منابع موجود در این مراکز نیست، می‌توان گفت کتابداران کتابخانه‌های عمومی باید یک راهنمای تمام عیار برای کارآفرینان باشند تا بتوانند در این زمینه اطلاعات خوبی را به آن‌ها ارائه کنند؛ بنابراین کتابداران باید منابع کسب و کار را در هر فضایی بشناسند و آن را برای این افراد دسترس‌پذیر کنند. کتابخانه براساس تعریف جدید باید فضایی سازنده باشند یعنی در فضای کتابخانه عمومی می‌توان فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید را به کارآفرینان آموزش داد و این فناوری‌ها نخستین‌بار در کتابخانه‌های عمومی نمایش داده شوند. یعنی کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان محیط و  فضای خلق ایده شناخته شود و اگر قرار است تولیدی محقق شود این محیط خلق ایده می‌تواند کتابخانه عمومی باشد.
 
کتابخانه‌های عمومی برای حمایت از کسب‌و کارهای کوچک با کدام سازمان‌ها و ارگان‌ها همکاری می‌کند و برای ساماندهی اطلاعات در این زمینه چه فعالیت‌‌های را انجام می‌دهد؟
 کتابخانه‌های عمومی در زمنیه کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند با نهادهایی که مسئولیت اجتماعی مستقیم دارند یا این رسالت در ذیل وظایفشان تعریف شده است، مانند سازمان استاندارد، استانداری‌ها، مؤسسه‌های کارآفرینی، پارک‌های علم و فناوری، مؤسسه‌های دانش بنیان و وزارتخانه‌هایی مانند «تعاون کار و رفاه اجتماعی» تعامل داشته باشد. البته شرط این تعامل، ارتباط دو سویه است.
 
شرط تحقق این ارتباط دو سویه چیست؟
 تمام تلاش کتابخانه‌های عمومی این است که ازطریق بستر خبرگزاری‌ها روزنامه‌ها، فضاهای مجازی، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با کسب‌و کارهای کوچک را وارد تعامل با محیط‌های کتابخانه‌ای کند تا این حلقه ارتباط با کار آفرینان بتواند به ثمر بنشیند.
 
کتابخانه‌های عمومی با چه نهادهای مهمی در ارتباط با کسب‌و کارهای کوچک باید تعامل حیاتی و سازنده برقرار کند؟
 قطعا «وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی» مهم‌ترین وزارتخانه‌ای است که می‌تواند با کتابخانه‌های عمومی در زمینه کسب و کارهای کوچک تعامل داشته باشد. استانداری‌ها نیز نقش مهمی در این فرایند دارند زیرا  کتابخانه‌های عمومی در یک محیط محلی قرار دارند و برای تعامل با جامعه محلی که مشاغل کوچک را ایجاد کردند، باید زمینه این ارتباطات تسهیل شود. موسسه‌هایی که قوانین و مقررات وضع می کنند، مانند سازمان استاندارد، موسسه‌هایی که می‌توانند از این کسب‌و کارها حمایت مالی کنند مانند« سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران» بهتر است با کتابخانه‌های عمومی در زمینه کسب‌و کارهای کوچک همکاری  کنند و این مسیر نیازمند همکارهای چند جانبه  است. 
 
برای جذب کارآفرینان و پشتیبانی از آنان برای اینکه دست خالی از کتابخانه‌های عمومی برنگردند، چه پیشنهادی دارید؟
 این همایش در مرحله اجرای خود است و نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز با تمرکز برساماندهی منابع کسب و کارهای کوچک شرایط خوبی را برای حمایت از کارآفرینان در نظر گرفته است. کتابخانه‌های عمومی ارتباط با سازمان‌ها، برگزاری مشاوره‌های تخصصی و دوره‌های آموزشی که قرار است مرتبط با این کسب‌و‌کارها در کتابخانه‌ها برگزار شود یا دعوت از متخصصان مباحث مدیریت، جامعه‌شناسی، کارآفرینی و اقتصاد را پیگیری می‌کند یا آموزش استارت آپ‌ها از زبان افرادی که خودشان متولی یک استارت‌آپ خاص هستند، پیگیری می‌کند و قطعا این تدارکات علمی، تجربیات خوبی را می‌تواند در اختیار  کارآفرینان قرار بدهد.
 
 به گزارش ایبنا؛ همایش بین‌المللی «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک»  25 و 26 مهرماه از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران برگزار می‌شود. این همایش سعی دارد به شناسایی راهکارها، ایده‌ها، تجربه‌ها، ضعف‌ها، چالش‌ها و چشم‌اندازها برای استفاده از ظرفیت کتابخانه‌های عمومی برای مشارکت فعال در فضای کسب‌وکار کشور بپردازد.